کتاب های عاشورایی

در این روزهای حزن و اندوه آل الله یکی از بهترین اعمال، غنا بخشیدن به آگاهی و بصیرت عاشورایی است. مطالعه کتاب های زیر پیشنهاد حقیر است به شما. التماس دعا…

کتاب آه / یاسین حجازی/ انتشارات حکمت

” کتاب آه” بازخوانی مقتل حسین ابن علی (علیهما السلام) است که یاسین حجازی ویراستاری و انتشارات حکمت کرده است.

این کتاب درواقع بازخوانی کتاب ” دمع السجوم فی ترجمه نفس المهموم ” تالیف شیخ عباس قمی با ترجمه ابوالحسن شعرانی است  که آقای یاسین حجازی با ویراستاری خود سعی کرده تا حدودی از سختی و نامفهوم بودن متن کتاب اصلی کاسته و برای مخاطب عصر حاضر قابل فهمش کند. البته در انتهای کتاب، بخشی تحت عنوان واژه نامه به معنی کردن واژه های قدیمی پرداخته است.

حجازی در مقدمه کتاب به طور مفصل درخصوص ویرایش کتابش توضیح داده است.
در صفحه ۴۳۸ کتاب آه٬ که لحظه ورود کاروان اسرا به کوفه است٬ چنین می خوانیم:

چون ابن سعد با اسیران نزدیک کوفه رسید،مردم شهر به نظاره گرد امده بودند.زنی از اهل کوفه از بلندی بر اسیران مشرف گشت و گفت: « شما اسیران کدام طایفه اید؟ »
گفتند: «اسیران آل محمد{ صلی الله علیه و آله }»
آن زن فرود آمد چادر و مقنعه و جامه های دیگر بیاورد به آنان داد تا خویش را بپوشیدند.
زنان کوفی زاری کردند و گریبان چاک کردند و مردان هم با آنها بگریستند.
علی بن حسین{ علیه السلام } بیمار بود و از بیماری ناتوان و به آواز ضعیف گفت: « اینان بر ما گریه می کنند، پس ما را که کشت؟!»

کتاب آه را انتشارات حکمت در ۵۷۹ صفحه به چاپ رسانیده است.

جان ها فدای دین/ آیت الله مصباح یزدی/ انتشارات موسسه آموزشی امام خمینی(ره)

 جان های فدای دین نام کتابی است به نام حضرت علامه مصباح یزدی که چاپ دوم آن در سال 1387 توسط انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی حضرت امام خمینی(ره) منتشر گردیده است.

این کتاب ارزشمند که ویراسته 3 سخنرانی آیت الله مصباح در ایام محرم است، توسط حجه الاسلام مهدی نادری تدوین شده است.

در این کتاب، تحلیل انسان ساز و الهام بخشی از واقعه عاشورا می خوانید. تحلیلی که ابتدا با ذکر روایتی از امام صادق (ع) و 5 وصیت مهم پیامبر عظیم الشان (ص) به امیرالمومنین(ع) شروع می شود.

در ادامه حضرت علامه دو پرسش طرح کرده و به آن پاسخ می دهند. یکی اینکه چگونه خون امام حسین(ع) اسلام را بیمه کرد؟ و دیگر اینکه آیا اصولاً جایز است کسانی جان خود را به خطر اندازند و خود و خانواده خود را به کشتن دهند برای بقای دین؟

همچنین یک تحلیل غلط و شاید بعضاً رایج درباره قیام اباعبدالله (ع) مبنی بر اینکه حضرت به اعتماد نامه های کوفیان به سمت کوفه حرکت کرده و اگر می دانستند در این راه شهید می شوند، تقیه می کردند و راه برادر را در پیش می گرفتند، طرح و نقد شده و دیدگاه صحیح از زبان علامه مصباح نقل می گردد.

