از كدام منظر به حضرت زهرا (س) نگاه مي كنيم ؟

نگاه ما به حضرت زهرا (س) از نگاه يك جواهر شناس به جواهر كمتر نباشد

در اين ايام فاطميه از چند زاويه و با توجه به چند ماجرا نگاهي به شخصيت حضرت زهرا(س) داشته باشيم .مثل يك جواهر شناس . جواهر شناس  جواهر را از يك زاويه نگاه نمي كند از ابعاد مختلف ، از وجوه مختلف نگاه مي كند و دقيق هم نگاه مي كند و براي قيمتي كه به جواهر مي زند دلايل مختلفي هم دارد . برخي جواهرات را نمي توانند قيمتي برايش تعيين كنند .نگاه ما به حضرت زهرا (س) از نگاه يك جواهر شناس به جواهر كمتر نباشد با دقت نگاه كنيم .

نگاه سطحي داشتن  به اهلبيت(ع) نتيجه اش هبوط است

 نمي دانم مي دانيد يا نه،  ماجراي حضرت آدم (ع) ماجراي عجيبي است ماجرا مربوط مي شود به نگاه سطحي يك پيامبر به گوهري چون حضرت زهرا (س) . حضرت آدم (ع) نوع نگاهش قيمتي نبود لذا عزم بايد و شايد را از خودش نسبت به حضرت زهرا (س) و اهلبيت (ع) بروز نداد . حضرت زهرا را با آن توصيفات ديد اما از كنارش به راحتي گذشت . و خدا بدش آمد فرمود لم نجد له عزما لذا هبوط . بيا در زمين و معرفت پيدا كن نوع نگاهت را تغيير بده . يك بچه از كنار ميلياردها جواهر به راحتي مي گذرد اصلا برايش جلب توجه نمي كند . اما اگر يك كمي معرفت سراغش بيايد نوع نگاه و به تبع آن نوع رفتارش تغيير خواهد كرد .

نگاه ما به حضرت زهرا(س) چگونه است؟

راستي نگاه ما به حضرت زهرا(س) چگونه است ؟به جاي گير دادن به حضرت آدم (ع)خودمان را محاكمه كنيم . از چه زاويه اي به ايشان نگاه مي كنيم ؟ اگر بگويند اين جواهر را توصيف كن چقدر با زواياي اين جواهر آشنا هستيم ؟ دختر رسول خدا، همسر امير مومنان ، مادر اهلبيت ، شهيده ي مظلوم و… اين نگاهها عموما نگاههاي سطحي است  نگاههايي تاريخي كه به تبع آن قيمتي برايش در نظر گرفته مي شود اما اين اوج معرفت نيست . در اين مجال سعي بر اين داريم دايره ي نگاهمان را وسيع تر كنيم . زواياي ديگري براي شناخت پيدا كنيم كه آن زوايا نزد خداوند متعال قيمتي تر است .

شايد اگر خدا توفيق دهد كمي بتوانيم با چشماني بازتر ماجراي حضرت زهرا(س) را رصد كنيم  و دايره ي ستارگان معرفتمان را از اين كهكشان نامنتهاي الهي بيشتر كنيم به قول سهراب  چشمها را بايد شست جور ديگر بايد ديد .جور ديگر

برترين نوع نگاه به اشخاص و موضوعات ، نگاه قرآني است

برترين نوع نگاه، نگاه قرآني است .اقوم ترين نگاه،  نگاه قرآني است . بهترين منظر آن منظري است كه قرآن به ما معرفي مي كند . پس فعلا براي كشف واقعيات بيشتر وبهتر به سراغ قرآن برويم .اما تنها نه؛  با هدايت معصوم (ع) .  اما يك سوال،  خداوند متعال در هيچ جاي قرآن نامي از حضرات زهرا (س) نبرده است پس چگونه براي شناخت كسي كه نامش در قرآن نيست سراغ قرآن برويم .؟

جواب : ما دو منبع متقن براي فهم موضوع داريم . يكي قرآن و ديگري عترت . دو ثقلي كه از هم جدا نمي شوند .

يك نكته : خداوند متعال در قرآن شيوه اي براي معرفي دارد و آن صرفا نام و اسم را مطرح كردن نيست . خداوند صفات را براي معرفي مطرح مي كند . با صفات مي گردي شخص مورد نظر را پيدا مي كني .

  خوب حالا مي خواهيم براي واكاوي جواهري چون حضرت زهرا (س) به قرآن رجوع كنيم . و سه عنوان از عناويني و صفاتي كه براي  ايشان مطرح شده را بررسي كنيم .

