لهجه شناسی بافق (۲)(اصلاحیه)
فرهنگ به عنوان ماندگارترین شناسنامه هویتی هر مردمی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. شاید مهمترین و رسا ترین متغیر تشکیل دهنده فرهنگ ؛زبان و لهجه گفتاری مردم هر سرزمینی است. لهجه مردم بافق یا به قول فرهنگستان گویش بافقی شبیه هیچیک از گویشهای مرسوم در استان یزد وحتی کرمان وخراسان نیست وحتی برخی اصطلاحات زیبا و بکر همانند” تن خود سر دادن” اختصاص به این قلمرو دارد وبس!! اگرچه به برخی گویشهای کرمان نزدیکتر است.آنچه در پی می آید گویش بافقی است که نگارنده سالیانی است یاداشت کرده ام.از شما عزیزان هم کمک می طلبم تا چنانچه کلمه ای را نیاورده ام یا اشتباه نگاشته ام به اینجانب یادآوری فرما یید. امید آنکه لهجه باستانی و ماندگار بافقی همچنان جاودانه تاریخ باقی ماند.
سید محمد میرسلیمانی بافقی
ردیف | گویش بافقی | معنای کلمه | تلفظ |
1 | اباک | خمیازه | abaak |
2 | ابرکی | از حفظ خواندن یا گفتن | Abaraki |
3 | اتل | ماشین |
|
4 | آرباره ، آرواره | لثه |
|
5 | ارجین | راه پله | Orchin |
6 | اسبس | یونجه | asbes |
7 | اسندلو | اضافی-زیادی | osondolu |
8 | اساق | گوسفندی که زایمان نکرده | esag |
9 | اوسال | افسار |
|
10 | اشکس | شکست |
|
11 | اشمرد | شمرد |
|
12 | اکفت وکول افتیدن | خسته شدن |
|
13 | اگال | نخی که شتر را ببندند | agal |
14 | الین دولین | النگ دولنگ-الا کلنگ |
|
15 | امبار | انبار |
|
16 | امبه رف | ساختمان رویش خراب شد |
|
17 | امشو | امشب |
|
18 | انگش | انگشت |
|
19 | انگشت پس کلیچو | انگشت چهارم دست |
|
20 | اله بله | عجیب وغریب |
|
21 | چشش اله بله شد | چشمش تارمار شد |
|
22 | او | آب مثل go |
|
23 | او بیقو | فشردن انار برای خوردن آبش |
|
24 | اوداری | آبیاری |
|
25 | اوآر | آبیار |
|
26 | او خودپا | آب جاری |
|
27 | اودون | ناودان |
|
28 | اواشقار | آبخور | ooashgar |
29 | اوبار | خاکی که کف طویله ریزند |
|
30 | ا جا در رفت | ازکوره در رفت |
|
31 | اوچین | چهار شاخ چوبی برای الک کردن گندم از کاه |
|
32 | اورا | آن ور-آنطرف |
|
33 | اووسا | آنوقت |
|
34 | الادکی | عمدا- الکی | aladaki |
35 | اوگرمو | آب و روغن |
|
36 | اوگزو | کسی که آب دهانش میریزد |
|
37 | اوگوش | آبگوشت |
|
38 | اومال | آب کشی لباس |
|
39 | اووهد | آنطرف | Uu had |
40 | اوه تر | آن ورتر | uuhadtar |
41 | اوگوفتن | آب کشی پارچه |
|
42 | اوهورد | آورد |
|
43 | ایرا | اینطرف | eyra |
44 | ایید | اینطرف |
|
45 | ایقدو | خیلی کم از هر چیزی |
|
46 | اینگه | خیلی بزرگ |
|
47 | ایهن | صوتی برای هی گوسفند |
|
48 | الو گرفتن | شعله ور شدن |
|
49 | ایسیر | ته مانده آب جوی |
|
50 | بالا دادن | دیکته گفتن |
|
51 | باچک نداد | فرصت نداد | bachak |
52 | بار | کود حیوانی-دفعه |
|
53 | بازد | به درد نخور_اضافی | bazad |
54 | باد داره | غرور داره _مغرور |
|
55 | باد خوار | پرنده ای کوچک |
|
56 | باخورده | جنس از کار افتاده |
|
57 | بادیه | کاسه |
|
58 | باشدگاه | میدان وفراخ |
|
59 | باداشت | نگه داشت |
|
60 | باش دار | بازش دار_ممانعت |
|
با تشکر از اقای میرسلیمانی به خاطر مطالب ارزنده شان.