«طنزنوشته ای درعجائب البافقیات فی کلام مولاناجهانگردیات»(1)

اگرداری تو عقل ودانش وهوش/بیا بشنو حدیث شهر خاموش

بافق؛ قصبه ای است بس بعید در منتهی الیه کویری تفتیده با مردمانی آب دیده در ﺁب هایی شوریده که گفته شده در سنوات ماضیه, مردمان این قصبه, ﺁب شور می نوشیدند و در اطعمه خود نمک استعمال نمی کردنداما با عزم راسخ دولتی فخیمه و کریمه, برایشان از سرچشمه های کوهرنگ, ﺁبی شیرین چونان نبات ﺁوردند به گونه ای که دیگر هیچ کلیه ای سنگ ساز نگردید و ﺁنان از رنجی مزمن رهایی یافتند.

جهانگردی سرگردان؛ که ناخواسته واز بد حادثه, گذارش به این شهر افتاده بود در کتابی با نام «دقایق الکلامیه فی لطایف البافقیة»  که نسخه خطی  ﺁن در موزه ای نگهداری می شود, چنین ﺁورده است.

«بعد از ﺁن که از گروه  مفارقت حاصل گردید ودر بیابان سرگردان شدم- نه نایی برای ماندن بود ونه پایی دررفتن- که ناگهان سواد شهری ازدور پدیدارگشت که ظن قوی براین بود که به عراق عرب نزدیک شدم چون درختان نخل ازدور نمایان شد و مرا شعفی وصف ناشدنی فرا گرفت,درابتدای شهر تمثال پیری رادیدم که خوشه ای خرما دردست داشت و بی درنگ فهمیدم که زراعت دراین شهررونقی ندارد و کار پیران سالخورده وپیشینان است و جوانان این شهر بی شک به کاری دیگر مشغولندیااین که علاف وبیکارندکه ظن دوم به یقین نزدیک ترگردید.»

در باب سیّم این کتاب چنین ﺁمده است :« مردم این شهر رادیدم که هنوز پیت های نفت دردست داشتند و بشکه های بزرگ را به سمت نفت فروشی می غلطاندند وعده ای هم کپسول های گاز بر ترک موتورها بسته بودند و این گونه وسایل گرمایشی خود در ایام زمستان را فراهم می کردند و برسردر شهرچنین مکتوب گردیده بود :«اندکی صبر که گازنزدیک است» ودرزیرآن  مِن باب تیمّن ,دانه ای«زرشک»گذاشته شده بود.»

از عجایب این شهر, نبودن چراغ راهنما و چهارراه بودکه عوام الناس  چندان احساس کمبود ونقصی هم نمی کردند وجوانانی  فراوان دیدم که باشلوارهای کردی برروی موتورها نشسته بودند و دود در حلق خلق الله می کردند و روایت شده که قبلا یک خیابان داشتند و الان ﺁن ها وارد عصر تجدد شدند و دو خیابان دارند یکی برای رفت ودیگری برای برگشت اما در این دیار که فاقد چراغ راهنمایی بود و درشارع اصلی جای پارک پیدانمی شد و موتور سواران ﺁن را به تسخیر خود درﺁورده بودند فقط یک قانون, باشدت و حدّتی غریب اجرا می شد وﺁن الزام رانندگان به بستن کمربند ایمنی بود تا مردم فکرباطل نکنند که شهر بی قانون است و می توانند همین طوری تخلف کنند و کسی هم مانع ﺁن ها نشود.

درباب وعده های مسئولان, طوماری تهیه گردیده بود وتمامی وعده ها را لیست کرده بودند وهروعده ای که برﺁورده  می شد,جماعت تیک زنان  باسرعتی عجیب  جلوی ﺁن تیک می زدند تا دوباره برﺁورده نشودمانند احداث کارخانه فولاد و رفع مشکل بیکاری و عملیات گازرسانی و…..و عجیبﺁن که جلوی همه ﺁن ها تیک بود ولی مردم اقرار می کردند که تیک ها الکی  وسرکاری است واین رسمی عجیب درﺁن زمانه بود.

 دراین دیار؛جماعت فخیمه بلوک های سیمانی, سند چشم انداز ﺁبادانی و توسعه محسوب می شدند ازبس کاربرد داشتندو در همه جا از وجود ذی قیمت ﺁن ها استفاده می شد وﺁن ها, خیابان های مختلف و راههای فرعی را به وجود می ﺁوردند و هر از گاهی برای تغییرات در میادین و خیابان ها استفاده می شدند بی ﺁن که طرح ونقشه ای پشت سر ﺁنها یادربرابرﺁنها باشد.

در باب های نزدیک ﺁخر, جملات نامفهومی بود که بعد از کنکاش بسیار توسط محققان از ﺁن ها رمز گشایی شد و در مورد حوادث اردیبهشتی سخن به میان رفته بود که بخش اعظم ﺁن پاک شده بود وهم چنین از پیران ﺁن دیار روایت شده که براساس معاهدات «بافق چای» قسمت اعظم بافق به تصرف دیگران درﺁمده است مانند  سرحدات چادر ملوات وچاه در گزان و ﺁریزات ﺁنومالیات و صادق ﺁباد سفلی که همسایگان مجاور به عنوان زمین مشاع ,تصرف عُدوانی(گرفتن زورکی) نموده بودند«نوش جان وگوارای وجود»

بیست وسیّم 1432  هـ .ق/بچه ی ناف بافق

دکتر حسین ارجمند