*صاحب كلمه بودن حضرت زهرا(س) :

       آيه ي  فتلقى آدم من ربه كلمات فتاب عليه  زماني كه حضرت آدم (ع) از بهشت هبوط كرد و در زمين مستقر شد با كلماتي خدا را ياد كرد كه خداوند توبه اش را پذيرفت . به اين روايت توجه كنيم :                                                                                                            حاف ابن النجار كه يكى از بزرگان عامه (سنى ) است به سند خودش از ابن عباس روايت مى كند:
«سالت رسول الله صلى الله عليه وآله عن الكمات التى تليها آدم من ربه فتاب عليه ، قال : سال بحق محمد، و على ، و فاطمة ، والحسن والحسين الا تبت على فتاب الله عليه تبارك و تعالى »
«از پيغمبر اكرم صلى الله عليه وآله سوال كردم : آيا آن كلمات كه حضرت آدم از پروردگار خود فرا گرفت و به وسيله آن توبه او مورد قبول واقع شد چيست ؟، حضرت فرمود: آدم (ع ) با اين كلمات از خدا درخواست كرد كه توبه او را بپذيرد:
«به حق محمد، على ، فاطمه ، حسن و حسين ، توبه مرا قبول فرما»پس خداى تبارك و تعالى توبه او را پذيرفت .
اين روايت را «سيوطى » در «درالمنثور» «بدخشانى » از «حافظ كبير دارقطنى » و از «ابن النجار» و «ابن مغازلى » در مناقبش ، با ذكر سند        نقل كرده اند.

اهميت اين نقش حضرت زهرا(س) : در آیه ی 82 سوره ی یونس داریم: «وَ يُحِقُّ اللّهُ الْحَقَّ بِکَلِماتِهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُجْرِمُونَ». و خداوند به وسیله ی کلماتش احقاق حق می کند یا حق را برپا می کند هرچند که مجرمان کراهت داشته باشند. يعني احقاق حق توسط كلمات صورت مي گيرد . حكومت حقه با كلمات الهي رقم مي خورد . البته فراموش نشود كه اهلبيت (ع) و از جمله آنان حضرت زهرا(س) صاحبان كلمات هستند . هرچند بارها فرموده اند «نحن کلمه الله (بحارالانوار، ج ۲۵، ص ۲۲، روایت ۳۸، باب ۱) اما اين اوج فضيلت       اهلبيت (ع) نيست اين بزرگواران بزرگاني را تربيت كرده اند كه مجراي اين حكم خداوندي هستند . به اين استنادات توجه فرماييد :

 به استناد آیات قرآن یکی از این کلمات حضرت عیسی(ع) است. در آیه ی 171 سوره ی نساء داریم: «إِنَّمَا الْمَسيحُ عيسَي ابْنُ مَرْيَمَ رَسُولُ اللّهِ وَ کَلِمَتُهُ أَلْقاها إِلي مَرْيَمَ وَ رُوحٌ مِنْهُ». همانا مسیح، عیسی بن مریم، رسول الله و کلمه ای است که به مریم(س) القا شده است. یا در آیه ی 45 سوره ی آل عمران داریم: «إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَةُ يا مَرْيَمُ إِنَّ اللّهَ يُبَشِّرُکِ بِکَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسيحُ عيسَي ابْنُ مَرْيَمَ». هنگامی که ملائکه به مریم(س) گفتند: ای مریم، خداوند تو را به کلمه ای بشارت می دهد که اسم او مسیح، عیسی بن مریم است. پس يکي از کلمات حضرت عيسي(ع) است و خداوند مي‌خواهد به وسيله کلمات ماجراي ظهور و حكومت حقه را برپا کند.

پس جايگاه اهلبيت (ع) بايد بالاتر از جايگاه شاگردانشان باشد . اگر عيسي(ع) كلمه است اهلبيت (ع) صاحب كلمه هستند .  اين موضوع در عنوان بعدي شكافته تر مي شود . اين عنوان صاحب كلمه بودن زاويه ديد بزرگي براي شناخت حضرت زهرا (س) است چرا كه افعال عظيم و عجيب آخرالزمان از اين طريق رقم مي خورد .

**روح القدس بودن حضرت زهرا(س)

خداوند در آیه ی 253 بقره می فرماید: «وَ آتَيْنا عِيسَي ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّناتِ وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ». و به عیسی(ع) بینات را عطا کردیم و او را با روح القدس تأیید کردیم. این روح القدس کیست؟ و یا در آیه ی 4 سورة قدر که خداوند می فرماید: «تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فیها بإذن ربهم من کل أمر». منظور از روح در این آیه چیست؟ در حدیثی ذیل این آیه از امام صادق(ع) داریم : «وَ الرُّوحُ، روح القُدُس و هُو في فاطِمَة (ع)»

