درخت خرما، در فرهنگ و باور مردم بافق(4)( انواع بادبزن)
انواع بادبزن :
12 نوع بادبزن ، در شهرستان بافق بافته می شود . گفتنی است، روش بافت بادبزن ها با یکدیگر متفاوت است :
اسمی – گنبذی ( گنبدی ) – یادگار مشهد – کوچک – گل ابریشمی – کج راه – تبری – کبابی – کفی – چرخی – ریش خردو- دسته دار .
روش بافت ، در تمام بادبزن ها یکی است . تنها ریزه کاری هایی در آن ، موجب به وجود آمدن تفاوت می شود . در اینجا، به برخی از آنها اشاره می کنیم :
آ . آ – بادبزن چرخی :
در این بادبزن، پس از چندین رس ساده ، وسط کار سه گل می اندازند . سپس یک رس ساده می بافند .
آ . الف- بادبزن اسمی :
یک در میان ، از برگهای رنگی استفاده می نمایند . یک تختوئو رنگی، یک تختوئو سفید . با توجه به نامی که می خواهند روی بادبزن بنویسند، از برگ رنگ شده استفاده می نمایند . بادبزن اسمی، برای نوشتن نام افراد بر روی بادبزن است . گاه جمله خوش آمدید نیز به همین شکل نوشته می شود .
آ . ب – بادبزن کبابی :
مانند بادبزن چرخی بافته می شود . ولی ریش های حاشیه، کشیده نمی شود تا انعطاف بیشتری داشته باشد و بهتر هوا را به جریان اندازد . نسبت به بادبزن های دیگر بزرگ تر است .
آ . پ – بادبزن یادگار مشهد :
مانند بادبزن اسمی بافته می شود . به جای نوشتن نام افراد یا کلمه خوش آمدید، از جمله یادگار مشهد، استفاده می شود .
آ . ت – بادبزن گنبدی :
روش بافت، شبیه بادبزن اسمی است . به جای نوشتن نام، شکل گنبد و گلدسته در بادبزن به وجود می آورند .
آ . ث – بادبزن کوچک وکفی :
با استفاده از شاخه پیسک بافته می شوند . هر دو، به اندازه کف دست هستند . بادبزن کوچک، با دسته است ولی بادبزن کفی، دسته ندارد .
آ . ج – بادبزن کج راه :
رج های بافته شده در این بادبزن، مورب است . گاه یک ردیف رنگی، خوابیده یا مورب، لا به لای برگها گذاشته می شود .
آ . چ – بادبزن تبری :
به شکل تبر، سری پهن تر از بادبزن های دیگر دارد .
آ . ح – بادبزن ابریشمی :
از شاخه پیسک بافته می شود . رج های بافته شده، ریز و ظریف است .
آ . خ – بادبزن ریش خردو یا پنجره ای :
از پیسک درخت خرما بافته می شود . هنگام بافتن، بین هر تختوئو، پنجره می اندازند . سوراخهایی روی بادبزن دیده می شود .
ادامه دارد….
عالیه نقیب الذاکرین بافقی
بسمه تعالي
بسيار تشكر مي كنم از خانم نقيب الذاكرين كه در اين چهار مقاله اخير خود به درخت خرما در فرهنگ بافق پرداخته اند.خيلي از رفتارها و آداب و حكمتها اگر يادآوري نشود در روزگار صنعتي امروز زود فراموش مي شود و از بين مي رود.چند ماه پيش به يكي از مغازه هاي بافق كه هميشه صنايع دستي بافق را داشت رفتم تا چند جاروي بافقي بخرم.متاسفانه جاروي بندرعباس را به من داد و گفت صنايع دستي بافق از جمله جارو بسيار كمياب است چرا كه آنها كه كارشان اين بود يا از دنيا رفتند و يا افتاده شده اند.لذا بنده در اين راستا دو پيشنهاد به نخبگان و مسوولين مربوط بافق دارم:
1- براي اينكه صنايع دستي زنده بماند و رونق پيدا كند بايد وارد زندگي مردم شود.وقتي وارد زندگي مردم شد بالتبع آن بازار بافندگي رونق پيدا كرده،ايجاد اشتغال مي شود و اين صنايع احياء مي شود.
2-مثل خيلي از شهرها(همچون ميبد)مكان خاصي براي ارائه صنايع دستي بافق در نظر گرفته شود.