رفتارهاي تغذيه اي مناسب

كودك در سنين 6 تا 9 ماهگي دوست دارد كار بزرگترها را تقليد كند بنا براين خودتان هم همراه با او دهانتان باز كنيد اين كار را چند بار تكرار كنيد هر ماده غذايي را كه به او مي دهيد خصوصا اگر جديد باشد نام ببريد تا كودك علاوه بر طعم ان با اسمش هم آشنا شود مثلا بگیرید آلان مريم كوچولو سوپ مي خورد به به چه قدر خوشمزه است

بعضي شير خوران به طور موقت ممكن است موادي را كه جامد يا غليظ تر از شير مادر است قبول نكنند بهتر است هميشه به تدريج بر غلظت مواد غذايي بيافزاييد

در صورت امكان كودك ديگري را كه خيلي خوب و با اشتها غذا مي خورد و لذت خوردن را با چهره بيان خود را نشان مي دهد در مقابل كودك خود داشته باشيد و يا خودتان با اشتها و لذت غذا بخورید که اوهم یاد بگیرید

از همان اوایل ،هرنوع عکس العمل کودک مثل بستن دهان بعد از خوردن یکی دو قاشق غذا ،تف کردن ،سر بر گرداندن ،ریختن غذا را انتظار داشته باشید ،در مقابل این عکس العمل ها صبور بوده وخونسردی خود را حفظ کنید

اصرار زیاد و یا به زور غذا دادن به هر نحوی که باشد کار نادرستی است و موجب خواهد شد که درآینده هم ،کودک به آسانی غذا را پس زده ،از خوردن آن امتناع کند

زمانی که کودک قادر به نشستن است او را بنشانید و غذا بدهید و اگرهنوز نمیتواند کاملا بنشینید او را در بغل بگیرید هیچوقت در حالی که دراز کشیده است به او غذا ندهید

ریختن غذا روی زمین ،مالیدن ماست و سوپ به صورت و لباس ،وارونه کردن کردن ظرف غذا و یا گذاشتن ظرف خالی غذا روی سر ،همه جزیی از تکامل بچه ها محسوب می شود از این کارها تعجب نکنید و واکنش تند از خود نشان ندهید

اگر برای تغذیه کودک روی زمین می نشینید او را وسط یک سفره نایلونی بنشانید و یا اگر صندلی مخصوص تغذیه بچه استفاده می کنید یک محلول شستشو را انتخاب کنید بهتر است یک پیش بند هم برای او تهیه کنید و جلو سینه اش قرار دهید

هنگام غذا دادن به او با صدای آرام و اطمینان بخش صحبت کنید خصوصا حرفهای  بزنید که او را تشویق به خوردن کند ولی ضمنا توجه داشته باشید که زیاد حرف زدن توجه او را به غذا خوردن منحرف نکنید هنگام تغذیه کودک تلویزیون را خاموش کنید

اجازه بدهید خودش تصمیم بگیردکه با چه سرعت غذا بخورد سعی نکنید تند تند قاشق پر از غذا را داخل دهانش ببرید

به علایق غذایی او احترام بگذارید و اجازه دهید تا هر قدر که میل دارد بخورد بستن لب ها ،برگردانیدن سر ،پس زدن قاشق همه از علامت های غذا نخواستن در آن لحظه است بنابر این غذا دادن را قطع کنید و بعد از چند لحظه توقف دوباره تکرار کنید هرگز غذا را با زوربه او ندهید

گاهی اوقات بچه دوست دارد که یک تکه استخوان خالی مرغ را به لثه یا دندانش بکشد با این کار راضی می شود اجازه این کار را به او بدهید

بعضی بچه ها هنگام غذا خوردن زیر قاشق می زنند یا دست خود را با فشار داخل بشقاب غذا یا سوپ می کنند شما می توانید یک قاشق هم به دست او بدهید که مشغول باشد هرگز برای انجام این کار ها با او اوقات تلخی نکرده و او را تنبیه نکنید

