در هنگام عقرب زدگي چه کنیم؟

روز تعطيل خوابيده بودم،  با صدای گوشيم  از خواب بيدارم كرد وقتي گوشي روبرداشتم ديدم انورخط يه نفر ميگه.بچم رفت.گفتم كجارفت مدرسه كه امروز تعطيله

ميگه بقرآن شوخي نميكنم بچم رفت كمكم كن حالا چكار كنم ؟

ميگم.آخه چطور شده؟ .آروم تعريف كن ببينم چكارميتونم بكنم

عقرب گزيدش

كجاشو گزيد

زيربغلش.(ببخشيد سر ناخنش)

درش بيار.(منظورم زهرش بود)

در نمياد

ببرش دكتر

كوهسونم .نميتونم  اگه بميره چكارش كنم؟

راهنماييهاي لازمو بهش كردم  يه ساعت بعد كه زنگ زدم تااحوالي بگيرم گفت بچم سر و بر و گنده داره بازي ميكنه

ما عادت كرديم از چيزهايي ميترسيم كه چندان خطرناك نيستند مثل رطيل(رطيل اصلا غده توليد سم نداره) عقرب. بعضي از مارها.جن وآل  ومارمولك و…وازچيزهايي نميترسيم كه خطرناكندمثل دو نوع عنكبوت (بيوه سياه وقهوه اي منزوي)كه تقريبا در اكثر خانه ها يافت ميشوند .

عقربهاي خطرناك در ايران دو گونه اند گارديم وجرار يازرد قاتل.گارديم فقط دراستان خوزستان يافت ميشه وزرد قاتل تقريبا همه جا هست.دربافق عقرب زرد زياده اما زرد قاتل خيلي مشاهده نشده عقربهاي سياه بزرگ وشكلاتي رنگ خيلي خطرناك نيستند.البته گزش آنها ميتونه دردناك باشه اما آنچنان خطري نداره.يكي ازخصلتهاي عقرب خسيس بودنشه. اين موجود براي زهر خودش ارزش زيادي قائله و تامجبور نشه ازاون استفاده نميكنه حتي اگر شما عقربي را بدام بيندازيد ابتدا عقرب از يك آنزيم كه دردهانش داره استفاده ميكنه تا خطر رو از خودش دوركنه اگر مجبورشد ديگرچاره اي  جزخشونت نداره .

عقربهاي ایران بالاترین میزان گزش را در دنیا به خود اختصاص داده‌اند. طبق نتایج بررسی‌ها، افرادی که ۶ ساعت پس از گزش به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند ۲ برابر کسانی که بین ۶ تا ۱۲ ساعت و ۵ برابر کسانی که بیش از ۱۲ ساعت به مرکز درمان می‌روند، شانس مرگ کمتری دارند. از آنجایی که عقربها بیشتر در مناطق گرم و شب‌ها فعال هستند رعایت نکات ایمنی در مورد جلوگیری از عقرب گزیدگی بخصوص در مناطق گرمسیری و به هنگام تاریکی هوا اهمیت داره. مثل پوشیدن جوراب، شلوار و کفش مناسب، تکاندن کفش و لباس قبل از پوشیدن و….فراموش نكنيد عقربها ميتوانند براحتي ازشيارهاي كوچك دروديواركه به اندازه سه ميليمتر باشد عبوركنند.

چند دقیقه پس ازگزش عقرب که بيشتر در ناحیه دست و پا اتفاق می‌افتد علایمی چون درد، تاول، قرمزی،و تورم مشاهده ميشه؛ با گذشت چند ساعت پس  از گزش، ممکن است علایم ديگري نظير: تند شدن نبض، بالا رفتن فشار خون، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ، بی‌اختیاری ادرار و مدفوع، تنگی نفس، تشنج، و افزایش ترشح بزاق.نيزدرمصدوم مشاهده گردد.عقرب گزیدگی اغلب خطرناک نیست و تنها باعث بروز علایم و نشانه‌هاي موضعی در محل گزش می‌گردد. با این وجود باید کمک‌های اولیه ضروری را برای مصدومین انجام داد و خطرناک بودن یا نبودن عقرب و شدت مسمومیت را به کادر درمانی و پزشک واگذار کرد. توصيه ميكنم اگر علائم مرحله دوم مثل تهوع.تنگي نفس ….درمصدوم مشاهده شد حتما مصدوم را به مراكزدرماني برسانيد. شستشوی محل زخم با آب و صابون، بیرون آوردن وسایل تزئینی و جواهرات، استفاده از کمپرس سرد برای کاهش درد و تورم باید در وحله اول مورد توجه قرار گیرد بدین منظور می‌توان از یک تکه یخ استفاده کرد ولی هرگز نباید اندام گرفتار را در آب یخ غوطه‌ور ساخت بلكه با قراردادن تكه اي يخ در نايلون وگذاشتن آن در محل گزيدگي از گسترش سم جلوگيري نمود يادمان باشد اين كار براي تمام گزيدگيها بغير از مارگزيدگي بسيار مناسب مي باشد

در صورت عدم وجود دستگاه مکنده مخصوص جهت خارج كردن سم، استفاده از ساکشن و یا مکیدن محل گزش توسط دهان انجام می‌شود در مورد بریدن و مکیدن محل زخم با دهان توافق نظر وجود ندارد. بعضی صاحب نظران با این کار مخالف هستند و عده‌ای استفاده از این روش را مجاز می‌دانندمثلا اگربراي فرزند دلبندتان اين اتفاق افتاد اين كاررو انجام بدين خوبه ولي براي افراد ناشناس به دليل احتمال انتقال بيماريها توصيه نميشود.براي انتقال سریع به مراکزدرماني بهتر است بدون فوت وقت و انجام اقدامات اضافی مصدوم را هر چه سریعتر منتقل کرد. گزیدگی عقرب در افراد پیر، کودکان، نوزادان و افراد مصدومخطرناک تر است. همچنین اگر گزشنزدیک سر و صورت یا گردن مصدوم باشد، خطزناک‌تر از گزش اندامها ميباشد.

در برخی منابع بستن بالای محل گزش با هدف تاخیر در جذب سم توصیه شده‌است. برای این کار باید: ابتدا از پارچه، باند یا یک وسیلهٔ مناسب دیگر با عرض حداقل چهار تا پنج سانتی‌متر استفاده کرد. سپس آن را حدود پنج سانتی متر بالاتر از محل گزش (یعنی قسمتی از اندام که به تنه مصدوم نزدیک تر است) بست. پارچه یا باند باید به حدی محکم بسته شود که تنها باعث کندشدن جریان لنفاوي و خون سیاهرگی در اندام مربوطه گردد. توجه داشته باشید که این کار به هیچ وجه نباید باعث اخلال در جریان خون شرياني اندام مبتلا گردد. به این منظور، پارچه یا باند باید به صورتی بسته شود که یک انگشت به راحتی از زیر آن عبور کند و همچنین باعث قطع نبض در نقاط انتهایی اندام مبتلا نگردد.براي اطمينان  بعد از بستن پارچه يا باند نبض انتهاي مسيررا چك كنيداگر نبض نبود يا كند بود باند را محكم بسته ايد.

محمد رضا رضايي.امداد گر و مربي امداد هلال احمر