روزه داری و سلامت

قال الرسول (ص)
صومواتصحوا
روزه بگیرید تا سالم باشید

روزه یک دستور دینی درهمه ادیات و در دین مبین اسلام از جایگاه ویژه برخوردار بوده و با ابعاد و فواید و فلسفه های متعدد بر ما و پیشینیان ما کتابت و تاکید شده است (سوره بقره۸۳)

روزه از بعد روحانی و معنوی بر تقویت و تمرین تقوای الهی بعنوان رکن مهم و ترمز اصلی جهت جلوگیری از گناه و نردبان رسیدن به اوج کمال انسانی وقرب الهی یادشده است.

فلسفه اجتماعی روزه تقویت روحیه انسان دوستی و مروت و درک مستمندان و عقرا با انگیزه دلجویی و کمک به آنان و به نوعی از خود گرفتن و به دیگران بخشیدن است و گام بزرگی در جهت عدالت اجتماعی می باشد به طور خلاصه هدف اجتماعی روزه در این شعرگفته شده است.

مسلم کسی را بود روزه داشت
که درماندگان یک دهد نان وچاشت

وگرنه چه حاجت که ازخودبریم
زخودبازگیریم وازخودخوریم

هدف ازاین مقاله گذری بربعد جسمی وسلامت روزه به زبان ساده وعلمی وموردفایده عموم است انسان برای رشدجسمی وسوخت وسازمانندیک ساختمان ه برای وجوداحتیاج به مصالح داردمصالح بدنی شامل قند.چربی .وپروتئین نیازداشته که ازطریق دهان درقالب موادغذایی (سبزی .میوه.وگوشت ولبنیات و…….)دروعده های غذایی مختلف روزانه دراختیاربدن قرارمی گیرد غذایی که ازطریق دهان واردمعده می شودبرای انجام هضم غذا۲_۳ساعت درمعده باقی مانده وسپس برای جذب وارد روده می شود.معده توقف گاه کمی برای غذااست وفقط نیازهای بدن رادرچندساعت خوراک برآورده کرده وبقیه موادغذایی (قندوچربی)برای ذخیره به کبدکه انباربزرگ برای موادغذایی است انباشته می شودتادرمواقع نیازمثل (ورزش وروزه داری وگرسنگی و….)مورداستفاده قرارگیرد.درصورتی که موادغذایی بیش ازنیازبدن واردبدن شود(پرخوری)یاموادانبارشده قبلی استفاده نشود(تنبلی وعدم ورزش)بارظرفیت کبدبیش ازاندازه شده سلولها وفضای کبدی ازچربی پرمی شودوهمان کبدچرب. که همه ازآن بیم داریم وبیماریهای دیگرنظیرنقرس وفشارخون وچربی دیابت وخستگی مفرط بربیماریها مستولی می گردد
روزه داری بامسدود کردن ورودی غذابدن رامجبور به تخلیه واستفاده ازموجودی کبدنموده وبامصرف ذخایریازده ماه قبل به نظافت وخانه تکانی وبکی بارکبدمی پردازد
باین مقاله ۲مطلب مهم نتیجه می شود
۱_مادریازده ماه عادی (بایک عادت غیرصحیح )باسه وعده غذای پرانرژی وبافاصله اندک بادراختیارگذاشتن غذای تازه دراصل فرصت استفاده ازذخایرکبدراسلب نموده وبطورروزافزون بربارکبدمی افزانیم وبااین عادت بارکبدبه قدری زیاد می شودوقندوچربی آن افزون می گرددکه بایک فرصت یک ماهه امبارک رمضان قابل تخفیف وتقلیل نبوده ودرخیلی ازمواردافراداذعان می دارند که مابایک ماه روزه داری وزن مان کم نشده ویاحتی اضافه شده ایم .
پس بهتراست درماههای غیرروزه داری مقدارغذاکم باحداکثر۲وعده غذایی اصلی وپرکردن میان وعده هابامیوه ,عرقیجات,سوپ وسالاد آمادگی. برای روزه داری رافراهم نمائیم
۲_درماه مبارک رمضان درفرصت های افطاروسحر معده رابه انبارغذایی تبدیل نکنیم چون همانظورکه گفته شدمعده برای چندساعت تحمل غذای مورداستفاده رادارد وبقیه راتحویل انباراصلی یعنی کبدمی دهدواگربافکرغلط که درسحرغذای زیادمصرف کنیم تاافطارخودرابرسانیم اشتباه محض است چون علاوه بردفع آب وموادغذایی اضافی بعدازساعات اولیه سحرغلظت خون هم زیادشده برتشنگی روزه می افزاید پس چنان توصیه شده سحربرای فضیلت بیشتروغذای باحجم کم انرژی متوسط سپری نمایید.وافطاررادوقسمت کنیم قسمت اول شروع افطارکه بهتراست بایک استکان آبجوش وچندخرما به هدف. جبران آب وقندبدن شروع شود (جذب آب وقندسریعترازبقیه موارداست)
وکمی غذای ساده مثل نان وپنیروسبزی ادامه یابدتامعده پس ازتحمل ۱۶ساعت استراحت به صورت ناگهانی ازخواب بیدارنشودوبتدریج آماده غذای ۱-۲ساعت بعدازافطار(که به عنوان شام وآن هم به مقدار نیاز می باشد)شود
آیا همه افرادمی توانند ازروزه به عنوان سلامت بهره ببرند؟؟؟
روزه داری به خاطرتغییرالگوی تغذیه وروزمرگی وقرارگرفتن بدن دریک چالش خوش فرجام بربیماریهای شایع ومهم مثل فشارخون ودیابت وچربی وکبدچرب. تاثیرات مثبت ومنفی قابل ملاحظه ای دارد.ولی این بیماران نیز می تواندبامدیریت صحیح وارتباط با پزشک خود حتی بیماران نوع ۲که تزریق انسولین دارند باتنظیم داروهاوتوصیه های چهره به چهره ازفیض این ماه برخوردارشوندبیمارانی که نبایدروزه بگیرند اولا خودشان به وضعیت خودآگاه هستندولی پزشک نیزبراساس سن بیماروعوارض ایجادشده دربیماروفرهنگ وتقلیدبیماربرای هرکدام تصمیم خاص خودرامی گیرندمثلا بیمارگوارشی به صرف اینکه دردشکم می شوم یامعده ام دردمی گیردخصوصا کسانی که اضافه وزن داشته باشندنمی توانند خودرامعاف ازروزه نمایندومی توانندباتنظیم داروهاوکمک پزشک ودستورکارشناس تغذیه وزه بگیرندواستراحت معده که باروزه داری بیشترمی شودرابه عنوان درمان بیماریهای گوارشی قلمدادواجرانمایدمگراینکه سابقه زخم معده یاعمل جراحی و….باشندکه مسلمامعاف می باشند

