دلائل گرایش به مواد مخدر

اعتیادبه موادمخدر

منظورازاعتیادیاوابستگی به موادمخدر،مصرف مکرراین مواداست که تبعات نامطلوبی برای سلامت جسمی وذهنی به دنبال داردوروابط وزندگی روزمره مصرف کننده رامختل می کند.وابستگی به داروهایاموادمخدرباعث می شودتوان استدلال،ادراک وقضاوت فرد،مختل وهوش وحواس اوتضعیف شود.معتادان به تدریج حس می کنندموادمخدربرای آن هاازکار،مدرسه،خانواده وروابط دوستانه واجتماعی نیزمهم ترشده اند.آن هاهرازگاه سعی می کنندمصرف این موادراقطع کننداماغالباًموفق نمی شوند.افرادی که موادمخدرمصرف می کنند،به مروربه این مواد،وابستگی جسمی وروانی پیدامی کنند.(وابستگی جسمی: وضعیتی است که در آن، بدن فرد نسبت به مواد مخدر مقاومت نشان می دهد و فرد برای دستیابی به همان آثار مطلوب و دلخواهی که از مصرف مواد انتظار داشته، مجبور می شود بیشتر از مرتبه های قبلی موادمصرف کند).(وابستگی روانی: میل شدیدومفرط درونی به ادامه مصرف مواداست).

پیشرفت اعتیاد

مسیر اعتیاد با امتحان کردن ماده مخدر آغاز می شود. برخی نوجوانان وجوانان مصرف مواد مخدر را امتحان می کنند،تنهابه این دلیل که ازدوستان خودعقب نمانندیاازسوی آنان طردنشوند. برخی دیگرنیزممکن است به دلیل کنجکاوی هایی که مقتضای سن شان است، به مصرف مواد علاقه مند شوند. گروهی دیگر نیز ممکن است به احساسی که پس ازاولین مصرف پیدامی کنند،علاقه مند شوند وبه مصرف موادادامه دهند.به هرحال،این روندموجب مصرف مکرروشکل گیری تدریجی اعتیادمی شوددرمسیراعتیاد معمولاًمقاومت  بدن به طورتدریجی افزایش می یابدوفردحس می کندکه موادبرای اودیگرآثارخوشایندنداردوبرای دستیابی به آن آثارمجبورمی شودهر دفعه بیشترازدفعه پیش به مصرف موادروی آورد.در این وضعیت، حتی تلاش برای ترک مواد مخدر با نشانه های سندرم ترک مواجه می شود.فردمعتاددرچنین شرایطی ممکن است اعتیاد خود را انکار کند یا علایم ناخوشایندی را که احساس می کند،به اعتیادخودش ربط ندهد. در این وضعیت معمولا مشکلات زندگی باعث می شوندفردمعتاددست به کارهایی بزندکه مدتی بعدپشیمان شود، اواحتمالاً در چنین وضعیتی تصمیم به ترک موادمی گیردامانمی تواندبه عهدخودوفاداربماند.

فشارهمسالان برای مصرف مواد مخدر

منظور از فشار همسالان، فشاری است که از جانب افرادهم سن وسال یا هم رتبه به فرد وارد می شود. این فشارمی تواند مثبت یا منفی باشد.اگر فشار به فرد برای انجام کاری سالم و مثبت و سودمند باشد، فشارمثبت تلقی می شود و اگر فشار به فرد برای انجام کاری منفی و ناسالم وزیا ن بار باشد،فشار منفی تلقی می شود. به همین ترتیب،می توان گفت دعوت همسالان ازیک فردبرای مصرف مواد مخدر،یک فشار منفی است.بسیاری از جوانانی که مواد مصرف می کنند،گاهی اطرافیان شان را به مصرف مواد دعوت یا مجبور می کنند. آ نها معمولاً این کار را انجام می دهند تا از حمایت دیگران برای انجام و ادامه رفتارهای نامناسب خودبهره مندشوند. آ ن ها بر این باورند که اگر دیگران با آنها همراه شوند،رفتار خودشان کمترنامناسب و ناسالم به نظر خواهدرسیدوحتی اگر گیر بیفتند هم تنها نخواهندبود.جوانانی که موادمصرف می کنند، در برابر دعوت یا اصرار آ نها به مصرف مواد،مقاومت می کنند؛ناراحت می شوندو معمولاً دوست ندارند کسی به آ ن ها یادآوری کند که این کارشان،زیا ن بار و ناسالم و غیرقانونی است.برخی از جوانان معتاد نیز اطرافیا ن خود را مجبور به مصرف می کنندتا آ ن ها را دچار شرمساری کنند. این گروه از جوانان ممکن است گاهی حتی بدون اطلاع فرد، او را درگیر مصرف مواد کنند؛ مثلاًمقداری ازیک  ماده مخدر را در لیوان نوشیدنی اش حل کنند.به هرحال، بیشتر جوانانی که مواد مصرف می کنند، به آثار مخرب این مواد اهمیتی نمی دهند و نگران عواقب رفتار ناسالم وغیرقانونی نیستند. برخی از جوانان معتاد نیز اطرافیان خود را برای مصرف موادتحت فشارمی گذارند زیرا می دانند مصرف مواد مخدر می تواند توان منطق و استدلال آ ن ها را مختل کند.

