پژوهش چيست و پژوهشگر کيست؟

                                                                  بسمه تعالي

                                                        شعار هفته پژوهش :

پژوهش تقاضا محور و توليد دانش بنيان ، زير بناي اقتصاد مقاومتي

پژوهش چيست و پژوهشگر کيست؟

در دنياي امروز دانايي يکي از محورها و شاخص هاي اصلي پيشرفت و تعالي هر جامعه محسوب مي شود.  سنجش سطح دانايي به ميزان توليد و مصرف اطلاعات و گسترش دانايي به دسترسي سريع و آسان به منابع علمی موثق وابسته است.  دانسته هاي ما يا از طريق مطالعه منابع اطلاعاتي موجود حاصل مي شود يا براساس پژوهش هايي که خود انجام مي دهيم به دست مي آيد. اگر اين دانسته ها بر اساس نتايج پژوهش هاي قبلي باشد در واقع به مصرف اطلاعات پرداخته ايم و اگر مبتني بر مشاهدات و تحليل هاي جاري باشد تلاش ما به توليد اطلاعات منجر شده است. بنابراين، منبع اصلي توليد اطلاعات و دانش جديد در واقع حاصل فعاليت هاي پژوهشي است که انجام مي گيرد. پژوهش در هر موضوع، به هر شکلي و در هر سطحي که انجام شود تلاشي منسجم و نظام مند در جهت توسعه دانش موجود درباره موضوع هايي است که با آن ها سر و کار داريم. پژوهش کوششي است براي يافتن بهترين راه حل هاي ممکن در جهت حل مشکلات موجود در عرصه هاي مختلف زندگي. هم چنين، پژوهش فعاليتي منسجم براي رسيدن به شناختي روشن تر از مفاهيم پيرامون ماست. در مجموع پژوهش راهي براي گسترش مرزهاي دانش و گشودن افقهاي تازه براي آيندگان است. شخصي که به شيوه هاي گوناگون به انجام پژوهش مي پردازد پژوهشگر(محقق) ناميده مي شود. پژوهشگر فردي است که با استفاده از روش هاي علمي در صدد رسيدن به شناختي تازه از مسائل و مفاهيم مختلف است. او با استفاده از ابزارهاي گوناگون به مشاهده دقيق تر و عميق تر پديده هاي اطراف خود مي پردازد. پژوهشگر با نگاهي نقادانه و موشکافانه به پيرامون خود مي نگرد و براي رفع مشکلات جامعه و ارائه بهترين راهکارهاي عملي اطلاعات موثقي را در اختيار متوليان امور قرار مي دهد.

رويکرد پژوهشي چگونه رويکردي است؟

موفقيت و توسعه پژوهش در هر جامعه نيازمند گسترش رويکرد پژوهشي(پژوهش مدار) در آن جامعه است. منظور از رويکرد پژوهشي نگاهي مبتني بر پژوهش نسبت به موضوع هاي مختلف مي باشد. در اين نوع نگاه قبل از اتخاذ هر تصميم مهم به يافته هاي پژوهش هاي قبلي که به موضوع تصميم گيري ارتباط دارد توجه مي شود. به بيان ديگر، در رويکرد پژوهش مدار از يافته هاي پژوهش هاي قبلي براي بهبود وضع موجود استفاده موثري به عمل مي آيد. کساني که در فعاليت هاي خود رويکردي پژوهشي دارند قبل از هرگونه تصميم گيري به مطالعه وضعيت موجود پرداخته و با تجزيه و تحليل مشاهدات خود به بهترين راه حل ها مي انديشند. هم چنين، آنان تلاش مي کنند تا از نتايج آثار ساير پژوهشگران نيز به نحو شايسته اي استفاده کنند.  بنابراين، رويکرد پژوهشي به قشر يا گروه خاصي محدود نشده و زماني منشاء اثر خواهد بود که در سطوح و امور مختلف جامعه تسري يافته باشد.

اهميت و ضرورت پژوهش در چيست؟

نوع و سطح فعاليت هاي پژوهشي يکي از شاخص هاي اصلي توسعه و پيشرفت محسوب مي شود. موفقيت در تمام فعاليت هاي مربوط به توسعه صنايع، کشاورزي، خدمات و غيره به نحوي به گسترش فعاليت هاي پژوهشي بستگي دارد. در واقع پژوهش يکي از محورهاي مهمي است که ضامن پيشرفت و توسعه پايدار در هر کشور به شمار مي آيد. اگر پژوهشي صورت نگيرد دانش بشري افزايش نخواهد يافت و دچارسکون و رکود خواهد شد. بدون انجام پژوهش امور آموزشي نيز از پويايي و نشاط لازم نيز برخوردار نخواهد بود. همه آن چه که به عنوان پيشرفت علوم در اعصار مختلف تاريخ مي شناسيم حاصل تلاش افرادي است که در کار خود رويکردي پژوهشي داشته اند و ذهن پرسشگرشان همواره محرکي براي فعاليت هاي پژوهشي آنان بوده است.

