تلاشی قابل ستایش برای بیان تاریخچه شرکت سنگ آهن مرکزی ایران

امروز کتابی به دست بنده رسید، بنام “معدن تلاش”. به کوشش و نگارش عالیه نقیب الذاکرین بافقی.

پژوهنده این کتاب، که بصورت جمع اوری به بیان تاریخچه سنگ آهن مرکزی ایران پرداخته است، توانسته تا حدودی ذهن خواننده را درگیر تاریخ گذشته معدن سنگ آهن چغارت کند، که چه روزها و چه افرادی را در کنار خود دیده و اکنون در چه جایگاهی و چه مرتبه ای ایستاده است.

بدون شک، تصویر ذهن افراد سالخورده شهرمان، از شرکت سنگ آهن مرکزی، به تفاوت فاحش زندگی مهندسان و کارشناسان ایرانی و خارجی این حوزه، و خاطرات دور از انها از زندگی اقتصادی  و فرهنگی و اداب ورسوم آنزمان برمیگردد. تفاوت زندگی در خسرومهر آن زمان (آهنشهر امروزی)  و شهر بافق. باید دید که اکنون مردم بافق، تا چه میزان این تفاوت را در زندگی اقتصادی شاغلین این شرکت، و کارشناسان و مدیرانش،  نسبت به دیگر مردم شهر می بینند.

نکته جالبی که در این کتاب ، که با مساعدت خود شرکت تهیه شده است ، دیدم، میزان تحصیلات مدیران عامل این شرکت بود. از ابتدای کار که شروع شده است یعنی سال 1342 ، مرحوم دکتر سیروس به آیین دکترای مهندسی معدن از دانشگاه کلاستهال آلمان بعنوان رئیس حوزه بافق و آغازگر اکتشافات چغارت و چادرملو، مهندس خلیل راستار فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی معدن از کلاستهال آلمان (51 ـ 54) و مهندس نصرالله اقتصادی فوق لیسانس معدن از آلمان (54 ـ 58) از مدیران اولیه این شرکت بوده اند. دو مدیر دیگر از بین این یازده مدیر نیز در خارج از کشور درس خوانده اند : مهندس مهدی ثقفی فارغ التحصیل معدن از آلمان و دکتر علیرضا یاراحمدی دارای مدرک دکترای معدن از فرانسه. نکته جالب اینکه این دو نفر اخیر، کمتر از یکسال بر این شرکت مدیریت کرده اند. در این بین نیز مرحوم محمد دهستانی بافقی و محمد جواد عسکری باقر آبادی نیز تحصیلاتی خارج از حوزه معدن و زمین شناسی داشته اند.

نکته دیگر اینکه از میان 2469 نفر شاغل در شرکت (1600 نفر قرارداد معین، 233 نفر ماده 16، 29 نفر روزمزد و 607 نفر رسمی ، تعداد 775 نفر یعنی حدود 30 درصد تحصیلات زیر دیپلم دارند، 42 درصد دیپلم، 13 درضد فوق دیپلم، 11/5 درصد لیسانس، یک درصد فوق لیسانس (25 نفر) و 2/0 درصد دکترا (5 نفر) می باشند.

پژوهنده در این کتاب به تاریخچه معدن چغارت، فعالیتهای شرکت در بخشهای مختلف عمرانی، ورزشی، فرهنگ، ایثارگری، جاد مقدس، شهدا، فضای سبز، اموزش، عمران و … پرداخته است.

نکته دیگر فعالیتهای مدیران عامل این شرکت است که نوع و میزان فعالیت های محمد دهستانی بافقی، مدیرعامل بومی فقید نسبت به بقیه مدیران، یک سرو گردن که چه عرض کنم، یک تنه بالاتر است.

جمع آوری و نگارش این کتاب به عنوان یک مرجع برای فعالیت ها و تاریخچه شرکت سنگ آهن مرکزی، اقدام پسندیده ای است که به عالیه نقیب الذاکرین بافقی، که قبلاً وی را به عنوان یک نویسنده رمان، می شناختم، برای زحمات چندین ماهه وی ، خسته نباشید می گویم. از آنجا که این کتاب، به تایید مدیران ارشد سنگ آهن رسیده است ـ چرا که مقدمه ای از مدیرعامل بر آن نوشته شده ـ می تواند برای محققانی که نمودار فعالیت این معدن برایشان قابل توجه است ، همراه با تاریخچه، رفرنس خوبی باشد.

سید امین رضوی