گلگشتی در بافق(بازنشر)

یزد،دارالعباده،اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان،بادگیرهای سرافراز و کویری به وسعت نامش دشت کویر.

بافق،دارالشجاعه،شهر معادن ایران،نخلهای راست قامتی با بلندای همت مردمان سخت کوش کویر.

از سالیان دور رسم ایرانیان بر این بوده و هست که با طلوع بهار کوله بار سفر بربندند و خستگی یک سال تلاش را با گشت و گذار به اطراف و اکناف دور و نزدیک به دل سیاه زمستان بسپارند و با طراوت مخملین بهار شکوفایی زندگی را از نو آغازند.

شهرها و روستاهایی که میزبان مسافران نوروزی اند بر این سنت دلخوش، که میهمانانی از دور و نزدیک به زمینشان قدم نهاده در سایه سار درخت یا آبشار و جویبار خدادادی شان به بهشت بیاندیشند و نفسی تازه کنند روح افزا .

 در این میان هر چه  میزان برخورداری شهری از مواهب طبیعی و تاریخی که بتوان در صنعت گردشگری از آن بهره بیشتر برد ،افزونتر خوش اقبالتر.

یزد به خاطر واقع شدن در پهنه کویر با آب و هوای مطبوع و دلپذیر در تعطیلات نوروز یکی از اصلی ترین استانهای مورد نظر برای گذران تعطیلات است و در این میان شهرهایی چون اردکان و میبد و مهریز و تفت و ابرکوه به علت واقع شدن در شاهراه مواصلاتی ناگزیر از حضور مسافر است و شهرهایی چون بافق و بهاباد به علت دور بودن از مرکز استان و یار نبودن  راه شوسه با آنها برای در مسیر قرا گرفتن ،کمتر مورد هدف گردشگری قرار گیرفته . هرچند امتیاز چندراه مواصلاتی ریلی بافق برای این منظور همچنان مغفول مانده است.

به نظر می رسد اطلاع رسانی جاذبه های تاریخی و گردشگری اعم از طبیعی و تاریخی بافق از طرق مختلف بیشترین کمک را به علاقمندان به گردشگری چه طبیعت گرد باشند چه آنها که برای گذران تعطیلات دنبال شهری دنج می گردند،بیشترین کمک را برای حضور مسافر و گردشگر در این شهر ایفا خواهد کرد.

واما بافق

در امتداد کویر آنجایی که وهم زمینهای دشت گونه نمک آجین می خواهد تسخیرت کند به بهشت گونه ای از نخلهای سرافراز می رسی که سرسبزی همیشگی شان با باریکه های جوی آب قناتهای چند صد ساله و موتورچاهای مکنده آب از اعماق دل زمین به یمن بهار خوشه هایی از دل زاییده اند،  می رسی به نام بافق.

بافق با مرکزیتی معنوی که با حضور فرزندی از موسای کاظم(ع) با گنبدی آنقدر گرد که در کتاب ترین های ایران از آن یاد شده اولین توقفگاهی است که زیارت و عرض ارادت به آستان ائمه معصومین را نصیب مسافرانی می کند که با سلامی از صمیم قلب دل در گرو خاندانی نهند آرامش بخش و یاریگر.

وقتی دل و جان با پابوسی ظهیر الدین عبدالله موسی کاظم صفایی گرفت راه زیادی نباید بروی تا به میدان خان بافق برسی و کاروانسرای شاه عباسی راببینی که در امتدادش خانه ای را در برگرفته منسوب به شاعر شهیر قرن دهم کمال الدین وحشی بافقی که امروز مکانی است برای اداره امور میراث فرهنگی شهر .

چند متری آنطرف تر به مسجد جامع بافق می رسی با بادگیرهای بلند و تاقهای گرد با ستونهایی افراشته، نمادی سترگ از معماری اسلامی قرن دهم.

کوچه های آشتی کنان و ساباطهای قدیمی اطراف مسجد جامع هم یادآور روزگار مردمانی است که صمیمیتشان را حتی در گذار از کوچه و خیابان به هم ابراز می کرده اند.

باغهایی با عمارتهای شاه نشین در اطراف بافق که در احاطه نخلستان در آمده است نیز فراغت بال می خواهد که آب حیات بخش جاری از میانشان را با کفی از دست نوش جان کنی.

بافق را با کویر می شناسی کویری دوست داشتنی نه وحشت انگیز . وقتی۲۰ کیلومتری از بافق به سمت شمال بروی به تپه های بلند از شن روان می رسی در روستایی به نام صادق آباد.

 شنهای روان و نرمی که نه از جنس خاک است که خاک آلودت کند نه از جنس سنگی که کف پا را بیازارد .کفشها را می کنی  اجازه می دهی کف پایت با خنکای ریگ آشنا شود لذت فرو نشستن و سرد و گرم شدن پا حریصت می کند از اولین تپه بالا بروی و نرمی ماسه بادی وسوسه ات می کند از بلندای تپه ها غلت بزنی .

انگار نه انگار بزرگ شده ای لذت خاک بازی کودکانه از دنیا و مافیها رهایت می کند ناخوداگاه میدوی دوباره از تپه ها بالا می روی و غلت می زنی و می خندی . شادی می کنی و آرام می گیری. گرمای روح بخش آفتاب بهاری کویر پشتت را به خاک می مالد .آسمانی بس آبی می بینی انگار از این آبی تر ندیده ای شاید آسمان دریایی دل  که لکه های سفید ابر را در خود گرفته. چشمهایت را می بندی بدندت گرم می شود نرم می شوی و مهربان.