ويژگي هاي يک پژوهشگر موفق چيست؟

يک پژوهشگر موفق نگاهي کنجکاو و موشکافانه به پديده هاي اطراف خود دارد. او نسبت به آن چه در اطرافش مي گذرد حساس است و ذهني پويا و پرسشگر دارد. ذهن پرسشگر او همواره در جهت يافتن پاسخ هاي تازه براي پرسش هاي موجود است. هم چنين، او براي انجام موفقيت آميز پژوهش خود، از روش هاي علمي و پذيرفته شده استفاده مي کند. علاو بر آن، يک پژوهشگر موفق از مهارت لازم براي يافتن منابع اطلاعاتي مورد نيازش برخوردار است. اين منابع از محل هاي مختلف مثل کتابخانه ها، مراکز اطلاع رساني و شبکه هاي رايانه اي ملي و بين المللي به دست مي آيند. او به خوبي مي تواند در اين منابع به جستجو بپردازد و با مطالعه پيشينه پژوهشي موضوعي که در آن زمينه فعاليت مي کنند به درک روشني نسبت به گذشته آن موضوع دست يابد. پژوهشگران موفق به کار گروهي در طرح هاي پژوهشي بها مي دهند و تلاش مي کنند پژوهش خود را با همکاري يکديگر انجام دهند. هم چنين، آنان نتايج يافته هاي خود را به نحو موثري منتشر ساخته و در اختيار ساير محققان قرار مي دهند. آنان نسبت به توسعه مرزهاي دانش احساس مسئوليت کرده و لحظه اي از تلاش در جهت ارتقاء مهارت هاي علمي خويش باز نمي ايستند.

توسعه پژوهش در کشور به چه عواملي بستگي دارد؟

عوامل متعددي در توسعه پژوهش دخالت دارند که ذکر همه آن ها در اين مختصر نمي گنجد. با اين حال مي توان به اختصار عوامل توسعه پژوهش را به سه بخش عوامل سخت افزاري، عوامل نرم افزاري و نيروي انساني تقسيم نمود. منظور از عوامل سخت افزاري همه امکانات فيزيکي و زيرساخت هاي بنيادي است که امکان انجام پژوهش در حوزه هاي مختلف را براي پژوهشگران فراهم مي آورد. مثلا وجود ابزارهاي پژوهشي از قبيل دستگاه ها و آزمايشگاه هاي پيشرفته و امکانات شبکه اي و رايانه اي از جمله اين منابع سخت افزاري محسوب مي شوند. منظور از امکانات نرم افزاري جريان اطلاعات و دانش ميان پژوهشگران است که از طريق مجله ها و منابع علمي ديگر به صورت چاپي يا الکترونيکي صورت مي پذيرد. در نهايت، بخش سوم اين مجموعه نيروي انساني و پژوهشگراني است که با دانش و تلاش خود مي توانند امکانات سخت افزاري و نرم افزاري را به خدمت گرفته و طرح هاي پژوهشي گوناگون را تدوين و اجرا کنند. علاوه بر اين، توسعه آتي پژوهش در هر کشور مبتني بر گسترش رويکرد پژوهش مدار در آموزش آن کشور است که از سطح آموزش ابتدايي شروع شده و تا پايان تحصيلات دانشگاهي استمرار مي يابد.

فناوري چيست ؟

بارها کلمه‌ي فنـاوري را شنيده‌ايد‍؛ فناوري فضايي،فناوري اطلاعات، فناوري ‌طراحي و …فناوري در يک توصيف ساده عبارت است از تمام آنچه که ما را قادر مي‌سازد تا يک محصول خاص را توليد کنيم.
فرض کنيد مي‌خواهيم يک ماهواره بسازيم. پيش از هر چيز نيازمند دانش و علوم مرتبط با ماهواره هستيم. اما وجود دانش و علم به تنهايي کافي نيست و قطعا تجربه و به عبارت ديگر مهارتمان در اين باره بسيار تعيين‌کننده است. پس از فراهم شدن اين دو مورد قطعا نيازمند ابزار(ماشين‌آلات، کامپيوتر و …) يا به عبارت ديگر سخت‌افزار براي عملي کردن طرح‌ها هستيم. بنابراين مي‌توان گفت که فناوري حداقل داراي سه جزء است:• دانش • مهارت• سخت‌افزار
اما اگر اين سه جزء به صورت مجزا و بدون ارتباط با يکديگر وجود داشته باشند، هيچ محصولي توليد نخواهد شد. بنابراين مي‌توان گفت که فناوري ترکيب ساختاريافته‌اي از دانش، مهارت و سخت‌افزار است که منجر به توليد محصولي ارزشمند مي‌شود.

