گزارشی از مرگ یک کارگر جوان در معدن کوشک بافق

مرگ یک کارگر 26 ساله در معدن سرب و روی کوشک بافق بر اثر اصابت سنگ در حین کار زنگ خطر ایمنی معادن استان یزد را به صدا در آورده است .

این سومین مورد از مرگ کارگران در این معدن شهرستان بافق و اولین مورد پس از حادثه دلخراش مرگ 35 کارگر معدن زمستان یورت گلستان در استان یزد است .

یک روز پس از حادثه ، برای پیگیری علت حادثه راهی معدن سرب و روی کوشک بافق می شوم .
شهرستان بافق در 126 کیلومتری شهر یزد قرار گرفته و 6 هزار کارگر در 19 معدن فعال این شهرستان مشغول به کارند. معدن کوشک با تولید سالانه 2.5 میلیون تن سرب در فاصله 46 کیلومتری بافق و 156 کیلومتری یزد قرار گرفته است.

وقتی به معدن می رسم با ده ها نفر از کارگرانی مواجه می شوم که عصبانی و خشمگین به احترام خون همکارشان کار را تعطیل کرده اند. آن ها اما با دیدن خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما ، امید تازه ای می یابند تا درد دل هایشان را بیان کنند.

یکی از کارگران می گوید این جا رفتن کارگران به معدن با خودش ان است اما برگشتنشان با خداست. از زمانی که آتش باری می شود باید 72 ساعت بگذرد تا ریزش ها کامل و لکه گیری انجام شود و نهایتا کارگر برای کار وارد معدن شود اما این موارد برای کارگر مقتول اتفاق نیفتاد.

از یکی از کارگران می پرسم پس چرا کارگر معدن قبل از زمان 72 ساعت به محل کار ارسال شده بود به من جواب می دهد کارگران مجبور به اطاعت از دستورات مافوق خود هستند و در غیر این صورت اخراج می شوند . برای هر یک از کارگران قرارداد یک ماهه تنظیم شده و اگر رضایت کارفرما نباشد کارمان را از دست می دهیم .

یک کارگر دیگر می گوید: لوازم کار در این معدن خیلی قدیمی است و بسیاری از تجهیزات غیراستاندارد هستند این موضوع جان ما را تهدید می کند .

کارگر دیگری به من گفت :این معدن تا وقتی دولتی بود 700 کارگر داشت اما وقتی که به بخش خصوصی سپرده شد کارگران به 300 نفر تقلیل یافتند .

یک جوان دیگر که آثار زحمتکشی از چهره اش پیداست می گوید :ما این جا در عمق دویست متری کار می کنیم و با جان خود بازی می کنیم اما فقط بین یک میلیون و دویست تا یک میلیون و 700 هزار تومان دریافت می کنیم و از کمترین امکانات و حقوق کار برخورداریم.

تصمیم به پیگیری موضوع می گیرم .

مدیر عامل مجتمع معدنی در تهران است بنابراین به سراغ مدیر داخلی معدن می روم . احمدی به من می گوید نمی توان تا پایان کار تحقیقات و کارشناسی توسط دستگاه های مرتبط در مورد این حادثه اظهار نظر کرد . با این حال کار ما یک کار پرخطر و پر ریسک است پیگیری هایی برای کاهش مشکلات کارگران انجام داده ایم اما سرعت انجام آن کم است .

از شهرستان بافق با دلی اندوهگین بر می گردم و یک راست به سراغ متولی اصلی معادن استان یعنی سازمان صنعت ، معدن و تجارت می روم . در آن جا به بخشی به نام اداره بهداشت ، ایمنی ، محیط زیست و انرژی هدایت می شوم . رئیس اداره در پاسخ سوال من میگوید به منظور شناسایی خطرات کار و ارائه راهکار برای رفع انها دستورالعمل ارزیابی وریسک واحدهای صنعتی تهیه شده که این دستورالعمل به اکثر واحدهای پر خطر از جمله معادن ابلاغ شده است .

