واگذاری طرح فولاد بافق به بخش خصوصی غیرکارشناسانه بود یا مغرضانه؟

واگذاری طرح فولاد بافق به بخش خصوصی غیرکارشناسانه بود یا مغرضانه؟

طرح فولاد بافق از طرح های هشت گانه فولاد استانی بود که در خردادماه 1390 به بخش خصوصی واگذار گردید .ظرفیت واحد احیای مستقیم 800 هزار تن در سال بود که با استفاده از روش هایی مثل دمش اکسیژن به خروجی کوره احیا می توان ظرفیت سالانه آن را به یک میلیون تن افزایش داد .طراحی های شرکت اتریشی (فوکس)در واحد فولاد سازی بر اساس ظرفیت یک میلیون تنی در سال انجام شده بود .

در Layout اولیه واحد احیا و فولادسازی مکان یابی جهت احداث 4 واحد پیش بینی شده بود تا بتواند پس از راه اندازی سالیانه 3.2 تا 4 میلیون تن فولاد در بافق تولید کند .

با توجه به مشکلات پیش آمده و نیاز مبرم دولت به نقدینگی طرح فولاد بافق با قیمت نسبتاً خوب بالای 100 میلیارد تومان به بخش خصوصی واگذار گردید .

علت واگذاری این طرح به بخش خصوصی نه غیر کارشناسانه بود نه مغرضانه  بلکه سازمان توسعه از روی اجبار آن را واگذار کرد هرچند این رخداد ممکن است باعث مسرت عده ای شده باشد .

نظر به اینکه مقرون به صرفه ترین طرح فولادی از 8 طرح استانی ،طرح فولاد بافق بود قاعدتاً سازمان توسعه می بایست در نگه داشتن آن بیشتر سعی و تلاش می کرد .

مزایای طرح فولاد بافق :

1-(مواد اولیه)طرح فولاد بافق نزدیک ترین طرح ها به معادن سنگ آهن می باشد .بلوک معدنی بافق حدود 1.7 میلیارد تن سنگ آهن دارد .

2-(برق)پست 400 کیلوولت که برق استان خراسان را با مرکز و جنوب ایران رینگ می کرد می بایست در بافق احداث شود لذا مشکل انتقال برق به طرح فولاد بافق دیر یا زود مرتفع می شد ،هرچند وزارت نیرو قصد داشت 15،بیست میلیارد تومانی از شرکت ملی فولاد ایران اخذ کند .

3-(حمل ونقل)شهرستان بافق در شاهراه مواصلاتی خط ریلی ایران قرار دارد و از لحاظ نقل و انتقال محصول و مواد اولیه بهترین وضع را داراست .

4-(آب)هرچند این طرح در ابتدا مجوز برداشت آب به میزان 110 لیتر بر ثانیه از آب زاینده رود را داشت ولی به علت کم لطفی مسئولین استان و تخصیص آن احتمالاً به طرح های دیگر در دست ساخت استان ،مجوز طرح فولاد بافق لغو شد .

ولی به علت گود بودن بافق تمام سفره های آب زیر زمینی اطراف به بافق سرازیر شده و تا سالیان دراز می توان آب این پروژه را از منابع آب زیر زمینی تأمین کرد .تنها مشکل آب بافق TDS بالاست که با تصفیه آب این مشکل حل شدنی است .لازم به ذکر است با 80 لیتر بر ثانیه آب جبرانی(make up water) می توان فاز اول این طرح را راه اندازی کرد .

5-(گاز)از مشکلاتی که همیشه زمان بهره برداری از طرح فولاد بافق را در ابهام قرار می داد خط لوله 100 کیلومتری گاز 24 اینچ یزد به بافق بود که هم اکنون با همت و پیگیری مردم و مسئولین در حال اجراست .میزان مصرف گاز طرح فولاد بافق 40 هزار نرمال متر مکعب بر ساعت پیش بینی شده است .

با توجه به آنچه ذکر شد می توان خود را قانع کرد که به دلیل مرغوب بودن طرح فولاد بافق بخش خصوصی راغب به خرید این طرح شده است .

حال این سوال مطرح است :

هدف سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) از واگذاری طرح فولاد بافق چه بود؟

هدف آن سازمان از واگذاری طرح فولاد بافق راه اندازی آن توسط بخش خصوصی زودتر از هفت طرح باقیمانده فولادی استانی است ولی متاسفانه خریدار به بهانه های واهی و ریختن اشک تمساح پس از تحویل گرفتن پروژه آن را کاملاً نعطیل کرد .

چگونه می توان شائبه مردم بافق در مورد مغرضانه بودن واگذاری طرح فولاد بافق را برطرف کرد؟

در صورتیکه خریدار بهانه ها را کنار بگذارد و طرح فولاد بافق را همراه اولین طرح از 7 طرح دیگر (نه زودتر از آنها)راه اندازی کند (که این امر با شرایط موجود محال به نظر می رسد)و همین حالا مسئولین سازمان توسعه پیگیر مسائل طرح واگذاری بوده و آن را به حال خود رها نکنند و در صورت عمل نکردن خریدار به مفاد قرارداد وی را خلع ید کنند می توان در اجبار سازمان توسعه در واگذاری طرح مطمئن شد .