یک نکته قابل ذکری که اخیرادرموردروزه داری ازطرف بعضی که حتی باسوادوعالم هم هستندذکرمی شوداین است که درطی روزه داری به خاطرترس ازکلیه هاآب میل شودوفقط امساک ازخوردن باشدنه آشانیدن !!بایدگفت طبق مدارک علمی کلیه سالم انسان تاچندین برابرقدرت تغلیظ ادرارراداردکه این مدت تا۲۴ساعت برکلیه ها آسیبی نمی رساندبنابراین بایدگفت وقتی خداونددستوری می فرمایدوبرپیشینیان ماهم دستورروزه داری راداده است توانایی بشرراهم درنظرگرفته است دقیقا مثل اتومبیلی که عیب ومزایای آن راسازنده آن خیلی بهترمی داند تایک مکانیک غیر.
هرچند که همه دستورات دینی ازپشتوانه علمی برخوردارهستندوهیچکدام برای سلامتی وظرفیت ماآسیبی واردنمی نمایندلازم نیست که برای اعمال اعتقادی وآمیزه های دینی دلیل ومدرکی ارائه دهیم وهم اینکه خداوند صاحب کمال پشتوانه بسیارمهمی برای اعمال بشراست کافی ودلگرم کننده است
بنابراین شایسته است که براین اساس آیه شریفه
لایکلف نفساوالاوسعا
خداوندهیچ کس راپش ازظرفیتش تکلیف نمی کند
فرصت روزه داری رادراین ماه شریف نه فقط بهرسلامت بلکه کسب قرب الهی وکمک به نیازمندان ازدست ندهیم

دکترحاج سیدمحمودمیرترابی
متخصص داخلی

باهمکاری حجه الاسلام میرغنی زاده کارشناس مذهبی وتوکلی کارشناس تغذیه

درطول ماه مبارک رمضان مرکز دیابت بیمارستان حضرت ولیعصر(عج)درروزهای چهارشنبه وپنچ شنبه ومطب اینجانب باتلفن ۳۲۴۲۸۰۴۲ازساعت۱۷تا۲۲پاسخگوی نیازهای همشهریان عزیزدراین خصوص می باشم