درخت خرما، در فرهنگ و باور مردم بافق(6)(صنایع دستی)
ذ- پادری :
برای بافت پادری، نیاز به قیچی و قاب چوب است . قاب چوبی با ابعاد، 60 در 90 و 22 سوراخ بالا و 22 سوراخ پایین . میخهای بزرگ خمیده را در سوراخها فرو می کنند و با منال، تار کار را روی میخ می کشند . دست پیچو را لا به لای تارها می گذرانند .
بعد پودها را برداشته، نخستین پود را به نخستین تار می تابانند و یک در میان از روی لقمه می گذرانند . از زیر و روی تار رد می کنند تا به راست برسد . باز یک در میان، از روی لقمه ها می گذرانند تا سر جای اول برگردد . این کار ادامه می یابد، تا پودها از تمام لقمه ها بگذرند. پودها را در دو طرف کار می پیچانند . هر دو سه رگی که می بافند، با برپاکی کوبیده می شود.
اندازه پادری :
– 120 در 70 ، مورد استفاده هتل ها . تعداد سوراخ 28 عدد
– 90 در 55 ، مورد استفاده در خانه ها . تعداد سوراخ 24 عدد
– 80 در 50 ، ظریف است و خریدار بیشتری دارد . تعداد سوراخ 22 عدد
– 60 در 40 ، تعداد سوراخ 18 عدد
انواع پادری :
– تابیده باریک : 40 تار دارد، پودها از تکه های منال پر می شود، 90 رگ دارد، با 40 سوراخ در بالا و پایین ، رفت و برگشت منال 180 بار .
– کم تاب ضخیم : 40 تار و پود دارد، رفت و برگشت منال، 80 دور
– پادری چیندنی
میخ دستگاه : شامل میلگرد نازک که یک سر آن به اندازه 2 سانتیمتر ، خم شده به اندازه سوراخهای هر دستگاه .
مندلی : یک تکه فنر خودرو به اندازه 15 تا 17 سانتیمتر ، جهت کوبیدن پودهای پادری .
ر- رسمون :
ابزار مورد استفاده در بافت رسمون :
– کلیلک : چهار عدد چوب قوس دار به شکل منال که منالها را با آن می تابانند .
– مهره : قسمتی از کنده درخت، چهار شیار چهار سوی آن ایجاد می کنند . هر شیار یکی از چهار لای منال را نگه می دارد .
– چنگک : حلقه ای فلزی به شکل ؟ . برای بافت به دو چنگک نیاز است که به هم وصل می شوند .
– شاگردو : کنده درخت به اندازه 60 در 35 سانتی متر، دو عدد دوشاخعلی به شکل Y که به طور عمود نصب شده است .
– تخته : ابعاد 40 در 7 سانتی متر با چهار سوراخ بزرگ ، کلیلک از این چهار سوراخ رد می شود .
– لاشه : کهنه ای شبیه خورجین که یکی از چنگکها به آن وصل است ، روی لاشه سنگ می گذارند .
– چرخ رسمون تابی : دو چوب ضخیم 70 سانتی متری به شکل 7 در زمین می گذارند، تخته ای با چهار سوراخ روی آن پیچ می کنند .
روش بافت رسمون :
دو نفر در رسمون بافی با هم کار می کنند . منال را در آب می خیسانند . کلیلک ها را از بلبرینگ ها رد می کنند . یک طرف چهار منال را در کلیلک محکم می کنند . دو رشته منال، از شاگردو رد می کنند آن را به شیار مهره رسانده، به چنگک متصل به لاشه می بندند . دو رشته دیگر، از دو شیار مهره رد شده به چنگک وصل می شود . استادکار، پشت چرخ چهار عدد کلیلک ها را داخل سوراخهای تخته می کند و تخته را می چرخاند. هر چهار رشته منال، همزمان تابیده می شود بعد چنگک دوم بین لاشه و چنگک اول قرار می گیرد، باز تخته را می چرخانند، این بار منالها دور هم تابیده می شود و رسمون به وجود می آید .
منالها که دور هم تابیده می شوند ، از طولشان کاسته می شود . سر منال ها ریش است . برای زیبایی، 20 سانتی متر از سر هر منال روی خودش برگشته، تابیده می شود که به آن گوشو می گویند . برای بافت رسمون، به زمینی به طول ریسمانی که می خواهند ببافند، نیاز است .
انواع رسمون :
– 9 متری یا کمند ، برای بالا رفتن از درخت مورد استفاده قرار می گیرد .
– 12 متری، برای هیزم کشی ( در گذشته مورد استفاده بوده است ) .
– 40 متری
– 60 متری، برای استفاده مقنی ها است .
ادامه دارد….
عالیه نقیب الذاکرین بافقی