طرح پزشک خانواده؛ فرصت یا تهدید!
طرح پزشک خانواده به منظور تضمین عدالت در سلامت آحاد جامعه تصویب شد فرصتی است که می تواند با انجام کار غیرکارشناسی و عدم آسیب شناسی درست به تهدیدی منجر شود.
افکار نیوز: چندروز پیش یعنی هفتم مردادماه، طرح پزشک خانواده با حضور وزیر بهداشت رسما آغاز به کار کرد.
طرحی که قرار بود طی 5 سال و تا آخر برنامه پنجم توسعه یعنی سال 94 اجرا شود اما طبق دستور رئیس جمهور مقرر شد تا سال 92 در تمام کشور اجرا شود.
کاهش هزینه های درمان، ویزیت رایگان و پرداخت 5 درصد تعرفه از سوی بیماران از جمله برنامه های طرح پزشک خانواده است.
این در حالی است که هم اکنون مردم در سطوح بالای درمانی 10 درصد فرانشیز پرداخت می کنند و سهم پرداختی مردم برای درمان نیز هم اینک حدود 6.54 درصد است.
با اجرای صحیح طرح پزشک خانواده خدمات القایی حذف و الگوهای معقول در صرف دارو و تجهیزات پزشکی دنبال خواهد شد.
یكی از اهداف اساسی این طرح تضمین عدالت در سلامت است و با اجرای آن فقرا نیز می‌توانند پوشش مناسبی در خدمات بهداشتی – درمانی داشته باشند.
* نوبت دهی الکترونیکی؛ داشتن پزشک مخصوص و پیشگیری از بیماری مزایای طرح پزشک خانواده
یکی دیگر از مزایای این طرح، ثبت نام و نوبت دهی الكترونیكی است که در این صورت دیگر خبری از اجتماع مردم در برابر درمانگاهها برای گرفتن نوبت نخواهد بود.
در این طرح هر فرد و خانواده ایرانی یك پزشك مخصوص خود را دارد كه به عنوان مشاور می تواند بیمار خود را راهنمایی كند و بیماران از سرگردانی در مراكز درمانی نجات یابند.
پیشگیری از بیماری از دیگر مزایای طرح پزشك خانواده است، زیرا پزشكان فرصت بیشتری برای رسیدگی به افراد تحت پوشش دارند و همچنین هر چه سلامت این افراد بیشتر تامین شود، میزان حقوق افزایش می یابد.
برعكس زمان حال كه برخی پزشكان تنها در فكر جمع كردن برگ های بیشتر دفترچه بیمه هستند تا درآمد بیشتر داشته باشند.
با اجرای طرح پزشک خانواده همه مردم مي‌توانند یک پزشک امین و اختصاصی داشته باشند که در همه حیطه‌ها به عنوان پزشک مشاور، درمانگر و تصمیم‌گیرنده به آنها کمک کند.
از دیگر مزایاي اين طرح می توان به کاهش ۱۰ درصدی میزان فرانشیز دریافتی از بیماران سرپایی در مراجعه به متخصصان اشاره کرد و چنانچه بیمار نیاز به بستری داشته باشد، فقط ۵ درصد فرانشیز را پرداخت می‌كند که در گذشته این میزان۱۰ درصد بوده است.
با اجرای این طرح سازمان های بیمه ویزیت بخش خصوصی را در حد ۹۰ درصد پرداخت خواهد كرد و در صورت نیاز به بستری بیمه ها ۹۵ درصد و مردم 5 درصد هزینه ها را پرداخت می كنند، این درحالی است که در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد هزینه های درمانی با خود مردم است.
کاملا روشن است که در چنین سیستمی در صورت اجرای صحیح، سلامت جامعه ارتقاء یافته و عدالت در سلامت برقرار می شود که در نهایت رفاه اجتماعي را به دنبال خواهد داشت.
یکی از مهمترین مزایای طرح پزشک خانواده برطرف کردن دغدغه رهبر معظم انقلاب مبنی بر رفع تمام مشكلات بیماران به جز رنج بیمارداری است.
* عدم تامین منابع مالی؛ سرانه درمان ناکافی و عدم امنیت شغلی پزشکان مشکلات طرح پزشک خانواده
اما در نظر نگرفتن منابع مالی طرح پزشک خانواده که از سال 84 با تصویب در مجلس شورای اسلامی به عنوان طرح جامع سلامت در کشور مطرح شد از جمله ایراداتی است که تاکنون راه حلی برای آن اندیشیده نشده است.گفته می شود با وجود شاخص هر پزشک به ازای ۲۵۰۰ نفر و با توجه به جمعیت ۷۵ میلیون نفری، ۳۰ هزار پزشک خانواده درگیر کار می شوند که این مسئله از نظر اشتغال زایی مشکل ایجاد خواهد کرد و کیفیت ارائه خدمات پایین خواهد آمد.
