اشتباه رایج
یک اشتباهِ رایج
*یکی از اشتباهاتِ رایج در حوزه ی ادبیات و نیز هنرهای بصری ، مربوط به استفاده ی جا به جا و نادرست از واژه ها و اصطلاحاتِ زیر است .
انیمیشن ، کارتون ، کاریکاتور ، کاریکلماتور
در کشورِ ما به انیمیشن یا همان پویانمایی ، به اشتباه ، کارتون گفته می شود . انیمیشن ، هنرِ تصویرسازیِ متحرک است یعنی همان نقاشی های دستی یا دیجیتالی که به آن تواناییِ حرکت بخشیده اند . در حالی که کارتون ، کاریکاتوری است که موضوعی اجتماعی دارد ( سیاسی ، فرهنگی ، اقتصادی و . . . ) و به صورتِ قصه یا داستان ، طرح می شود . مثلِ طرح هایی که در همین سایت ( بخشِ تلخند ) درمعرضِ دید گذاشته می شوند . این طرح ها همگی کارتون هستند که ما به اشتباه از آن ها به اسمِ کاریکاتور ، نام می بریم . اما کاریکاتور چیست ؟ کاریکاتورها ، تصاویرِ اغراق شده ای از چهره ی آدم ها هستند ( آدم های مشهور یا آدم های معمولی )
وقتی هنرمندی ، اعضای چهره ی یک انسان را به صورتِ اغراق آمیز ترسیم کند یعنی طوری بزرگنمایی سازد که به آن ، حالتِ طنزآمیز ببخشد و حتی خصوصیاتِ اخلاقی و رفتاریِ او را نشان دهد به این اثرِ خلق شده کاریکاتور گویند . مثلِ کاریکاتورِ چهره ی خودِ هنرمند یا کاریکاتورِ چهره ی یک سیاستمدار .
و اما کاریکلماتور . کاریکلماتور، واژه ای است که از ترکیبِ دو کلمه ی کاریکاتور و کلمات ، ساخته شده ( کاریکاتور + کلمات )
کاریکلماتور ، در واقع به کاریکاتوری گفته می شود که به صورتِ کلمات و در قالبِ یک یا چند جمله ، بیان می گردد . کلاً کاریکاتورها یا کارتون هایی که نمی شود آن ها را در قالبِ طرح ، کشید و در نتیجه به شکلِ نوشتاری بیان می شوند کاریکلماتور نام دارند . مثلاً وقتی می گوییم ( فلانی از بس گشنه گی خورد سیر شد ) این جمله ی طنز ، یک کاریکلماتور است که نمی توان آن را به شکلِ یک طرح یا کارتون ، نمایش داد و اگر هم بشود ، بی مزه شده ، بیانِ درستش را از دست خواهد داد ضمناً زیبایی ، لطافت و طنزِ نهفته در کلمات را به هیچ وجه نخواهد داشت .
*چند کاریکلماتورِ صبایی
*با طنابِ زندگی ، داخلِ چاهِ مرگ شد .
*از بس با ادب است هر صبح به تصویرِ خود در آینه ، سلام می کند .
*مَردی آن قدر رفت تا از خودش دور شد .
*مرگ ، تا چشمش به زندگی افتاد گورش را گم کرد .
*ویروس ، در برابرِ واکسن ، خود را واکسینه کرد .
*خوابِ سنگین ، سقوط خواهد کرد .
*کتاب را که می گشایی زبان باز می کند .
*نویسنده ، به خاطرِ مرگِ قهرمانِ داستانش گریست .
*نویسنده ی ناراضی ، خود را ممنوع القلم کرد .
*نویسنده ای که از سانسور ، ناراضی بود سانسور شد .
نویسنده : جلیل زعیمیان ( صبا بافقی )
با تشکر از اقای زعیمیان. البته حیف است کاریکلماتور را بر سر زبان بیاوریم و یاد پرویز شاپور نکنیم. روحش شاد. وی مبدع و بنیانگذار این هنر بود که احمد شاملوی بزرگ، شاعر فقید و بلند مرتبه ایران، این نام را بر روی گفته هایش گذاشت. پرویز شاپور همسر شاعره بزرگ معاصر فرخ زاد است.
البته سوال من اینجاست که ایا این کاریکلماتورها از خود آقای زعیمیان است یا گفته کسی دیگر؟ در صورت نخست، باید به ایشان تبریک گفت و در صورت دوم باید گفت، منبع را نام ببرید لطفاً . موفق باشید