بخشی از کتاب:

” اگر امام حسین(ع) فرمود هیهات من الذله این سخن یک پند و موعظه اخلاقی نبود، بلکه مطلب این است که من حاضر نیستم زیر بار ذلت بروم و اسلام چنین اجازه ای به من نمی دهد. ما گاهی این مطلب را طوری طرح می کنیم یا برایمان مطرح می کنند که تصور می‌کنیم اینها یک خصیصه و ویژگی شخص و فردی امام حسین (ع) بوده است. این تصور قطعاً باطل است. صحبت سلیقه شخصی و تکلیف اختصاصی نیست. اگر سیدالشهدا (ع) زیر بار زور نرفت و تن به ذلت نداد از آن جهت بود که دستور دین چنین است و دین و دستورات آن به امام معصوم (ع) اختصاص ندارد، بلکه مربوط به همه مسلمان هاست.”

کتاب جان ها فدای دین، مباحث تدوین شده آیت الله مصباح یزدی است که انتشارات موسسه آموزشی امام خمینی(ره) آن را منتشر کرده است.

فتح خون/ شهید سید مرتضی آوینی/ نشر واحه

در میان کتاب های بسیاری که دربارة واقعة عظیم کربلا نگاشته ‌شده‌اند، اندک هستند کتاب هایی که نویسندگان‌شان کوشیده‌اند علاوه بر ابراز شیفتگی و بیان عظمت واقعه و مظلومیت سیدالشهدا و یارانش‌، نقبی به حقیقت ماجرا بزنند و در حد توان خود، پرده از راز بزرگ کربلا بردارند. «فتح خون‌» سید مرتضی آوینی از این معدود کتاب هاست‌. فتح خون نوشته شهید سید مرتضی آوینی است که انتشارات واحه آن را منتشر کرده است.

فتح خون دو جنبی است. یک جنبه به شرح وقایع و ماجراهای سال 60 و 61 هجری می‌پردازد و جنبه دوم که از زبان سیدشهید آوینی روایت می‌شود، نوعی تحلیل عمیق و انقلابی از همان وقایع و ماجراهاست و در واقع بخش برجستة کتاب نیز همین تحلیل متفاوت شهید آوینی است‌.

راوی در «فتح خون‌» از موضع یک انسان عارف سخن می‌گوید که زمین را آینة آسمان می‌بیند و به ظواهر کفایت نمی‌کند و می‌کوشد در مخاطبه با انسان امروز، او را از پوستة واقعة عاشورا فراتر برده و چشم باطنش را باز کند، تا بتواند عمق واقعه را دریابد.

سید مرتضی آوینی در این نوشتار، کربلا را نه یک واقعه تاریخی که یک حقیقت و آزمون بزرگ برای هرکسی در هر دوره ای می داند که واقعه ای تکرار شدنی است.

بخشی از کتاب
اكنون امام در برابر تاریخ ایستاده است و به صفوف لشكریان دشمن كه همچون سیل مواج شب تا افق گسترده است ، می نگرد . به عمرسعد درحلقه صنادید كوفه چه باید گفت؟ وا اسفا كه كلام را از حقیقت جز نصیبی اندك نیست ،‌ واز آن بدتر، سیمرغ بلند پرواز دل رابگو كه اسیر این قفس تنگ و بال های شكسته است.چه روزگار شگفتی ! مردی با بار عظیم مظهریت حق،اما … با چهره ای انسانی چون چهره دیگران و جثه ای كه از دیگران بزرگ تر نیست.

کتاب فتح خون نوشته شهید سید مرتضی آوینی است و  انتشارات واحه آن را منتشر کرده است.

حسین؛ عقل سرخ/ حسن رحیم پور ازغدی/ انتشارات طرح فردا

کتاب حسین عقل سرخ، شامل سه گفتگوي حسن رحیم پور ازغدی در خصوص نهضت عاشورا و آرمان شهداي آن است.

رحیم‌پور در این کتاب، با بررسی تحلیلی حوادث کربلا و عوامل بوجود آورنده‌ی آن، سعی کرده‌ نگاه‌های جدیدی را در مخاطب نسبت به این موضوع یادداوری کند. او در فصل اول کتاب که با نام «عقل در عاشورا» متمایز گردیده‌است، عامل بروز بسیاری از مشکلات دنیای اسلام آن روز را کمرنگ شدن هسته‌ و درون مایه‌ی دین دانسته است.

