“کغارک” مرواید سفید / سبزدشت دیاری که سرسبزی طبیعت را با کویر آشتی می دهد

کویر بخشنده در دل خود، خوراكي سفید رنگ و لطيفي به خوش طعمی قارچ را جای داده که گویای ضمیر پاک و روح لطیف مردمان این دیار است، مردمي که چهره آفتاب خورده و دستان پینه بسته شان با روح و قلبشان بسیار متفاوت است و این درس را از طبیعت گرفته اند.

در فاصله ۸۰ کیلومتری کویر بافق، این دشت سرسبز در مجاورت کوه هایی که پوشیده از درختان ارس و بنه و بادام کوهی و رویشگاه انواع گیاهان دارویی چون زیره سیاه، آویشن و … واقع شده است، طبیعت زیبا و آب و هوای نسبتا معتدل این منطقه و رویش قارچ خوراکی و گیاه وشاء (اشترک) و انواع دیگر پوشش گیاهی متنوع پیرامون آن باعث جذب بسیاری از افراد در فصلهای مختلف سال به خصوص در فصل بهار شده است.

هر ساله از نیمه اسفند ماه تا اواخر فروردین ماه با شروع بارش باران های بهاری وقتی طبیعت رنگ و جلای تازه ای به می گیرد، در منطقه سبزدشت همواره عده ای از افراد در این دشت پهناور، کنجکاوانه در جستجوی چیزی در حال گردش هستند.

آب و هوای معتدل بهاری و طبیعت زیبا و بکر دست نخورده این دشت باعث می شود که کسی در خانه ننشیند و برای تجربه آرامش و بیرون آمدن از ساعت تکراری، از قارچ محلی برای یکبار هم که شده استفاده کند.

قارچ گیاهی بسیار زیبا و به رنگ سفید است که در نقاشی های بسیاری از کودکان با کلاهی قرمز و لکه های سفید کشیده می شود اما این قارچ سمی است و اما قارچی که در سبزدشت می روید و به کغارک معروف است، نه تنها لکه ندارد بلکه کاملا سفید است و طرفداران زیادی دارد.

وقتی حرف از قارچ به میان می آید،‌ ذهن بیشتر افراد به سوی قارچ های خوراکی پرورشی صدفی و دکمه ای کشیده می شود ولی این افراد به دنبال قارچ که به زبان محلی “کغارک” گفته می شود هستند این قارچ خودرو و غیر سمی با داشتن طعم و بو و بافت مطبوع و تفاوتی کامل مشخص با قارچ های پرورشی، بسیاری از افراد محلی این منطقه را از شهرستان را به این دشت می کشاند به طوری که با خوردن یکبار از این محصول مشتری آن می شوی و هر ساله با آغاز رویش کغارک نا خدا گاه به یاد آن افتاده وعزم جزم کرده که پی آن بروی.

قارچ در تمام دنیا به دلیل طعم و مزه مطلوب و سرعت و سهولت در آشپزی جایگاه ویژه ای در سبد غذایی همه افراد حتی افراد دارای رژیم‌های خاص غذایی دارند و به عنوان غذای اصلی یا جنبی به شکل خام یا پخته در انواع پیش‌غذاها‌، سوپها، خوراکها، ساندویچ‌ها و سالادها مصرف می‌شود.

هر چند کشت قارچ در ایران سابقه ۵۰ ساله دارد اما قارچ محلی سبزدشت سابقه ای بیشتر از اینها دارد به طوری که به گفته افراد محلی از زبان آبا و اجدادشان، همواره با این سبزی آشنا بوده و در برنامه غذایی بهاره شان طبخ و مورد استفاده قرار می گرفته است و بعد از شست شو در آب سرد و جدا شدن ذرات خاک از آن به صورت خوراک قارچ و یا کبابی همراه با کباب مرغ به صورت تازه استفاده می کنند و هرگز آن را برای مدت طولانی در یخچال نگه نمی دارند.

قارچ در طب سنتی، مصارف بسیاری داشته است، به این ترتیب که این سبزی برای قلب بسیار مفید است و مقاومت بدن را در برابر عفونتهای ویروسی افزایش می دهد، به علاوه یک ماده غذایی بسیار مناسب برای رفع خستگی است.

به گفته متخصصان، قارچ خوراکی سرشار از انواع ویتامین‌ها‌، پروتئین، چربیهای محلول به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و در تنظیم فشار خون و کاهش بیماریهای قلبی کمک می کند.

همچنین قارچ دارای ۵/۱ ـ ۶ درصد پروتئین است که ۷۰ تا ۹۰ درصد آن جذب بدن می‌گردد.

نکته قابل توجه این است که شغل افراد این منطقه کشاورزی و دامپروی است و محصولات کشاورزی از قبیل گندم پسته زعفران روناس زیره سبز و فراورده های دامی همچون روغن و کشک این از دست رنج آنها به عمل می آید.

اولین روستا از این بخش روستای دولت اباد است، یکی از افراد محلی این روستا در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: هر چند که قارچ های پرورشی به راحتی یافت می شود و از نظر مالی ارزش آنچنان قابل ذکری ندارد اما جستجو کردن و راه رفتن در بیابان هم به انسان نشاط و شادابی می بخشد و هم هنگام یافتن قارچ، احساس خوبی به انسان دست می دهد.

حسین عطاریان افزود: این ماده غذایی به صورت طبیعی و خودرو و غیرسمی یافت می شود و طبیعت و گونه های مختلف گیاهی باعث جذب مسافران و گردشگران نوروزی بسیاری شده است.

یکی دیگر از افراد که از شهرستان بافق به این دشت آمده بود، گفت: آوازه این قارچ چنان در فصل بهار در شهرستان می پیچد که مرا به اینجا کشیده است.

گزارش و عکس: محمدعلی عبداللهی