سرانه درمان ناکافی و عدم امنیت شغلی تیم پزشک خانواده نیز از دیگر مشکلات اجرای موفق این طرح است.
وقتی طرح پزشک خانواده مطرح شد، تصور بر این بود که این طرح، جایگزین تعهد خدمت اجباری دو ساله طرح نیروی انسانی پزشکان شود و انتظار می رفت که با شرایط ویژه ای پزشک به اختیار خود مایل به حضور در منطقه محروم و ارایه خدمات داشته باشد.
اما با دقت در قراردادهای تیم پزشک خانواده مشخص می شود که پزشک موظف به ارائه خدمت در دو شیفت صبح و بعد از ظهر بوده و از آنجایی که پزشک باید در محل خدمت بیتوته کند، موظف است در ساعات غیراداری و در ایام تعطیل نیز حضور فعال داشته باشد.
نکته قابل توجه در این طرح ویزیت تعیین شده ۱۷۰ تا ۲۰۰ تومانی برای پزشکان است که به عقیده منتقدان نه تنها موجب از بین بردن وجهه پزشک، بلکه باعث افزایش توقع و مدعی شدن برخی افراد و افزایش تعداد دفعات مراجعات بی‌دلیل و بی‌موقع بیماران می شود.
بنا بود حقوق پزشکان جهت خدمت در مناطق محروم به گونه‌ای تنظیم و پرداخت شود که ایجاد انگیزه کند در حالی که نه تنها حقوق تعیین‌شده با حجم فعالیت مورد انتظار تناسب نداشته بلکه ۳۰ درصد از این دستمزد هم منوط به نظر افرادی است که ناظر و بازرس فعالیت پزشکان هستند.
این در حالی است که ۱۰ درصد حق‌الزحمه نیز گرو نزد دانشگاه مربوطه باقی می‌ماند.
یکی دیگر از ایرادات منتقدان به این طرح؛ عدم افزایش حقوق پزشکان از آغاز طرح پزشک خانواده و مستثنی شدن پزشکان از سایر کارمندان دولت از افزایش حقوق است.
با توجه به حقوق نامناسب که بعضاً بخشی از آن ماه‌ها پرداخت نشده و بخش دیگر صرف رفت و آمد بین شهر‌ها و روستا‌ها می شود، اغلب پزشکان حاضر به نام نویسی و ارائه خدمت در این طرح نیستند و تنها پزشکانی که باید دوره طرح انسانی خود را بگذرانند به اجبار، در این طرح نام نویسی می کنند.
* در نظر نگرفتن شرح وظایف و درآمد کم پرستاران و ماماها
گذشته از پزشکان، جامعه پرستاری و ماماها نیز از منتقدین طرح پزشک خانواده هستند.
به عنوان مثال پرستاران از نامشخص بودن شرح وظایف، چگونگی انجام وظیفه و درآمد بسیار کم درنظر گرفته شده برایشان ناراضی هستند چراکه درآمد کنونی پرستاران در بیمارستانها سه برابر درآمد در نظرگرفته شده در این طرح است.
جامعه مامایی نیز معتقد است که وظایف پرستار و ماما در این طرح از هم تفکیک نشده و در این برنامه ماماها با بیمه قرارداد ندارند و در این صورت ماماهای بخش خصوصی که در این برنامه جذب نمی‌شوند، واقعا بیکار شده و آن دسته از ماماها که جذب برنامه می‌شوند، با توجه به اینکه هیچ جایگاه مستقلی ندارند به مشکلات زیادی دچار خواهند شد.
طرح پزشک خانواده صدای متخصصان داخلی و اطفال را هم در آورده و آنها، قرار دادن این تخصص را در کنار پزشک عمومی با تعرفه یکسان، به نوعی سخره گرفتن خودشان می دانند.
به نظر می رسد که این طرح نیاز به کار کارشناسی بیشتر، زمان‌بندی دقیق تر و آسیب شناسی عمیق تر داشته و هرگونه تصمیم گیری عجولانه و غیرعلمی می تواند سبب سردرگمی بیشتر مردم از ارجاع به پزشک و متخصصان و برخلاف هدف موردنظر باعث تحمیل بار مالی بیشتر بر مردم شود و به جای ارتقای سلامت عمومی باعث تهدید آن شود.