هر چند لازم است کودک غذا خوردن با قاشق را یاد بگیرد ولی اگردوست دارد که غذا را با دستش بر داردو بخورد مانع کار او نشوید (فراموش نکنید که قبل از غذا دادن ،علاوه بر شستن دست های کودک ،خودتان هم باید دست هایتان را با آب و صابون بشویید )

در سن 11-9ماهگی بعضی بچه ها به دلیل حس استقلال طلبی از اینکه کسی غذا در دهانشان بگذارد خوششان نمی آید و دوست دارند که خودشان غذا بخورند بنابراین غذای او را درون بشقاب  مخصوص او ریخته  و در دسترسش قرار يدهيد تا خودش دستش را دراز كند و آن را بردارد اول ممكن است به دهان گذاشتن غذا برايش سخت باشد و غذا را به سر و صورت ولباس خود بمالد يا غذا را مشت كند و آن را فشار دهد و بيرون بريزد نگران نشويد او كم كم راه  دهان را ياد گرفته و غذا را خيلي راحت به داخل دهانش خواهد گذاشت همزمان شما به او كمك كنيد و كمي غذا در دهانش بگذاريد

غذايي براي كودك خود تهيه كنيد كه علاوه بر دارا بودن مواد مغذي از نظر ظاهر جالب بوده و خوش رنگ و خوشبو باشد

طعم غذا را ما براي كودكمان تعيين مي كنيم بنابراين نبايد به غذاي كودك 6 تا 12 ماهه ،نمك يا شكر اضافه كنيد شما اگر حتي يك بار هم نمك يا شكر به غذاي او بزنيد ممكن است كودك غذاهاي بدون نمك و شكر را به سختي قبول كند و يا اصلا نپذيرد به همين جهت است كه در طي اين مدت از غذاي خانواده كه نمك و چاشني و ادويه دارد حتي به عنوان چشيدن هم ،نبايد به كودك بدهيد

قبل از غذا ،شيريني و مواد شيرين به كودك ندهيد چون اشتهاي او را كم مي كند

عدم اشتها يا بي اشتهايي فيزيولو‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ژیک را در نظر داشته باشيد معمولا استراحت كافي پس از بازي ،حجم كم غذا در يك وعده ،آفتاب و هواي آزاد باعث افزايش اشتها مي شود گرچه رشد كودك در سنين 11-6 ماهگي سرعت قبلي را ندارد ولي توجه و فعاليت كودك بيشتر مي شود و بازيگوشي اجازه نمي دهد كه به غذا توجه كند بنابر اين غذا را در دفعات بيشتر ولي حجم كمتر به او بدهيد

مراقب كم خوني كودك باشيد از 6 ماهگي قطره آهن را شروع كنيد و آرام و آرام غذاهاي حاوي آهن مثل گوشت ،زرده تخم مرغ و حبوبات را به رزيم غذايي او وارد كنيد

تشنگي كودك را در نظر داشته باشيد پس از شروع غذاي كمكي به دفعات به او آب جوشيده خنك شده بدهيد با افزايش گرماي هوا و ازدياد فعاليت ،ممكن است كودك اشتها به غذا خوردن نداشته باشد اگر از خوردن غذا امتناع كرد و حدس زديد كه به علت تشنگي است اول مقدار كمي آب به او بدهيد تا تشنگي اش برطرف شود و بعد غذا راپیشنهاد كنيد فراموش نكنيد كه آب را با قاشق يا فنجان به او بدهيد نه با بطري

از دادن آب و نوشيدني هاي ديگر در حين غذا خوردن كودك خودداري كنيد

توجه داشته باشيد مقدار غذاي دريافتي كودك ممكن است از يك روز به روز ديگر متفاوت ولي كودك به طورطبيعي و عادي رشد كند همين طور ممكن است بعضي غذاها يك روز باب طبع كودك باشد و آن را با ميل و اشتها بخورد و روز ديگر اصلا تمايلي به خوردن آن نداشته باشد يا بعضي از غذاها را در شروع ،نخورد ولي مدتي بعد آن را بپذيرد

