نهنگ العلمای بافقی کیست؟

فصل تابستان میعادگاه بسیاری از همشهریان برای پابوسی حضرت امام رضا(ع)است.یکی از بزرگترین علمای بافقی که از بزرگی مقام علمی به او لقب نهنگ العلما داده اند و در رواق متصل به ضریح حضرت رضا(ع)دفنند مرحوم میرزا احمد مدرس بافقی است که در حوزه مشهد به نام مدرس یزدی مشهورند.انشالله سلسله مطالبی به عنوان مصادره شده ها خواهم نگاشت تا ریشه شخصیتهای مصادره شده بافقی را روشن سازم.او کیست؟  آیت الله میرزا احمد مدرس بافقی یزدی فرزند سید حسن ازعلمای صاحب نام، جامع وکامل حوزه علمیه مشهد در سده ۱۴قمری که به واسطه احاطه عمیقش بر علوم اسلامی به او لقب “نهنگ العلماء” داده اند . (آصف الدوله حاکم خراسان روزی سرزده به مدرسه وارد شد وعلمای حاضر را امتحان می‌کرد، مرحوم مدرس که در حال تدریس بود به تمامی سئوالات وی پاسخ کامل داد لذا از او به نهنگ العلماء تعبیر نمود!!)تاریخ تولد وی را بین سالهای ۱۲۸۲ و۱۳۰۶ ق ـ ۱۲۴۴ و۱۲۶۷خ در بافق ذکر کرده‌اند. وی در یکی از مسافرت هایش که برای زیارت حضرت رضاع به مشهد می‌رود کرسی تدریس ادبیات عرب را در مدرسه فاضل‌خان که از معتبرترین مدارس علمیه مشهد بود شروع می‌نماید و ساکن آنجا می‌شود و کم کم به مدرس رسمی لمعتین، قوانین، مکاسب وکفایه در حوزه علمیه مشهد تبدیل می‌شود. مرحوم مدرس دارای ویژگی هایی بود که او را در حوزه علمیه مشهد سرآمد کرده بودکه نظم و ترتیب در تشکیل کلاس درس از جمله آنها بود بطوری که حتی برنامه شروع درس در سال آینده را نیز در کلاس پایانی اعلام می‌نمود. این اعلام آن‌چنان مورد توجه علما قرار گرفت که شروع و تعطیل دروس حوزه مشهد نیز بر مبنای شروع و تعطیل درس وی بود! نظم استاد چنان بود که درسش هیچگاه تعطیل نشد حتی در فوت فرزند۳ ساله اش که کارها را به فرزندان سپرد و خود راهی مدرسه شد! صدای رسا و تسلط بی‌چون و چرایش به تدریس چنان بود که حوزه را در زمستان‌های سرد مشهد گرم و پر نشاط می‌نمود بطوریکه” با نفس گرم و حرارت سخنانش، طلاب سردی زیلو‌های نمناک زیر پای خود را پر نیان می‌انگاشتند .” استاد با روح طلبگی، بی‌آلایشی، فروتنی همچون پدری مهربان و دردآشنابا طلاب مراوده می‌نمود و هم سطح طلاب جوان از زندگانی برخوردار و به دسترنج خود قناعت نموده بود. وی در زمان رکود حوزه های علمیه درزمان رضا‌خان از ارکان ابقا و حفظ حوزه علمیه مشهد بود. در ایامی مانند دو ماه تابستان و ماه رمضان که حوزه تعطیلات رسمی را می‌گـذراند بنا به تقاضای طلابی که در مدارس مانده بودند دروس تفسیر، هیئت و حساب در علم ریاضی را در صبح و شب افاضه می‌فرمود و همین تدریس ها حاج میرزا احمد را به” مدرس” مشهور نمود. محل تدریس وی بیشتر شبستان مسجد گوهر شاد بودو در مسجد جامع ملا هاشم اقامه جماعت می‌نمود. وی دارای ۳ خواهر و ۱ برادر بود که خواهرها در مشهد ازدواج و برادر کوچکتر پس از فوت پدر درگذشت. میرزا احمد نیز با‌ خانواده همسران دو خواهرش یعنی میرزا داوود که از علمای معروف مشهد بود وصلت نمود که نتیجه آن دو فرزند بنام‌های سید جلال الدین از خدام حرم حضرت امام رضاع و سید قوام الدین از علمای مشهد بود. مرحوم مدرس با فوت همسرش در سفری به بافق با علویه‌ای ازدواج نمود که نتیجه این وصلت ۳ پسر بنام‌های سید محمّد، سید علی، سید حسین و یک دختر بود. تنها دختر ایشان همسرکاظم مدیر شانه چی استاد حوزه و دانشگاهای مشهد می‌باشد. آیت الله خامنه‌ای، آیت الله تنکابنی وآیت العظمی سیستانی از شاگردان مشهور وی هستند. ایشان بار ها گفته بودند که من در سال ۱۳۸۶ ق از دنیا خواهم رفت!!! و حتی در بهار همان سال به درخت توتی که در حیاط خانه ببار نشسته بود می‌فرمود:امسال از توت این درخت نخواهم خورد و همانطور نیز شد چرا که قولنج استاد را با موفقیت جراحی نمودند ولی پس از یک شب حال وی به وخامت گرایید و در شب تولد حضرت رسول اکرم ص در ۱۷/ربیع الاوّل/۱۳۸۶ ق ـ ۱۳۴۵خ پس از ۸۶ سال به ملکوت اعلی پیوست و پس از تشییع با شکوه در رواق دار السیاده حرم حضرت رضاع به خاک سپرده شد.فرزندش سید  قوام الدین نیز از علما؛شعرا وهنرمندان خراسانی بود. (منابع:کاظم مدیرشانه چی، نشریه زائرش۸۶ص۱۳ /روزنامه جمهوری اسلامی ش۷۲۴۴، ۲۳/۴/۸۳ ص۱۴(وی استاد شرح لمعه وقوانین آیت الله العظمی سیستانی بود) /مشاهیر یزد)

سید محمد میرسلیمانی بافقی