به اين حديث توجه فرماييد: محمدبن‌القاسم‌بن‌عبيد معنعنا عن أبي‌عبدالله(ع) أنه قال: “إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ”، “الليلة” فاطمة و “القدر” الله، فمن عرف فاطمة حق معرفتها، فقد أدرک ليلةالقدر. و إنما سميت فاطمة لأن الخلق فطموا عن معرفتها أو من معرفتها و قوله” وَ ما أَدْراکَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ “يعني خير من ألف مؤمن و هي “أم‌المؤمنين”. ” تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِيها ” و الملائکة، المؤمنون الذين يملکون علم آل‌محمد ص و الروح‌القدس، هي فاطمة ع. ” بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ هِيَ حَتَّي مَطْلَعِ الْفَجْرِ” يعني حتي يخرج القائم ع. امام صادق(ع) در مورد آية “إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِالْقَدْرِ” فرمودند: منظور از “الليلة” (شب)، فاطمه(س) و “الْقَدْر” (قدر)، خداوند متعال است پس هر کس معرفت به حضرت زهراء(س) پيدا کند، آنگونه که حق آنست، به درستي که شب قدر را درک خواهد کرد و همانا که ايشان “فاطمه” ناميده شدند، زيرا مردم از کُنهِ معرفت ايشان ناتوان قرار داده شده‌اند، و آية “وَ ما أَدْراکَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ” يعني ايشان از هزار مؤمن بهتر و برترند، زيرا که ايشان “أمّ‏المؤمنين” (مادرِ مؤمنان) هستند. “تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَ الرُّوحُ فِيها”، ملائکه، مؤمناني هستند که داراي علم آل‌محمد(ص) هستند و”الروح القدس”، فاطمه(س) است. “بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ هِيَ حَتَّي مَطْلَعِ الْفَجْرِ” يعني تا اينکه قائم(عج) قيام کند.( تفسير فرات‏کوفي، ص581)

 يا در جاي ديگر داريم که: «وَ الرُّوحُ القدس هي فاطِمَة(ع)». اگر معناي روح القدس، حضرت فاطمه(س) باشد، در اين جا که خداوند مي‏فرمايد: «وَ آتَيْنا عِيسَي ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّناتِ وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ»، چه نتيجه‌اي مي‌شود گرفت؟‌ به عبارت ديگر، عيسي(ع) به وسيله چه کسي تائيد شد؟ به وسيله فاطمه ی زهرا(س).

تايييد عيسي (ع) بوسيله حضرت زهرا (س) اين موضوع بسيار قيمتي است . آيا ما از اين بعد به حضرت زهرا(س) نگاه مي كنيم ؟ آيا ارتباط انبيا و رسل با حضرت زهرا(س) را مي توانيم متوجه شويم .؟ حضرت زهرا (س) با كدام بعد از ابعاد وجودي خويش به تاييد                حضرت عيسي (ع) پرداخت ؟  آيا حضرت زهرا (س) كه با توجه به حديثي كه گذشت تربيت كننده حضرت عيبسي (ع) است آيا مي تواند در رشد ما و تربيت ما تاثير گذار باشد؟

***ليله قدر بودن حضرت زهرا(س)

        در حديثي كه گذشت عنواني به حضرت زهرا(س) اختصاص داده شد كه تحت عنوان ليله قدر از آن ياد مي كنيم . شب قدر چه اهميتي دارد ؟ حضرت زهرا (س) چه نقشي در شب قدر دارند ؟ اگر شب قدر شب رقم خوردن امورات يك سال هست كه هست،                 حضرت زهرا (س) چه نقشي در آن دارند ؟ چه كساني مي توانند از شب قدر بهره مند شوند ؟ به اين حديث توجه كنيد: محمدبن‌القاسم‌بن‌عبيد معنعنا عن أبي‌عبدالله(ع) أنه قال: “إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ”، “الليلة” فاطمة و “القدر” الله، فمن عرف فاطمة حق معرفتها، فقد أدرک ليلةالقدر… امام صادق(ع) در مورد آية “إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِالْقَدْرِ” فرمودند: منظور از “الليلة” (شب)، فاطمه(س) و “الْقَدْر” (قدر)، خداوند متعال است پس هر کس معرفت به حضرت زهراء(س) پيدا کند، آنگونه که حق آنست، به درستي که شب قدر را درک خواهد کرد…

                درك شب قدر با شناخت حضرت زهرا (س) گره خورده است ؟ اگر خواهان درك شب قدر هستيم چقدر در راستاي فاطمه شناسي حركت مي كنيم ؟ چقدر با نور فاطمه (س) آشنا هستيم ؟   اين ها سوالاتي است كه ما را بر آن مي دارد كه در اين ايام گوشه ي چشم معرفتي به جواهري چون حضرت زهرا (س) داشته باشيم . حكايت ما مانند آن عده اي نباشد كه در تاريكي بيابان به آنها امر شد هر چه        مي توانيد سنگريزه ها را برداريد  عده اي اعتماد كردند و برداشتند و عده اي توجه نكردند و به خيال خود رنج حمل سنگريزه را بر خود متحمل نشدند . وقتي به روشنايي رسيدند همه حسرت خوردند چرا كه سنگريزه ها در واقع جواهرات بودند . همه حسرت خوردند آنها كه برداشتند پيش خود گفتند چرا بيشتر برنداشتيم و آنها كه برنداشتند حسرت خوردند كه چرا اعتماد نكرديم و…  در اين بيابان ظلماني دنياي برد با آنهاست كه  چون معدن كاوي جسور،  به كند و كاو مي پردازند و از جواهرات معادن اهلبيت (ع) برداشت مي كنند و ثمره كار را خواهند يافت . ان شاالله كه ما جزء آن دسته از عزاداراني از حضرت زهرا (س) باشيم كه با چشم معرفت به اين مادر تربيت كننده نگاه مي كند.

خدايا در اين ايام فاطميه ، معرفتم را نسبت به وجود مبارك حضرت زهرا(س) بيشتر كن .

محمد جواد عسکری