خیلی ها می گویند، بعضی ها می نویسند

گرچه سخن گفتن در خصوص مسایل مختلف  بویژه در جمع های کوچک و صمیمی زیاد سخت نیست و در زندگی، در این زمینه تجربیات روزمره و متعددی داریم.

 لیکن «نوشتن» در خصوص یک موضوع  به ظاهر ساده و آسان، می تواند تجربه ای متفاوت باشد، بی ارتباط ندیدم به مناسبت_14 تیر_ روز «قلم» چند خطی در این زمینه بنویسم.

سالها پیش وقتی که مقطع راهنمایی را می گذراندم جملاتی چون؛ «نوک قلم برنده تر از شمشیر است» و یا «تعداد رسانه های یک شهر و منطقه یکی از شاخص های پیشرفت است» و نظیر آن برایم معنای واضح و شفافی نداشت، اما در این چندسال که افتخارشاگردی بزرگواران نویسنده و خبرنگار را دارم، دانسته های اندکی  آموختم و با اینکه قلم شیوایی ندارم بدلیل احترام این روز چند خطی در این خصوص می نویسم.

نوشتن مطالبی در خصوص دانستنی های مورد نیاز جامعه و بیان نیازها و تذکر مشکلات و سایر موضوعات می تواند باعث افزایش دانستنی های جامعه و در نتیجه ارتقای سطح علمی، پزشکی، فرهنگی، هنری و سایر زمینه ها شود و بدین خاطر سخت نیازمند افرادی هستیم که در تمام زمینه ها بر اساس تخصص شان بنویسند و عموم را مطلع نموده و یا از برخی مسایل منع کنند، بطور مثال؛ یک مطلب پزشکی که با دلایل مستند و منطقی افراد را از زیادروی در مصرف قند و نمک منع نماید از بسیاری هزینه های درمانی آینده جامعه و مشکلاتش جلوگیری می کند یا یک مطلب هنری و ورزشی باعث ایجاد تمایل و انگیزه در حداقل چند نفر برای نیل بدان سوی می شود، گرچه معتقدم؛ نوشتن باید استمرار داشته باشد تا تاثیرپذیریش تداوم یابد.

اما همیشه تعداد نویسندگان در هر شاخه و تخصصی انگشت شمارند و این امر البته دلایلی دارد و از این روست که افردای که قلم بدست می گیرند صرفنظر از سطح و نوع مطالب و زمینه نوشتن قابل احترامند.

نویسنده در نخستین گام؛ برای نوشتن باید صحبت ها، افکار ذهنی، واژه ها و الفاظ را در قالب کلمات درآورد و درکنار هم بچیند و دیگراینکه ابزار چهره و اشاره “دست” را در اختیار ندارد و همه چیز به لغزیدن نوک قلم بر روی کاغذ و پیداش کلمات محدود می شود، اینجاست که سخت ترین بخش نوشتن یعنی بهره از کلمه ها و جمله های مناسب برای بیان دقیق مسایل درون ذهن شروع می شود.

 اگر در این بخش، از کلمه های مناسب بهره برده نشود و یا حتی در کنار هم چیدن آنها دقت نشود نه تنها منظور نویسنده تداعی نمی شود بلکه خواننده را گمراه و به سوی دیگری هدایت می کندو حتی نگارش نادرست، انشاء و املای غلط نیز گاهی منظور  مدنظر نویسنده را دگرگون می کند.

بهره از منابع دقیق و صحیح در خصوص نوشتن یک مطلب و بویژه با تخصصی تر شدن موضوع نگارش،  نوشتن را تا حدودی دشوارتر می کند، و اینجاست که نویسنده به نوعی خود را در معرض «نقدشدن» قرار می دهد البته ننوشتن تمام مطلب و یا موضوع دلیل ندانستن نویسنده نیست بلکه گاهی نویسند فقط بخشی از یک موضوع را برای نقد یا تشریح و غیره مدنظر دارد یا برای خلاصه نویسی به اصلی ترین بخش ها می پردازد

البته اعتماد به نفس، شهامت و شجاعت نوشتن در افراد مختلف نیز متفاوت است و چه بسا کارشناس ارشدی که در نوشتن یک مقاله عادی عاجز است و فردی با مدرک کاردانی در همین رشته در انجام این عمل متبحر است و نتیجه اینکه شاخص میزان سواد هم تنها شاخص قابل اتکا نیست و چه بسیار افرادی که اطلاعات بالایی از یک رشته تخصصی را در چنته دارند ولی ناتوان از نوشتنند و یا حداقل ابا دارند، البته یادآور می شوم؛ هر میزان فرد در رشته ای متخصص تر و دارای مدارک علمی بالاتری باشد بدلیل بالارفتن سطح توقع خواننده ها نوشتن مطلب به مراتب باید دقیق تر باشد.

گستره و سطح علمی و جایگاه مطلب و رسانه ی   که در آن منتشر می شود نیز دارای اهمیت است مثلا یک مقاله علمی به همان اندازه که برای دانشجویان آن رشته خاص جذاب و جالب است برای افراد عادی به همان اندازه مالال آور و غیرجذاب است  والبته  طبیعیست که نگاه و دیدگاه  به یک مطلب در افرادمختلف متفاوت باشد.

یادآوری می کنم؛ نوشتن نقدی بر مطلبی و یا بیان ایرادی  از سوی فردی بر یک نوشته  به معنای نفی تمام خوبی های آن مطلب نیست بلکه شاید حاصل نگاه یا سلیقه ای  متفاوت باشد.

 گستره رسانه ای که مطلب در آن منتشر می شود  نیز بر دشواری های نوشتن تاثیرگذار است و بر همه این  گفته ها می افزایم وقتی بدانی ده ها، صدها و بلکه هزاران نفر از خواندن نوشته شما تاثیر مثبت یا منفی خواهند گرفت و اینجاست که “حرمت قلم” نیز اهمیت خود را نشان می دهد.

اگر متن و مطلب به نوعی حاوی نقدی به فرد یا افرادی باشد حتی اگر با تمام وجود و بدون غرض و برای راهنمایی وتوصیه گونه نیز نوشته شود بندرت با استقبال مستقیم روبرو شده و باز هم ممکن است باعث ناراحتی و گلایه مخاطبین شود.

آنچه در بالا به آن اشاره شد و ده ها مطلب دیگر که در مجال این یادداشت نمی گنجد گوشه  ای از دشواری های نوشتن است و شاید برای همین است که خیلی ها مسایل را می گویند ولی فقط بعضی ها می نویسند.

سخن آخر؛ امیدوارم در این یادداشت  فقط اهمیت «نوشتن»  و ارزش «قلم» را یادآورشده باشم و باعث نشوم جوانی علاقه مند از نوشتن منصرف شود،  چرا که جامعه پویا، زنده و رو به رشد و پیشرفت همیشه سخت محتاج نویسنده هایی جدی و فعال در زمینه های مختلف است، به عنوان عضو کوچکی از این جامعه بزرگ برای همه آنها که قلم را به منظور رشد و تعالی و ایجاد زمینه پیشرفت در دست می گیرند خواه  علمی را نشر دهند یا خطایی را تذکر دهند، احترام قائلم.    سیدعلیرضاناظری بافقی