طرحی که قرار بود طی 5 سال و تا آخر برنامه پنجم توسعه یعنی سال 94 اجرا شود اما طبق دستور رئیس جمهور مقرر شد تا سال 92 در تمام کشور اجرا شود.
کاهش هزینه های درمان، ویزیت رایگان و پرداخت 5 درصد تعرفه از سوی بیماران از جمله برنامه های طرح پزشک خانواده است.
این در حالی است که هم اکنون مردم در سطوح بالای درمانی 10 درصد فرانشیز پرداخت می کنند و سهم پرداختی مردم برای درمان نیز هم اینک حدود 6.54 درصد است.
با اجرای صحیح طرح پزشک خانواده خدمات القایی حذف و الگوهای معقول در صرف دارو و تجهیزات پزشکی دنبال خواهد شد.
یكی از اهداف اساسی این طرح تضمین عدالت در سلامت است و با اجرای آن فقرا نیز می‌توانند پوشش مناسبی در خدمات بهداشتی – درمانی داشته باشند.
* نوبت دهی الکترونیکی؛ داشتن پزشک مخصوص و پیشگیری از بیماری مزایای طرح پزشک خانواده
یکی دیگر از مزایای این طرح، ثبت نام و نوبت دهی الكترونیكی است که در این صورت دیگر خبری از اجتماع مردم در برابر درمانگاهها برای گرفتن نوبت نخواهد بود.
در این طرح هر فرد و خانواده ایرانی یك پزشك مخصوص خود را دارد كه به عنوان مشاور می تواند بیمار خود را راهنمایی كند و بیماران از سرگردانی در مراكز درمانی نجات یابند.
پیشگیری از بیماری از دیگر مزایای طرح پزشك خانواده است، زیرا پزشكان فرصت بیشتری برای رسیدگی به افراد تحت پوشش دارند و همچنین هر چه سلامت این افراد بیشتر تامین شود، میزان حقوق افزایش می یابد.
برعكس زمان حال كه برخی پزشكان تنها در فكر جمع كردن برگ های بیشتر دفترچه بیمه هستند تا درآمد بیشتر داشته باشند.
با اجرای طرح پزشک خانواده همه مردم مي‌توانند یک پزشک امین و اختصاصی داشته باشند که در همه حیطه‌ها به عنوان پزشک مشاور، درمانگر و تصمیم‌گیرنده به آنها کمک کند.
از دیگر مزایاي اين طرح می توان به کاهش ۱۰ درصدی میزان فرانشیز دریافتی از بیماران سرپایی در مراجعه به متخصصان اشاره کرد و چنانچه بیمار نیاز به بستری داشته باشد، فقط ۵ درصد فرانشیز را پرداخت می‌كند که در گذشته این میزان۱۰ درصد بوده است.
با اجرای این طرح سازمان های بیمه ویزیت بخش خصوصی را در حد ۹۰ درصد پرداخت خواهد كرد و در صورت نیاز به بستری بیمه ها ۹۵ درصد و مردم 5 درصد هزینه ها را پرداخت می كنند، این درحالی است که در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد هزینه های درمانی با خود مردم است.
کاملا روشن است که در چنین سیستمی در صورت اجرای صحیح، سلامت جامعه ارتقاء یافته و عدالت در سلامت برقرار می شود که در نهایت رفاه اجتماعي را به دنبال خواهد داشت.
یکی از مهمترین مزایای طرح پزشک خانواده برطرف کردن دغدغه رهبر معظم انقلاب مبنی بر رفع تمام مشكلات بیماران به جز رنج بیمارداری است.
* عدم تامین منابع مالی؛ سرانه درمان ناکافی و عدم امنیت شغلی پزشکان مشکلات طرح پزشک خانواده
اما در نظر نگرفتن منابع مالی طرح پزشک خانواده که از سال 84 با تصویب در مجلس شورای اسلامی به عنوان طرح جامع سلامت در کشور مطرح شد از جمله ایراداتی است که تاکنون راه حلی برای آن اندیشیده نشده است.گفته می شود با وجود شاخص هر پزشک به ازای ۲۵۰۰ نفر و با توجه به جمعیت ۷۵ میلیون نفری، ۳۰ هزار پزشک خانواده درگیر کار می شوند که این مسئله از نظر اشتغال زایی مشکل ایجاد خواهد کرد و کیفیت ارائه خدمات پایین خواهد آمد.