مفیدی ادامه می دهد: یکی از معادنی که نتیجه ارزیابی به آن اعلام شده معدن سرب وروی کوشک بوده اما این که اقدامات ایمنی تا چه حد موثر بوده و مسببین حادثه چه کسانی بوده اند باید منتظر نظر مراجع ذیصلاح باشیم تا آنها نظرات کارشناسی خود را ابلاغ کنند.

پیداست که توپ در زمین کارفرما افتاده است . ترجیح می دهم برای پاسخی جدی تر با معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار صحبت کنم . سیدحسینی که در پی فاجعه معدن زمستان یورت استان گلستان در مورد امکان بروز حادثه در استان معدنی یزد به مسئولان هشدار داده بود در جواب تلفن من می گوید من قبلا هم گفته بودم بحث معادن و ایمنی آنها در دستگاه های مرتبط یعنی سازمان صنعت معدن وتجارت واداره ی کار و امور اجتماعی باید جدی رعایت شود.

سید حسینی افزود: من تا الان پیگیر ماجرا هستم ، اگر چه نتیجه حادثه معلوم نشده ولی مدیرعامل معدن کوشک بافق برای توضیحات احضار شده و تذکر لازم داده شده است .

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری ضمن اینکه از تلاش خود برای پیگیری ماجرا و احضار مدیر عامل معدن کوشک سخن می گوید می افزاید: ما یک استان معدن خیز کشور هستیم و بنابراین تمام معادن استان باید ازلحاظ ایمنی به شدت پیگیری شود.

دو روز از حادثه می گذرد. از فرمانداری به من خبر می دهند که نشست فوری بررسی حادثه در شهرستان با حضور مدیر عامل شرکت معدنی ، نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی و نماینده اداره کار شهرستان برگزار شده و مصوباتی داشته است.

به سراغ فرماندار بافق می روم . زاده رحمانی با اشاره به اینکه طی چند ماه اخیر بحث ایجاد ایمنی در معادن بخصوص در بخش تونل های زیر زمینی در شهرستان بافق پیگیری شده می گوید:با سرپرست هیئت مدیره این مجتمع معدنی صحبت و مدیرعامل این معدن به جلسه کمیسیون کارگری شهرستان فرا خوانده شد و این نشست با حضور اعضای کمیسیون کارگری و نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی برگزار و بحث و تبادل نظر شد.

فرماندار بافق ادامه می دهد: قرار شد روند ایمن سازی در مجتمع معدنی کوشک شتاب بیشتری به خود بگیرد و ظرف 3 ماه گزارش آن به کمسیون کارگری شهرستان داده شود.

حالا یک خانواده بی سرپرست شده و شش هزار کارگر دیگر معادن این شهرستان هم در بیم آنند که مبادا کم کاری ها سایه پدر را از سر خانواده آن ها بگیرد. اگر چه طبق روال مرسوم ، همیشه از بین مثلث دولت ، کارفرما و کارگر مسئول حوادث کارگران معرفی می شوند اما اگر نیم نگاهی به وجدان و انصاف هم داشته باشیم نباید نقش دولت و کارفرمایان را در ایمنی کارگران معادن دست کم بگیریم .

اگر کارفرما وظیفه آموزش به کارگر و حفظ ایمنی کار را بر عهده دارد باید مشخص شود که اولویت آموزش ایمنی در مقایسه با تولید در معادن کجاست؟ اگر مشکل از لوازم کار غیراستاندارد است چرا نباید کارفرمایان موظف به نوسازی تجهیزات خود شوند و بالاخره نقش دولت در نظارت بر معادن کشور کجاست ؟

از حادثه گذر می کنم و دل خوش می کنم به این که شاید مرگ رضا گنجی کارگر 26 ساله معدن کوشک بافق فارغ از این که مقصر کیست بتواند تکانی به همه ما بدهد تا جدی تر به جامعه کارگری بیندیشیم.