هدف خریدار طرح فولاد طبق شواهد موجود چیست؟

اگر می خواست واحد نورد ایجاد کند مجبور نبود برای پروژه نیمه سازی که خودش می توانست با هزینه کمتر از 30 میلیارد تومان بسازد و سپس به حال خود رها کند بهای گزاف 118 میلیارد تومان پرداخت کند ! این در حالی است که قیمت پایه اعلام شده 90 میلیارد تومان بوده است!

با توجه به نامگذاری طرح فولاد بافق توسط خریدار به “مجتمع معدنی و صنعت آهن و فولاد بافق” گمان می رود هدف وی از خرید این طرح تحت فشار قرار دادن سازمان توسعه در واگذاری معادن سنگ آهن همجوار به وی بوده است که قطعاً و مسلماً برای وی لقمه ای بس بزرگ بوده و ممکن است اثرات سویی برایش به دنبال داشته باشد !

در صورتیکه طرح فولاد بافق فعالیت خود را از سر نگیرد تا همزمان با طرح های دیگر به بهره برداری برسد (توسط خریدار یا پس از عودت به سازمان توسعه) چه احتمالی وجود خواهد داشت؟

دست های پشت پرده سبب حال فعلی طرح فولاد بافق شده اند و پولی رد و بدل نشده و واگذاری درکار نبوده است بلکه تعطیل کردن محترمانه “مجتمع فولاد بافق” هدف بوده است!

طبق آنچه به صورت غیر رسمی اعلام شده است خریدار بیش از 100 میلیارد تومان بابت خرید طرح فولاد بافق پرداخت کرده است .

با محاسبه سرانگشتی اگر این پول با نرخ سود سالیانه 20 درصد سپرده گذاری می شد در این صورت به ازای هر ساعت بیش از 2،283،000 تومان بهره به صاحب سرمایه پرداخت می شد .

این درحالی است که خریدار حقوق اندک پرسنل فعلی خویش را با اکراه پرداخت می کند و پروژه خریداری شده 15 ماه است که تعطیل می باشد .

راه حل و پیشنهاد :

1-     در صورتیکه خریدار پروژه قصد ندارد واحد احیای مستقیم و فولاد سازی طرح فولاد بافق را در موعد مقرر راه اندازی کند، چند هکتار از زمین های پایین دست طرح فولاد به وی واگذار شود تا واحد نورد به اصطلاح خریداری شده وی از آلمان را در آن نصب و راه اندازی کند و ساخت و راه اندازی طرح فولاد بافق کما فی السابق به دولت واگذار گردد و پس از راه اندازی همانند بقیه طرح ها درمورد آن تصمیم گیری شود .

2-     طرح فولاد بافق بار دیگر به مناقصه رفته و به طرف دیگری که توانایی و قصد اجرای آن را داشته باشد واگذار گردد.(همچون فولاد مبارکه که فولاد هرمزگان را خرید. )

3-     هرچند بخش خصوصی همچون خریدار طرح فولاد بافق قطعا و مسلماً توانایی راه اندازی واحد احیای مستقیم و ریخته گری مداوم را نداشته ، ندارد و نخواهد داشت ولی اگر از همین امروز برای راه اندازی واحد ریخته گری مداوم اقدام شود و برنامه زمانبندی مدونی تولید شده و بدان عمل شود ظرف مدت  25 ماه باقیمانده  ساخت ،نصب و راه اندازی این پروژه دور از دسترس نیست ولی تعلل بیش از این، این عمل بزرگ را غیر ممکن خواهد کرد .

یادآوری :

در برنامه ریزی های شرکت ملی فولاد ایران چون ساخت و راه اندازی واحدهای احیای مستقیم و فولادسازی از توان شرکت های خصوصی خارج بود ، بنا بر این شد طرح های 8 گانه فولاد در جهت محرومیت زدایی وایجاد اشتغال در 8 نقطه از ایران توسط دولت ایجاد شود که در پی آن بخش خصوصی توانایی راه اندازی واحدهای نورد را خواهد داشت .

حال با توجه به گذشت 15 ماه از واگذاری طرح و نظر به ناتوانی آقای ابویی در ساخت و راه اندازی طرح فولاد بافق به عنوان یک شهروند از مسئولین خواهشمندم در صورت تصمیم قطعی در واگذاری فولاد بافق این طرح به اهلش(مثل سهامداران چادرملو،فولاد مبارکه ، فولاد آلیاژی یزد،سهامداران فولاد غدیر و ارفع و هر شرکت با تجربه حقیقی و حقوقی توانمند با سابقه فولاد سازی) واگذار شود و آقای ابویی اقدام به احداث واحد نورد شمش کند .

یک سوال:

چرا طرح فولاد بافق که قرار بود به بخش خصوصی واگذار گردد همچون طرح هایی مثل فولاد غدیر و فولاد ارفع که توسط بخش خصوصی اجرا می شود تعدادی از سهامش برای دولت باقی نماند و 100 درصد سهامش به بخش خصوصی واگذار گردید؟

و من الله توفیق

حمیدرضا رنجبر بافقی

Hr_ranjbar@yahoo.com