سرانه درمان ناکافی و عدم امنیت شغلی تیم پزشک خانواده نیز از دیگر مشکلات اجرای موفق این طرح است.
وقتی طرح پزشک خانواده مطرح شد، تصور بر این بود که این طرح، جایگزین تعهد خدمت اجباری دو ساله طرح نیروی انسانی پزشکان شود و انتظار می رفت که با شرایط ویژه ای پزشک به اختیار خود مایل به حضور در منطقه محروم و ارایه خدمات داشته باشد.
اما با دقت در قراردادهای تیم پزشک خانواده مشخص می شود که پزشک موظف به ارائه خدمت در دو شیفت صبح و بعد از ظهر بوده و از آنجایی که پزشک باید در محل خدمت بیتوته کند، موظف است در ساعات غیراداری و در ایام تعطیل نیز حضور فعال داشته باشد.
نکته قابل توجه در این طرح ویزیت تعیین شده ۱۷۰ تا ۲۰۰ تومانی برای پزشکان است که به عقیده منتقدان نه تنها موجب از بین بردن وجهه پزشک، بلکه باعث افزایش توقع و مدعی شدن برخی افراد و افزایش تعداد دفعات مراجعات بی‌دلیل و بی‌موقع بیماران می شود.
بنا بود حقوق پزشکان جهت خدمت در مناطق محروم به گونه‌ای تنظیم و پرداخت شود که ایجاد انگیزه کند در حالی که نه تنها حقوق تعیین‌شده با حجم فعالیت مورد انتظار تناسب نداشته بلکه ۳۰ درصد از این دستمزد هم منوط به نظر افرادی است که ناظر و بازرس فعالیت پزشکان هستند.
این در حالی است که ۱۰ درصد حق‌الزحمه نیز گرو نزد دانشگاه مربوطه باقی می‌ماند.
یکی دیگر از ایرادات منتقدان به این طرح؛ عدم افزایش حقوق پزشکان از آغاز طرح پزشک خانواده و مستثنی شدن پزشکان از سایر کارمندان دولت از افزایش حقوق است.
با توجه به حقوق نامناسب که بعضاً بخشی از آن ماه‌ها پرداخت نشده و بخش دیگر صرف رفت و آمد بین شهر‌ها و روستا‌ها می شود، اغلب پزشکان حاضر به نام نویسی و ارائه خدمت در این طرح نیستند و تنها پزشکانی که باید دوره طرح انسانی خود را بگذرانند به اجبار، در این طرح نام نویسی می کنند.
* در نظر نگرفتن شرح وظایف و درآمد کم پرستاران و ماماها
گذشته از پزشکان، جامعه پرستاری و ماماها نیز از منتقدین طرح پزشک خانواده هستند.
به عنوان مثال پرستاران از نامشخص بودن شرح وظایف، چگونگی انجام وظیفه و درآمد بسیار کم درنظر گرفته شده برایشان ناراضی هستند چراکه درآمد کنونی پرستاران در بیمارستانها سه برابر درآمد در نظرگرفته شده در این طرح است.
جامعه مامایی نیز معتقد است که وظایف پرستار و ماما در این طرح از هم تفکیک نشده و در این برنامه ماماها با بیمه قرارداد ندارند و در این صورت ماماهای بخش خصوصی که در این برنامه جذب نمی‌شوند، واقعا بیکار شده و آن دسته از ماماها که جذب برنامه می‌شوند، با توجه به اینکه هیچ جایگاه مستقلی ندارند به مشکلات زیادی دچار خواهند شد.
طرح پزشک خانواده صدای متخصصان داخلی و اطفال را هم در آورده و آنها، قرار دادن این تخصص را در کنار پزشک عمومی با تعرفه یکسان، به نوعی سخره گرفتن خودشان می دانند.
به نظر می رسد که این طرح نیاز به کار کارشناسی بیشتر، زمان‌بندی دقیق تر و آسیب شناسی عمیق تر داشته و هرگونه تصمیم گیری عجولانه و غیرعلمی می تواند سبب سردرگمی بیشتر مردم از ارجاع به پزشک و متخصصان و برخلاف هدف موردنظر باعث تحمیل بار مالی بیشتر بر مردم شود و به جای ارتقای سلامت عمومی باعث تهدید آن شود.
ارسال کننده: مصطفی محمودی کهن
بازدید: ۱۷۰