گاهی چه زود دیر می شود، پس بیاییم تا دیر نشده کاری کنیم

«هفته جهانی محیط زیست گرامی باد»

محیط زیست (Environment) چیست؟

امروزه واژهء محيط زيست ورد زبان همه است. محيط زيست يكي از واژه هاي بسيار پيچيده و كمتر شناخته شده در جهان است. تعاریف متعددی از محیط زیست ارائه شده است که برخی از آنها عبارتند از:

     در مورد بشر و در جامعه تکنولوژیک جدید، محیط زیست عبارت از آن چیزهایی است که در زندگی روزمره با آن سروکار دارد.

     کنوانسیون مسئولیت مدنی خسارات ناشی از اعمال خطرناک محیط زیست (21 ژوئن 1993) در تعریفی جامع تر محیط زیست را شامل منابع طبیعی (اعم از تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر)، کلیه موجودات زنده، محیط مصنوعی دست ساخته بشر (مناطق مسکونی، صنعتی و راهها و …) و مناظر و چشم اندازها می داند.

        محیط یا محیط زیست یک موجود زنده کلیه اجزای جاندار و بی جان اطراف وی را شامل می شود، هر چیزی که بر فعالیتهای یک موجود زنده تاثیر گذارد محیط آن موجود را تشکیل می دهد.

در کنار واژه محیط زیست واژه بیوسفر را نیز می توان به کار برد. منظور از بیوسفر (Biosphere) کلیه نقاط قابل زندگی بر روی زمین است که واجد حیات بوده و یا استعداد وجود حیات را دارا می باشد. در حقیقت بیوسفر شامل بخشهایی از لیتوسفر (کره خاکی)، هیدروسفر (تمامی آبهای اقیانوسها، دریاها و دریاچه ها) و قسمتهای پایین اتمسفر است.

تاریخچه حفاظت از محیط زیست در ایران:

حفاظت از طبیعت در کشورهایی با تاریخ کهن (نظیر ایران، روم و یونان) سابقه دیرینه دارد. در عقاید مردم انسانهای خوب پس از مرگ تبدیل به درخت می شدند و زندگی جاودانه میافتند و به همین دلیل قطع درختان قطور کاری ناپسند تلقی می شد.

ایرانیان باستان مقام خاصی برای درخت سرو قائل بودند و آن را درخت مینو می دانستند که از بهشت آمده است، به طوری که در هنر ایرانی (قالی، طراحی، پارچه، نقاشی های مینیاتور و …) سرو یکی از نقشهای اصلی بوده است امروزه نیز آن را به شکل کج بوته یا بوته ترمه ای در طرح های اصیل ایرانی می بینیم. چنار نیز محبوبیت فراوانی بین ایرانیان باستان داشته و مردم معتقد بودند این درخت از شیوع تب و بیماریهای عفونی جلوگیری می کرده است.

پادشاهان هخامنشی از جنگلها حفاظت کرده و برای این منظور جنگلبان منصوب می کردند به عبارتی ایرانیان اولین قومی بودند که سازمان جنگلداری داشتند. داریوش و کورش حتی خود در روز درختکاری شرکت کرده و درخت می کاشتند. خشایارشاه در لشکرکشی خود به آسیای صغیر حفاظت از جنگل سرو زیبای خود را به گارد سلطنتی سپرد و با این عمل اولین منطقه حفاظت شده دنیا را در چندصد سال قبل از میلاد مسیح (حدود 5000 سال قبل از میلاد) ایجاد کرد.

متاسفانه با این پیشینه فرهنگی و با وجود قوانین جدید، موسسات آموزشی و سازمانهای اجرایی در حال حاضر در کشورمان شاهد نابودی جنگلها و عدم توجه به محیط زیست هستیم که حل این معضل، تلاش و کوشش همه جانبه مردم و مسئولین را می طلبد.

با پیشرفت تمدن بشری و توسعه فن‌آوری و ازدیاد روز افزون جمعیت، در حال حاضر دنیا با مشکلی به نام آلودگی در هوا، خاک و آب روبرو شده است که زندگی ساکنان کره زمین را تهدید می‌کند. به طوری که در هر کشور حفاظت محیط زیست مورد توجه جدی دولتمردان است. امروزه وضعیت زیست محیطی به گونه‌ای شده است که مردم یک شهر یا حتی یک کشور از آثار آلودگی در شهر یا کشور دیگر در امان نیستند.

برفی که در نروژ می‌بارد مواد آلاینده‌ای به همراه دارد که منشا آن از انگلستان و آلمان است. یا باران اسیدی در کانادا نتیجه مواد آلاینده‌ای است که منشا آنها از ایالات متحده است. منشاء طوفانهای گرد و خاک و هوای غبار آلود امروزه اکثر استانهای کشورمان اراضی خشک و رها شده حاشیه رودخانه دجله و فرات در کشور عراق تشخیص داده شده است.

گاهی چه زود  دیر می شود، پس بیاییم تا دیر نشده کاری کنیم  . . . .  .   .    .

عبدالحسین رضائی پور– دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه یزد