لهجه شناسي بافق(4)

مدتي اين مثنوي تاخير شد.با پوزش از دوستان ادامه مقاله را خدمتتان ارائه مي نمايم.
فرهنگ به عنوان ماندگارترين شناسنامه هويتي هر مردمي از جايگاه ويژه اي برخوردار است. شايد مهمترين و رسا ترين متغير تشكيل دهنده فرهنگ ؛زبان و لهجه گفتاري مردم هر سرزميني است. لهجه مردم بافق يا به قول فرهنگستان گويش بافقي شبيه هيچيك از گويشهاي مرسوم در استان يزد وحتي كرمان وخراسان نيست وحتي برخي اصطلاحات زيبا و بكر همانند” تن خود سر دادن” اختصاص به اين قلمرو دارد وبس!! اگرچه به برخي گويشهاي كرمان نزديكتر است.آنچه در پي مي آيد گويش بافقي است كه نگارنده سالياني است ياداشت كرده ام.از شما عزيزان هم كمك مي طلبم تا چنانچه كلمه اي را نياورده ام يا اشتباه نگاشته ام به اينجانب يادآوري فرما ييد. اميد آنكه لهجه باستاني و ماندگار بافقي همچنان جاودانه تاريخ باقي ماند.قبلا 158 واژه را نوشته بودم:
ردیف گویش بافقی معنا تلفظ
159 تاله ساقه هنودوانه وخربزه/ شانس tale
160 تایچه ظرف بزرگ آرد tayche
161 تاخچه طاقچه Tagh-che
162 توو تاب و کجی tow
163 تجه چوبی باغها teje
164 ترترو قطره قطره Tor-toru
165 ترولیس خیس شدن Taro-leess
166 ترشوو مسقطی زردآلو toroshu
167 ترسو تکه کوچک هر چیز Tere-su
168 ترده موریانه tarde
169 تارنگ
شاخه تازه خرما taareng
170 تلپسی صدای افتادن در گل ولای Talapas-see
171 تلق تلوق سروصدا Talahg-tolugh
172 تلم شنا tolom
173 تلنگه یخ خیلی سرد Telenge-yakh
174 تقا سکوی نشیمن Tgh-gha
175 تگ ظرف ته ظرف Tage-zarf
176 تموس هوای نمناک وگرم To-muss
177 تنگل گرد tengel
178 تنغر رعدو برق tonqor
179 تنگ وترس جای تنگ Tango-toros
180 تنبید فروریخیت tonbeed

181 تومویی گیره سر خانمها Tu-muee
182 تونه گلوله نخ tuune
183 توپوزی شدن تو سری خوردن Tu-puzi
184 تو کی ارزن پوست کنده tokee
185 تیارت تمسخر tyart
186 تیروترکون بیماری شبیه مخملک Tiro-torokun
187 تیله داد هل داد Tile-dad
188 تیفون طوفان گرد وخاک tifun

189 جکت شیرآغوز Jekt
190 جروبرز پستی و بلندی Jaro-borz
191 جرجرو جغجغه Jerjeru
192 جرید تکان خورد Jorid
193 جَلت سبد نگداری رطب Jollet
194 جلغتو وسیله ای برای دادن مایعات به کودک Jolegtu
195 جل دستگیر دستگیره پارچه ای Joll
196 جلدی تندی Jaldi
197 جوهوون خوشگل Juhun
198 جوغن هاون Juqan
199 جوغوون میراب Juqun
200 جوملی دوقلو jumali

201 چارتاق بازبودن کامل درب Chartagh
202 چادیشو چادرشب Chadisho
203 چایید سرما خورد Chaeed
204 چاقد چارقد Chaghad
205 چپش گوسفند نر Chaposh
206 چپیله قوس بالای درگاه Chapile
207 چش لک چشم درشت Chash-lok
208 چراغ بادی چراغ دستی؛لمپا Badi
209 چراغ موشو چراغ نفتی Mushu
210 چرز فنداسیون ساختمان Charz
211 چرچرکردن حرف زدن بیهوده Cher-cher
212 چغالی شکایت؛پشت کسی حرف زدن Choqali
213 چغل کلفت Choqal
214 چغوت گنجشک Choqut
215 چغوتو گنجشک کوچک Choqutu
216 چک چکو قطره قطره Chak-chaku
217 چفت در دستگیره در Choft
218 چف کردن محکم کردن در Choft
219 چلاسکو جوجه ای پردرنیاورده chelasku
220 چوری جوجه Churi
221 چوری گل سرخی شخص سرخ رو churi
222 چیردون چینه دان Chirdun

223 حالئی مدروز/شیک Hale-ee
224 حل حل زدن بی تاب از تشنگی Hal-hal
225 حلوا تق تقو نوعی حلوا Tagh-taghu
226 حیله حجله Hayleh

227 خاگینه نیمرو khagine
228 خیار بالنگ خیار سبز baleng
229 خش خشک Khosh
230 خشه خوشمره هست khashe
231 خرخرو سرسره kharkharu
232 خرم بخار زمین Khorm
233 خلیشه خس وخاشاک khalishe
234 خمیرو مایه خمیر khamiru
235 خو رفت خواب رفت khow
236 خوس به کون خداحافظی کردن khosbekun
237 خون دردو درد کم dardu
238 خیک شکم/مشک khik

239 دار تیر برق daar
240 دده خواهر dadeh
241 دبر گوسفند نر دوساله Dobor
242 دبه ظرف پلاستیکی/بهانه آوردن Dab-beh
243 دپسا پیوسته De-passa
244 دسلمه حب کوچک قند Deslameh
245 دس پاچه عجول daspache
246 دربچه دریچه Dar-bache
247 درشا بل درش را بگذار Daresha-bel
148 درهم شور شلوغ Darham-shur
249 دلش باموند ناامیدشد Delesh-bamund
250 دل دلو اضطراب Del-delu
251 دلّه سطل و حلب dalle
252 دولخ گردوغبار dulaq
253 دونس دانست dunes
254 دونگی گردش/شراکت dongi
255 دندون قرچه حرص خوردن dandunghoroch
256 دین خونه آسیاب خانه ای که پوست ارزن راجدامی کنند Deen-khune