انواع فناوري:
فناوري را از ديدگاه‌هاي مختلفي مي‌توان تقسيم‌بندي کرد که برخي از مهم‌ترين آنها عبارتند از:تقسيم بندي فناوري بر اساس پيچيدگي
در اين تقسيم‌بندي فناوري‌ها به سه سطح فناوري‌سطح پايين، فناوري سطح متوسط و فناوري سطح بالا تقسيم مي‌شوند. فناوري‌هاي سطح بالا مانند فناوري فضايي هزينه تحقيقاتي بسيار بالايي دارند. به همين دليل سرمايه‌گذاري روي اين فناوري‌ها عموما به صورت مشترک بين چند کشور انجام مي‌گيرد.تقسيم‌بندي بر اساس قدمت
بر اين اساس فناوري‌ها به سه گروه فناوري‌هاي قديمي (مثل فناوري استخراج نفت) ، فناوري‌هاي جديد (مثل طراحي خودرو) و فناوري‌هاي نوظهور (مثل فناوري نانو) تقسيم‌بندي مي‌شوند.

زمان و تاريخچه برگزاري هفته پژوهش و فناوري

به­منظور ترويج فرهنگ پژوهش در كشور، وزارت علوم­، تحقيقات و فناوري چهارمين هفته آذرماه را با عنايت به نامگذاري 25 آذرماه به نام «روز پژوهش و فناوري» با كسب مجوز از شوراي فرهنگ عمومي، به­نام «هفته پژوهش و فناوري»  نام نهاد و مسئوليت برگزاري اين هفته را به معاونت پژوهشي و فناوري وزارت علوم­، تحقيقات و فناوري واگذار نمود. در همين  راستا پارك علم وفناوري نيز همگام با برگزاري چنين رويداد بزرگي، اقدام به تشكيل ستاد هفته پژوهش و فناوري برای برگزاري هرچه با شكوه اين هفته با مشاركت موسسات و مراكز رشد علم وفناوري تحت نظارت خود مي نمايد.

اهداف برگزاري هفته پژوهش و فناوري

الف )اهداف ملي

1-1 – ترويج و توسعه فرهنگ پژوهش و فناوري و خلاقيت و نوآوري در سطح كشور و ارتقاي شأن و جايگاه پژوهش و فناوري و فعالان در اين حوزه

2-1- تشويق و ترغيب پژوهشگران و فناوران كشور به توليد بيشتر علم و فناوري و ثروت ناشي از آن

3-1- تبيين وضعيت موجود پژوهش و فناوري، روندها و آينده آن در كشور براي افكار عمومي و مسؤولين و اخذ بازخورد براي هماهنگي و پيشرفت كار

4-1- شناسايي و عرضه يافته­هاي پژوهشي و فناوري و ايجاد فن­بازار به­منظور برقراري ارتباط سازنده ميان پژوهشگران و فناوران مراكز رشد علم و فناوري و خريداران دستاوردها يا تقويت پيوند ميان صنعت ، جامعه و دانشگاه و تكميل چرخه تبديل ايده به محصول

5-1- بسترسازي براي تجاري­سازي يافته­هاي پژوهشي و فناوري­هاي توسعه­يافته و فراهم سازي شرايط براي توليد علم و تبديل آن به ثروت

6-1- ايجاد فضاي تعاملي براي آشنايي ذي­نفعان حال و آينده واحدهاي پژوهشي و فناوري با همديگر

 ب) اهداف عملياتي

1-2- نمايه سازي آثار ، توليدات و دستاوردهاي مراكز و همچنين انتشار عملكرد مطالعاتي و تحقيقاتي پاركها، مراكزرشد فناوري و مؤسسات تحت نظارت آنها

2-2- شناسايي ، معرفي­، تشويق و تقدير از پژوهشگران، نوآوران، مخترعان و پديدآورندگان دانش و همچنين مراكز و محققان برگزيده در عرصه­هاي مختلف پژوهشي

3-2- ارزيابي فعاليت­هاي پژوهشي و فناوري يك­ساله پاركها، موسسات و مراكز تحت نظارت آنها

4-2- شناسايي، معرفي و تقدير از شركت­هاي دانش بنيان و صنايع كارآفرين

5-2- افزايش حساسيت و توجه مديران به فعاليت­هاي پژوهشي و فناوري

 ارسالی :مرکز رشد علم و غناوری بافق