سیستم VVT در خودرو

یکی از عوامل بسیار موثر بر روی قدرت تولیدی توسط موتور خودرو، راندمان حجمی موتور می­باشد. افزایش راندمان حجمی که با هرچه بیشتر پرشدن سیلندرهای موتور از هوای ورودی و تخلیه­ ی آن­ها از گازهای حاصل از احتراق حاصل می­گردد، موجب افزایش قدرت تولیدی توسط موتور می­شود. افزایش راندمان حجمی موتور می­تواند با استفاده از روش­هایی نظیر استفاده از سوپاپ­ها با سطح بزرگتر، استفاده از چندین سوپاپ با سطح کوچکتر، استفاده از سیستم­های پرخوران، استفاده از سیستم­های تایمینگ متغیر سوپاپ­ها و …  حاصل شود. مدت زمان و لحظه­ ی باز و بسته­ شدن سوپاپ­ها تنها در دور مشخص و خاصی از موتور سبب ایجاد حداکثر راندمان حجمی می­­گردد. مثلا با افزایش دور موتور زمان باز بودن سوپاپ­ها کاهش یافته و در نهایت راندمان حجمی موتور کاهش می­یابد. بنابراین دانشمندان حوزه­ ی صنعت خودروسازی سیستمی را طراحی کرده­ اند که با توجه به دور موتور زمانبندی باز بودن سوپاپ­ها را تغییر می­دهند. این سیستم در اصطلاح VVT (Variable Valve Timing) نام دارد. سازوکار متغیر سوپاپ­ها دارای انواع مختلفی شامل 1- سازوکار تغییر نقطه­ای یا پیوسته­ ی زاویه­ ی  بادامک و 2- سازوکار تعویض بادامک می­باشد. در سازوکار تغییر زاویه­ ی بادامک به صورت نقطه­ ای (در دو یا سه نقطه) یا به صورت پیوسته (با توجه به دور موتور) که ممکن است برای هر دو میل­بادامک گاز و دود یا یکی از آن­ها انجام گیرد، میل­بادامک­ها را چرخانده و باعث افزایش زاویه­ ی همپوشانی سوپاپ­ها (زاویه­ ی قیچی سوپاپ­ها) و متعاقبا راندمان حجمی موتور می­شوند. لازم به ذکر است در این سازوکار تغییری در زمان باز یا بسته­ بودن سوپاپ­ها انجام نگرفته، بلکه در لحظه­ ی باز یا بسته­ شده سوپاپ­ها که منجر به افزایش زاویه­ ی قیچی سوپاپ­ها می­شود، تغییر ایجاد می­شود. همچنین در سازوکار تعویض بادامک از دو یا سه سری بادامک با برآمدگی و متعاقبا زمان­بندی­های مختلف بر روی یک یا دو میل­بادامک استفاده می­کنند که هر یک از آن­ها در دورهای مختلفی به کار گرفته شده و باعث زمان­بندی متفاوتی برای سوپاپ­هامی­شوند.

احسان فتوحی بافقی