صدای زنگ شتر به خود می آوردت. سلطان کویر، آرام با نگاهی به دوردستها به سوی خود می خواندت،آری سواری، شتر سواری تلو تلو خوردن بر جهازی که بر بلندای کوهان شتر قرار گرفته لذتی به خازر اوج داشتن از زمین می بری .دلی سیر سواری می کنی و نظاره گر غروب می شی. سرخی فلق در کویر مبهوتت می کند محال است از ته قلب نگویی الله اکبر.

 منتظر می مانی تا شب بشود شنیده ای در کویر ستاره چیدن واقعی است دستهایت را دراز می کن بی نهایت ستاره .دستت را بالا می بری تا خوشه پروین بچینی راه شیری کهکشانی ات می کند و خدایی می شوی و توحید را نتیجه می گیری.

چند سالی است بلند همتانی پیدا شده اند که زندگی گذاشته اند و کمپی تفریحی راه انداخته اند مثال زدنی به نام شهیدشان حسین برزگری. امکاناتی مناسب برای اقامت شبانه تدارک دیده اند تا لذت کویر نوردی ات را دوچندان کنند چای ذغالی بعد از شتر سواری و موتور سواری تحفه ای است نوشیدنی .

هیزمی هم فراهم آورده اند تا صبح بنشینی آتش بزنی گرم شوی و شعر بخوانی یا درس زندگی ات را در قالب خاطرات بر زبان بیاوری.

طلیعه صبح کویر دیدنی است آنگاه که صدای خروسهای روستا از صبح صادق باخبرت کند و عزم سفر کنی به سمت دریاچه نمک .راه خاکی را در پیش داری هرچند آنچنان مناسب نیست به روستای حسن آباد می رسی درختان گز را پشت سر می گذاری راهی باریک را پیش می گیری.

 پهنا پهن کویر ،زمین ناهموار می بینی با دور نمایی از خطوطی سفید . سفیدی نمک .دریاچه هایی با فاصله های اندک لایه ای شورآب در خود دارد دستت را آرام در آب فرو می بری به سمت دهان می آوری، می چشی ،بلند می گویی واقعا نمک است شورِ  شور.

امتداد رودخانه شور که در پهنه کویر دو شاخه شده را می پیمایی و عزم بازگشت می کنی.در ذهنت سپرده ای در راه بازگشت قلعه صادق آباد و باقرآباد را بازدید کنی از باقرآباد صنایع دستی بافق را برای سوغات خریداری می کنی جارو می خری و بادبزن و کلاه و حصیر .

وقتی این همه بخشایش از نخل می بینی محال است نخواهی در سایه سارش بساطی پهن کنی و از خوشه های خرمای از پارسال مانده اش کامی شیرین نکنی حتی اگر به پرتاب سنگی باشد برای فروافتادن دانه ای یا بیشتر.

در راه بازگشت به شهر تپه مانندی از گل با ساختمان آجری بلند برایت جلب توجه می کند به سمتش می روی نخلی را می بینی که سه سر دارد نام آن مکان را می پرسی جواب می شنوی «دشت خون» ماجرای این نام گذاری راغبت می کند تا در کتابهاب تاریخی بافق از آن بیشتر بدانی و خود پی می بری این نام  و آن تپه مانندی که انگار گل انباشته است و سالیان خیلی قبل قلعه ای بوده برای زندگی به هم مرتبطند.

به بافق باز می گردی کوههای بلند شرقی توجه ات را به خود جلب می کند بافقِ معدنی برای شهرتی خاص دارد. چغارت و عیار بالای آهنش را خوب می شناسی بازدید از یکی از بزرگترین معادن روباز ایران را در برنامه سفر می گذاری . روی خوش میزبانان معدنی از انتظامات گرفته تا مسؤلین و راننده های ابرماشینهای استخراج برایت شیرین جلوه می کند بر فراز جایگاه گودیِ به آب رسیده ای را می نگری که روزگاری کوهی سرافراز بوده .

به سخت کوشی معدنکارن ایمان می آوری که کوه را کنده اند و یقین می کنی کوه هم تمام می شود. راهنمایان معدن به سمت قسمتهای مختلف این مجموعه معدنی هدایتت می کنند و پیشرفت را می بینی و زحمت و کار و تلاش.

از همان فراز معدن شهرک آهنشهر را برای تفریحی در کنار دریاچه ایران گونش انتخاب می کنی تا هم حال و هوایی تازه کنی و هم پارکی را در کویر مشاهده کنی زیبا و دیدنی و تفریحی.

بقعه قاضی میرجعفر را در جنوب بافق برای زیارت در نظر گرفته ای پس از آنکه وارد شهر قدیم بافق شدی به آستانه محقر اما با اجابتش تبرک می جویی و متوجه شهر قدیم بافق می شوی که در زیر خروارها شن  مدفون شده است.بر روی خاکهایی قدم می گذاری غافل از اینکه روزگاری فراز دیوارهای کوی و برزن شهر بوده و دست نایافتنی اما امروز با خاک یکسان.

برنامه ریزی برای سفری با مسافت یک ساعت رانندگی تا روستاههای شادکام و قطرم یا همان ماسوله کویر که درخت نخل و گردو را با هم و در همسایگی دارد یا مناطق سردسیری چون سبزدشت و همسک  هم برای آنها که می خواهند کویر گردی چند روزه شان را با مناطق ییلاقی پیوند زنند بسیار آسان است ودست یافتنی و دلپذیر.

تا یادم نرفته بگویم در همه مناطق بافق آنچه از مردمان کویر می بینی:نجابت است و قناعت،میهمان نوازی است و احترام صداقت می بینی و پاکی .دربافق مردمانی می بینی دوست داشتنی و شایسته احترام.

محمد علی قاسم زاده