به زور غذا دادن ،يكنواخت بودن غذاها ،عدم توجه كافي به نيازهاي عاطفي كودك،كمبود آهن ،بيماري و سوءتغذيه ،پذيرش غذا را مشكل مي كند به خاطر داشته باشيد كه غذا خوردن كودك در سنين 6 تا 12 ماهگي فقط به منظور تامين نيازهاي غذايي او نيست بلكه علاوه بر يادگيري نحوه غذا خوردن ،برقراري يك ارتباط اجتماعي بين والدين و كودك است كودك هميشه از اين كه چيز جديدي را از فردي كه دوستش دارد مي گيرد بسيار خوشحال مي شود

غذاي كمكي علاوه برا ين كه بخشي از انرژي مورد نياز كودك را تامين مي كند راهي براي آشنايي او با مزه و قوام غذا ها و فراگيري و تكامل او براي استفاده از غذاهاي سفره خانواده است

چه عاملي باعث ايست يا افت وزني شيرخوران مي شود

در افت يا ايست وزني شير خوران ،بايد در جستجوي عوامل زير بنايي بود ابتدا بايد به نوع شخصيت كودك عنايت داشت آنگاه به امكان وجود پاره اي رفتارهاي نادرست تغذيه اي توجه كرده و سپس از نبودن ناهنجاري و يا بيماري در وجود كودك اطمينان حاصل نمود طبيعي است كه پس از كشف علت ،براي رفع و اصلاح آن بايد تلاش كرد و در عين حال تا رفع مشكل بايد شيوه ي تغذيه كودك را مطابق با نيازها و محدوديت هاي او را تنظيم نمود برا ي مثال كودكاني كه دچار شكاف كام هستند ممكن است از مكيدن ضعيف تري برخوردار بوده و انرژي بيشتري هم مصرف كنند اين دسته از كودكان حتي اگر نوع و روش تغذيه آنان صحيح هم باشد ممكن است افزايش وزن كند تري داشته باشند

اشتهاي كودكان بسيار فعال و پرتحرك در مقايسه با كودكان بسيار آرام بيشتر تحت تاثير رنگ ،بو و طعم غذاها و نيز مسايل عاطفي ،رواني قرار دارد در نتيجه ممكن است افزايش وزن متفاوتي هم داشته باشند بنابراين بايد در نظر گرفتن شخصيت كودك و خلق و خوي او برنامه تغذيه پيش برد

تغذيه مادر نيز مهم است مادر بايد از رژيم هاي سخت غذايي به منظور كاهش وزن پرهيز كند و تلاش كند تا پيوسته از يك رژيم غذايي متعادل و مقدار كافي مايعات استفاده نمايد

رفتار مادر بسيار اهميت دارد مادران عصبي ،عجول يا مادراني كه از بچه هايشان انتظار دارند مثل بزرگترها رفتار كنند و نيز مادراني كه از تكامل كودك در ارتباط با رفتارهاي غذايي او اطلاع لازم را ندارند و يا نسبت به آن بي توجه هستند مي توانند نا خودآگاه موجب كندي افزايش وزن و رشد نامناسب فرزند خود شوند صحبت نكردن و كم توجهي به نيازهاي عاطفي كودك به ويژه در حين تغذيه و نيز اعمال دستورالعمل هاي خشك و يا سخت گيري و انعطاف نا پذيري در امر تغذيه ،مي تواند موجب كاهش اشتها و ناكافي بودن افزايش وزن شود در مقابل ،توجه و محبت به فرزند به خصوص در حين تغذيه ،انعطاف پذيري ،تغذيه مطابق ميل و سليقه و خواست كودك ،تلاش در تنوع بخشيدن به رنگ ،بو و مزه غذاها و افزايش دفعات و تغذيه به جاي تحميل حجم غذا مي تواند در بهبود وضع تغذيه كودك و افزايش وزن مناسب وي موثر باشد

منبع : فصلنامه شيرمادر تابستان 91

نصرت قاسميان