جريان شناسي جامعه اسلامي از صدر اسلام تا حکومت يزيد و علت يابي پديده عاشورا در فصل اول اين کتاب با عنوان با عقل در عاشورا انجام شده است. در فصل دوم اين کتاب زندگي سياسي امام حسين (عليه السلام)  و فلسفه قيام عاشورا با عنوان عاشورا، پايان تاويل بررسي مي شود.  در فصل آخر کتاب نيز حسين(عليه السلام)، از مستضعفان مي گويد.

نویسنده همچنین به بیان و تفسیر خطبه‌ی حضرت امام حسین(ع) در منا پرداخته و نقش علمای دین و خواص جامعه را در عرصه‌ امر به معروف و نهی از منکر تبیین کرده است.

بخشی از کتاب

«… این تاریخ دردناک اسلام است، روح اسلام، قربانی کالبدش شد و محتوایش پیش پای فرم‌اش شهید گشت و بنابراین، اسلام با سلاح رستم فرخ‌زاد ایرانی یا هراکلیوس روم یا زبان شبهات کافرانه ابن ابی‌العوجاء و کفرگویی امثال او و نظریات جاثلیق، زمین‌گیر نشد؛ اسلام با روایات جعلی ابوهریره و ابودرداء، و با فتوای کعب الاحبار، ابوموسی اشعری و شریح قاضی کشته شد. سیدالشهدا در کربلا قربانی تحریف اسلام شد.»

کتاب حسین عقل سرخ اثری است از حسن رحیم پور ازغدی که انتشارات طرح فردا آن را نتشر کرده است.

با کاروان نیزه/ علیرضا قزوه/ انتشارات سوره مهر

كتاب با کاروان نیزه تركيب‌بند عاشورايي است كه علي‌رضا قزوه شاعر مذهبي و انقلابي آن را در چهارده بند سروده است. كتاب با مقدمه‌اي از استاد علي معلم دامغاني شروع شده است.

کتاب با کاروان نیزه یک ترکیب‌بند معمولی نیست، روضه‌ای است پر سوز و گداز؛ این شعر با نظر و تاثیری از ترکیب‌بند مشهور محتشم کاشانی و عمان همراه است. شاعر در این ترکیب بند، گریزها و تلمیحات زیبایی به وقایع عاشورا و آثار دیگر شاعران نیز دارد.

دوازدهمین بند از این کتاب را با هم بخوانیم:

گودالِ قتلگاه، پُر از بوی سیب بود
تنهاتر از مسیح کسی بر صلیب بود

سرها رسید از پیِ هم، مثل سیبِ سُرخ
اول سری که رفت به کوفه، «حبیب» بود

مولا نوشته بود، بیا ای حبیبِ ما
تنها همین، چقدر پیامش غریب بود

مولا نوشته بود: بیا دیر می‌شود
آخر حبیب را، زِ شهادت نصیب بود

کتاب بل کاروان نیزه نوشته علیرضا قزوه است که انتشارات سوره مهر آن را در 48 صفحه منتشر کرده است.

پدر، عشق و پسر/ سید مهدی شجاعی/ نیستان

کتاب پدر، عشق و پسر اثری است از سید مهدی شجاعی که در آن فرازهایی از زندگی حضرت علی‌اکبر بن الحسین علیهما السلام به تصویر کشیده می‌شود. وقایع از زاویه‌ی اول شخص و از زبان «عقاب»، اسب آن حضرت روایت می‌شود و مخاطب راوی در داستان، لیلا مادر گرامی حضرت علی‌اکبر (ع) است.

فصول این کتاب با عنوان «مجلس» نامگذاری شده و داستان متشکل از ده مجلس است که در هر مجلس، عقاب با زبانی عاطفی و دلنشین، صحنه‌ای از زندگی حضرت علی‌اکبر(ع) را روایت می‌کند و مجالس پایانی، به شهادت حضرتش در کربلا اختصاص دارد.

