لهجه شناسي بافق (1)
فرهنگ به عنوان ماندگارترين شناسنامه هويتي هر مردمي از جايگاه ويژه اي برخوردار است. شايد مهمترين و رسا ترين متغير تشكيل دهنده فرهنگ ؛زبان و لهجه گفتاري مردم هر سرزميني است. لهجه مردم بافق يا به قول فرهنگستان گويش بافقي شبيه هيچيك از گويشهاي مرسوم در استان يزد وحتي كرمان وخراسان نيست وحتي برخي اصطلاحات زيبا و بكر همانند” تن خود سر دادن” اختصاص به اين قلمرو دارد وبس!! اگرچه به برخي گويشهاي كرمان نزديكتر است.آنچه در پي مي آيد گويش بافقي است كه نگارنده سالياني است ياداشت كرده ام.از شما عزيزان هم كمك مي طلبم تا چنانچه كلمه اي را نياورده ام يا اشتباه نگاشته ام به اينجانب يادآوري فرما ييد. اميد آنكه لهجه باستاني و ماندگار بافقي همچنان جاودانه تاريخ باقي ماند.
سید محمد میر سلیمانی بافقی
رديف | گويش بافقي | معنا | تلفظ |
1 | آبابا | پدر بزرگ | ababa |
2 | آبي بي | مادر بزرگ | abibi |
3 | آتارماتارو | هواي گرگ وميش | ataromataru |
4 | آدابي | خوش رنگ،خوش پوش | |
5 | آدم بار | مورد پسند | |
6 | آدور | خار بيابان | adur |
7 | آتيش | آتش | atish |
8 | آتشي | تندو داغ | ateshi |
9 | آتِل | مزاحم | atel |
10 | آخُرو | اجاق وسط اتاق | akhoru |
11 | آرارو | گهواره | araru |
12 | آرت | آرد | |
13 | آرت بريزو | آردبا خرماوشاهدونه وكنف | |
14 | آرت بيز | الك آرد | |
15 | آروس | عروس | arus |
16 | آروسوني | عروسي | arusi |
17 | آزارو | مريضي كوچك | azaru |
18 | آذُقه | آذوقه حيوان | azughe |
19 | آسِر | آستر لباس | aser |
20 | آسْسِه | آهسته | as .se |
21 | آشو | آسياب دستي | ashu |
22 | آفتابو | جايي كه صبح زود آفتاب افتاده | aftabu |
23 | آهِن | آهن | ahen |
24 | آونگ | درپوش حوض | |
25 | اتاق خمير كُني | اتاقي كه درآن خمير درست مي كردند | |
26 | اَخودش مياد | مغرور ؛خودراضي | Akhodesh myad |
27 | اخوئه | خميازه | akhoee |
28 | اُرسي | دمپايي | orosi |
29 | ارضا | عليرضا | areza |
30 | اَرج | نوك انگشت تا آرنج | araj |
31 | اَرَبُونه | دايره موسيقي | arabune |
32 | ازيردررفتن | لم دادن | |
33 | اَزُوشْ نمي ياد | نمي تونه؛ بلد نيست | Azosh nemyad |
34 | اِسَن | دسته بيل | |
35 | اِسْسَخ | استخر | Es .sakh |
36 | اُسْسا | استاد كار | Os .sa |
37 | اِسپِل | طحال | espel |
38 | اَستُ لله | اسدالله | astolla |
39 | اَسَرِنو | دوباره ؛ازنو | As .sareno |
40 | اِسوندن | گرفتن | esundan |
41 | اِسفِر | پاي كار تا بالاي ديوار | esfer |
42 | اسير | منتظر | |
43 | اُشتُر | شتر | oshtor |
44 | اشتر خون | محل خوابيدن | |
45 | اشتر گلو | موج بزرگ؛سيفون | |
46 | اِشپِش | شپش | eshpesh |
47 | اُشتُو | شتاب ؛عجله | oshto |
48 | اِشكسْسَن | شكستن | |
49 | اشكمبه | سيرابي | Eshkam be |
50 | اُشكُلُو | چوب بهم زن آتش تنور | oshkonu |
51 | اِشكَفت | شكاف زير كوه | eshkef |
شماره 22 آفتُو رُو
شماره50 اَشکَلو
… =عنکبوت
کَلیسک = مارمولک