لهجه شناسي بافق (3)
مدتي اين مثنوي تاخير شد.با پوزش از دوستان ادامه مقاله را خدمتتان ارائه مي نمايم.
فرهنگ به عنوان ماندگارترين شناسنامه هويتي هر مردمي از جايگاه ويژه اي برخوردار است. شايد مهمترين و رسا ترين متغير تشكيل دهنده فرهنگ ؛زبان و لهجه گفتاري مردم هر سرزميني است. لهجه مردم بافق يا به قول فرهنگستان گويش بافقي شبيه هيچيك از گويشهاي مرسوم در استان يزد وحتي كرمان وخراسان نيست وحتي برخي اصطلاحات زيبا و بكر همانند” تن خود سر دادن” اختصاص به اين قلمرو دارد وبس!! اگرچه به برخي گويشهاي كرمان نزديكتر است.آنچه در پي مي آيد گويش بافقي است كه نگارنده سالياني است ياداشت كرده ام.از شما عزيزان هم كمك مي طلبم تا چنانچه كلمه اي را نياورده ام يا اشتباه نگاشته ام به اينجانب يادآوري فرما ييد. اميد آنكه لهجه باستاني و ماندگار بافقي همچنان جاودانه تاريخ باقي.ماند.قبلا 62 واژه را نوشته بودم
سید محمد میر سلیمانی بافقی
رديـف | گويش بافقی | معنا | تلفظ |
63 | باسا/باسیدن | بایست/ایستادن | Bas-sa |
64 | باجو | گهواره با وصل طناب به درخت | Bajo |
65 | بارش
| باران | Baresh |
66 | بارختن | تمام شدن مجلس | Barekh |
67 | باد خوردن | تاب خوردن | Baad |
68 | باد گرفتن | غش کردن | Baad |
69 | بادارکردن | مجبور و وادارکردن | Badar |
70 | بادید | پیدا کرد | Badeed |
71 | بالادادن | ازروی متن خواندن | Baladadan |
72 | بادی شده | صفراوی شده | Badi-shode |
73 | باد داره | تکبر داره | Bad-dare |
74 | بالشته مار | هشت پای سیاه | Baleshte-mar |
75 | باچرتید | تعجب کرد/حیران شد | Ba-chorteed |
76 | بادنووکهنه کردن | تفریح وگردش | Bade-no |
77 | باک | عیب و ایراد | Baak |
78 | بامبول | بهانه گیری بعد معامله | Bam-bul |
79 | برداشتش کرد | تحویلش گرفت | Bardashteshkerd |
80 | بد پیله | سریش/مصر | Badpile |
81 | بجّه | بدو | Bej-je |
82 | بجم | بجنب/عجله کن | Be-jom |
83 | بچه زاده | نوه | Bach-chejezade |
84 | بخ شدن | مطلع شدن | Bakh shodan |
85 | بخم | وقف | Bakhm |
86 | برجه | بپر/بلندشو | Bar-jeh |
87 | برماس | چربی روی ماست | Bare-mas |
88 | برجه برجو | بالا پایین پریدن | Barje-borjo |
89 | بلگ گرفتن | محل آبیاری را عوض کردن | Balq |
90 | بز مچ | نوعی سوسمار | Bozmoch |
91 | بق بق | واق واق سگ | Bagh-bagh |
92 | بی کن | آغل گوسفند | Bikan |
93 | بوچو | چوب | Buchu |
94 | بشل بشل | لنگان لنگان | Beshalbeshal |
95 | بُ- وَر | باور | Bo-bar |
96 | بکورو | قورباغه | Bakuru |
97 | بل | بگذار | Bel |
98 | بلن | بلند | Bolan |
99 | بل وچِل | خل | Bolo-chel |
100 | بنگ صب | صبح زود | Bonge-sob |
101 | بنگ شو | سر شب/نزدیک غروب | Bonge-sho |
102 | بود شد | اندازه شد | Bood shod |
103 | بود | به اندازه | Bood |
104 | بوز | زنبور | Zanbur |
105 | بوونه | بهانه | bone |
106 | بیلی | ویلی/لاابالی | Beili |
107 | بیله | گروه /دسته | Beile |
108 | بیلو شونه | اسنخوان پهن شانه | Bilu |
109 | بوم طب | پسند/باب طبع | Bome-tab |
110 | |||
111 | بهبوک | درختی خاردار | Bam-buk |
112 | |||
113 | پایه | رگبار باران | Paye |
114 | پاده | پایه | Pade |
115 | پاپی | مواظب | Papei |
116 | پت | پژمرده | Pet |
117 | پت | موی ژولیده | Pot |
118 | پت پت کردن | پرکندن مرغ | Pot-pot |
119 | پتکوندن | نخ گردن تسبیح | Pat-kundan |
120 | پته | حواله | Pate |
121 | پتی رفت | زودی رفت | Pet-ti |
122 | پتیل | نان فطیر | Pateel |
123 | پخل | برگ وساقه خشک غلف ودرخت | Pokhal |
124 | پخته | فاخته | Pokhte |
125 | پخی نیس | شخص مهمی نیست | Pokhi |
126 | پچق | پهن شده | Pachakh |
127 | پچل | کثیف | Pachol |
128 | پرسه گرفتن | مجلس ختم گرفتن | Porse |
129 | پرپوچ | بیهوده | Parpuch |
130 | پرن | پیراهن | Pe-ran |
131 | پرز ا گوش بکش | قطع امید کن | Porz –a-gush |
132 | پرواته؟ | حوصله داری؟ | Par-vate |
133 | پره | برگ زردآلو | Pare |
134 | پریرو | قیل از دیروز | pariru |
135 | پسا گرفتن | تهیه دیدن | Pas-sa |
136 | پسکی | وارونه/عوضی | Pasaki |
137 | پسیم | پسین/عصر | Pasim |
138 | پس مویی | کلیپس مو | Pasmooee |
139 | پس بارون | وارونه | Pas-baroon |
140 | پشتی کردن | حمایت | Poshti |
141 | پپه | بیسکویت | Pa-pe |
142 | پلپتا | آتیش به جون | Pal-pata |
143 | پلته | فتیله | Pel-te |
144 | پلیسیدن | سوزاندن کله پاچه گوسفند | Polisidan |
145 | پف | فوت | Pof |
146 | پفتال | خس وخاشاک روی آب | Paf-tal |
147 | پورپور | ریزریز شده | Pur-pur |
148 | پوز | آب بینی/نوعی چکمه | Puz |
149 | پوزه باد | دم باد/معرض باد | Puze |
150 | پق | پهن | Pagh |
151 | پول نوت | اسکناس | Nut |
152 | پیچو بچه | گهواره بچه | Pichu |
153 | پیکو | وشگون | Peeku |
154 | پیره زال | پیره زن | peerezal |
155 | پیرزاده | نوه دختری | Peerzade |
156 | پنا | پنهان/پوشیده | Pana |
157 | پنگل | پنجه دست | Pangol |
158 | پن | پهن | Pan |
159 |
ممنون از جناب سلیمانی؛ البته «پخته» به معنی «فاخته» نیست، بلکه به معنی «یاکریم» است.