داستان از چگونگی رسیدن عقاب به حضرت علی‌اکبر شروع می‌شود و مجلس دوم تصویری از ولادت آن حضرت ارائه می‌دهد. مجالس بعدی به ماجراهای پیشنهاد امان از سوی سپاه عمر سعد به حضرت، سقایت ایشان برای اهل خیام قبل از حضرت عباس، صحنه‌های پوشاندن لباس رزم و راهی کردنشان به میدان توسط امام و … می‌پردازد.

در قسمتی از متن شیوای کتاب می خوانیم:

آرام باش لیلا، تا برایت از میدان رزم بگویم: من بودم و علی و یک میدان دشمن و تا چشم کار می کرد، سلاح و تا دید می رسید، سوار. نمی دانم چقدر. آن قدر که بیابان در پس و پشت و اطرافشان پیدا نبود. آن قدر که انگار خط پشت دشمن به افق می رسید، پیاده ها بماند. من در عمرم این همه اسب یک جا ندیده بودم. اما این ها را فقط من می دیدم. سوار من انگار چشم به جای دیگر داشت و گرنه باید ترسی، تردیدی، لرزشی یا لااقل تأملی… هیچ از این خبرها نبود.

با تحکمی بی سابقه به من گفت: بچرخیم! و شروع کرد به رجز خواندن! چه صدایی! چه صلابتی! چه جوهره ای! چه جلال و جبروت و عظمتی! …

کتاب پدر، عشق و پسر نوشته سید مهدی شجاعی است و انتشارات نیستان آن را منتشر کرده است.

بانوی کربلا؛ حضرت زینب (سلام الله علیها)/ دکتر عائشه بنت الشاطی و ترجمه آیت الله سیدرضا صدر/ بوستان کتاب قم

کتاب «بانوی کربلا، حضرت زینب(س)» به قلم دکتر عائشه بنت‌الشاطی و ترجمه آیت‌الله سیدرضا صدر و به اهتمام سیدباقر خسروشاهی،‌ از سوی انتشارات بوستان کتاب چاپ شده است. مولف که از نویسندگان نامی عرب و فرزند یکی از روحانیون مصری است، در این اثر، زندگینامه حضرت زینب کبری(س) را با قلمی شیرین و سبکی دلپذیر نگاشته است.

در واقع موضوع این اثر، گزارشی است داستان‌گونه از زندگی پر فراز و نشیب و عبرت‌آموز عقیله بنی‌هاشم و بزرگترین بانوی اسلام در زمان خویش، یعنی حضرت زینب کبری(س).

مطالبی که در این کتاب آمده، تنها سرگذشت پرماجرای «بانوی کربلا» نیست، بلکه رویدادهایی است تکان دهنده و غم ‌انگیز از تاریخ مسلمانان در مقطع خاصی از تاریخ صدر اسلام که در اثر برخورد دو حرکت کاملاً متفاوت و متضاد بعد از رحلت پیغمبر اکرم(ص) به وجود آمد، یک حرکت که می‌کوشید روش و منش رسول خدا(ص) را در تمام ابعاد فکری و اجتماعی دنبال کند و حرکت دیگری که می‌خواست نظام سیاسی و اجتماعی دوران جاهلیت را در قالب دیگر برکرسی بنشاند.

به عقیده نویسنده کتاب، زینب کبری(س)،‌ در برهه‌ای از زمان -‌در حالی‌که غل و زنجیر بر تن داشت و در مجموعه‌ای از اسرا قرار گرفته بود- رهبری حرکت اول یعنی پیروی از روش پیامبر اسلام را به عهده گرفته و به تصدیق دوست و دشمن توانست به خوبی از عهده آن برآید و رسالت خویش را به پایان برد.

کتاب بانوی کربلا؛ حضرت زینب (سلام الله علیها) تالیف دکتر عائشه بنت الشاطی است که آیت الله سیدرضا صدر ترجمه و انتشارات بوستان کتاب آن را منتشر کرده است.