استفاده ازمهارت های مقاومتی

برخی افراد مجبور می شونداوقات سختی رابرای مقابله بادوستان ناباب  خود بگذارنند. آ ن ها ممکن است اعتمادبه نفس کافی نداشته باشند و مدتی پس  از”نه”گفتن”، دوباره تسلیم فشار همسالان شوند. فشار منفی همسالان می تواندشکل های مختلفی داشته باشد. باشد.گاهی این فشارغیرمستقیم است ؛یعنی افرادی که موادمصرف می کنند،ممکن است تشویق مستقیمی به مصرف مواد نکننداما همین همنشینی با معتادان، به خودی خود، یک فشار منفی و غیرمستقیم محسوب می شود.

بیشترجوانان بافشارهمسالان خودبرای سیگارکشیدن ،مشروب خوردن ومصرف انواع موادمخدرومحرک مواجه می شوند و بنابراین بسیار مهم است که آن ها همیشه از این آمادگی برخوردار باشند که در برابر این فشارها مقاومت کنند و”نه”بگویند. مهار ت های مقاومتی، مهار ت هایی هستند که به فرد کمک می کنند دربرابر چنین فشارهای منفی و ناسالمی”نه”بگوید.درادامه ،دستورالعمل هایی برای استفاده ازمهارت های مقاومتی ذکرمی شود:

• بااعتماد به نفس“نه”بگویید:

1. به چشم های فردی که با او صحبت می کنید، نگاه کنید.
2. با صدایی رسا بگویید”نه”.
3. متکی به نفس و مطمئن باشیدکه داریدکاردرستی انجام می دهید.
4. از این که قانون را زیر پا نگذاشته اید و به ارزش های اعتقادی و خانوادگی تان وفادار بوده اید، احساس رضایت کنید.

• برای”نه “گفتن دلیل بیاورید:

1. می توانیدبه راحتی توضیح دهیدکه مصرف موادراکاری ناسالم،زیان بار،خطرناک وغیرقانونی می دانید.

• از تکنیک ضبط صوت استفاده کنید:

1. پاسخ منفی تان را مثل یک نوار ضبط شده چندین بار تکرار کنیدتا مخاطب تان متقاعد شود که نمی تواند نظر شما راعوض کند.

• پیا م های غیرکلامی خود را با پیام کلامی تان سازگار کنید:

1. تظاهر به مصرف مواد مخدر نکنید.
2. تظاهر به نوشیدن حتی یک جرعه از مشروبات الکلی نکنید.
3. لب به سیگار و حشیش نزنید.
4. به سرنگ یا آمپولی که با آن تزریق می کنند،
6. دست نزنید.
7. هرگز قبول نکنید برای شخص دیگری مواد بخرید.
8. هیچ چیزی نگویید که معنای مستقیم یا غیرمستقیمش تایید مصرف مواد مخدر باشد.
9. هرگز مواد مخدر شخص دیگری را نزد خودتان نگه ندارید.

• از حضور در مکا ن هایی که احتمال می دهیددرآ ن جابرای مصرف مواد تحت فشار قراربگیرید،خودداری کنید:

1. پیشاپیش در مورد آ نچه دوستا ن تان درهر مهمانی هنگام مواجهه با شما می گویند،فکرکنید.
2. قبل ازحضور در هر موقعیتی از عدم وجودمواد مخدر درآ نجا مطمئن شوید.
3. هرگزبه جایی نرویدکه می دانیددرآن جامشروب و مواد مخدر مصرف یا تعارف می شود.
4. فقط در فعالیت های سالم شرکت کنید.

• با معتادان رفت و آمد نکنید:

1. فقط با دوستانی حشر و نشر داشته باشیدکه از سلامت آ نها اطمینان دارید.
2. از معتادان و فروشندگان موادمخدری دوری کنید.

• در برابر انجام رفتارهای غیرقانونی، ازخودتان مقاومت نشان دهید:

1. از قوانین موجود در زمینه شیوه برخوردبامعتادان وفروشندگان مواد مخدر مطلع شوید.
2. قوانین مصرف موادمخدررازیرپانگذارید.
3. ازکسانی که قوانین مربوط به مصرف موادمخدروداروهای غیرقانونی را زیر پامی گذارند،دوری کنید.
4. ازحضوردراماکنی که به محل خریدوفروش ومصرف موادمخدرشهرت دارند،خودداری کنید.

• دیگران را به انجام رفتارهای سالم تشویق کنید:

1. انجام فعالیت های سالم رابه دیگران پیشنهاد بدهید.
2. کسانی که شما را تحت فشار می گذارند،تشویق کنیدرفتارشان را تغییر دهند.
3. جاهایی راکه نوجوانان معتاد می توانند برای دریافت کمک به آ ن جا مراجعه کنند، شناسایی کنید.

تهیه کننده : لیلا هوشمند  کارشناس بهداشت روان