پس از 50 سال/ مرحوم سید جعفر شهیدی/ انتشارات امیرکبیر

کتاب «پس از پنجاه سال، پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین علیه السلام» تألیف «دکتر سید جعفر شهیدی» کتابی است که به بررسی علل و زمینه های واقعی وقوع حادثۀ کربلا می پردازد. این کتاب، روایت زندگی امام حسین (ع) و چگونگی عاشورا نیست، بلکه در این کتاب به این سوال پاسخ داده می شود که چرا این واقعه رخ داد؟
نویسنده برای یافتن پاسخ حقیقی به تحلیل حوادث و رویدادهای جامعۀ اسلامی از منظری نو پرداخته است. مرحوم شهیدی برای این کار تحلیل سال‌های نزدیک به حادثه را کافی ندانسته، و به بررسی حوادث از آغاز ظهور اسلام و بعثت پیامبر اکرم(ص) تا سال شصت و یکم هجری پرداخته. این تحلیل که جنبه های مختلف زندگی آن روز مسلمین را در نظر دارد، نشان می‌دهد که چگونه پس از پنجاه سال از رحلت رسول اکرم(ص) اجتماع مسلمانان از ارزش های اسلامی و قوانین دین به دور افتاد که در برابر این فاجعه، چنین بی اعتنا شد.

کتاب پس از 50 سال، شامل سی فصل است که طی آن عوامل سقوط جامعۀ اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد. عواملی چون: مال اندوزی بزرگان، برتری یافتن قریش، بازگشت به تعصبات قبیله ای، شیوع بحث های کلامی و تأویلات نادرست قرآن، موروثی شدن زمامداری مسلمانان، و غیره.

در فصل ۷ این کتاب می‌خوانیم:

«حقیقت این است که هر اندازه مردم از دورۀ محمد (ص) و اصحاب پرهیزگار او دور می شدند، درک حقیقت دین برای آنان مشکل می شد و به هر نسبت که از فهم معنی دین بی بهره می ماندند روح تقوا در دل آنان می مرد و با عفاف و پارسایی وداع می گفتند… . این دورافتادگی از دین و احکام اسلام و گرویدن به سنت های منسوخ شدۀ دیرین برای مردمی که اجتماع نیم قرن پس از محمد (ص) را تشکیل می دادند طبیعی بود. و در اجتماعی که دین و تقوی بر آن حکومت نداشته باشد، پیدایش و شیوع هر منکر چندان غیرعادی به‌نظر نمی رسد.»
پس از 50 سال تالیف مرحوم سید جعفر شهیدی و انتشارات امیرکبیر آن را نتشر و روانه بازار کرده است.
زيباست كه در ايام محرم علاوه بر تقويت شور حسيني به تقويت شعور حسيني نيز همت گماريم و با مطالعه چنين كتاب هايي در جهت فهم هدف قيام حسين(ع) گام برداريم.

مراقبه‌های عاشورایی/ سید منیرالدین حسینی و حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمدمهدی میرباقری/ کتاب فردا

اين اثر گفتارهایی عاشورایی از استاد فقید سید منیر الدین حسینی و حجت الاسلام والمسلمین سید محمد مهدی میرباقری می باشد. کتاب مراقبه های عاشورایی در سه بخش تنظیم شده است؛ در شناخت عاشورا، مراقب های عاشورا، و مراقبه های عاشورایی هنرمندان.

همان طور که از عنوان کتاب هم بدست می آید ، این کتاب سعی در سلوکی فردی و اجتماعی بر مبنای واقعه عاشورا دارد . شناخت عاشورا و تطبیق آن با هر فرد و خودسازی فردی و اجتماعی محور اصلی کتاب است.

در مقدمه این کتاب به مبادی و مبانی تحلیل قیام عظیم عاشورا به عنوان یکی از مهم ترین وقایع تاریخ پرداخته شده و آمده است که مقدمه ضروری تفسیر عاشورا، یافتن نقشه آن حرکت جامعی است که عاشورا در درون آن و به‌خاطر تکمیل شدن آن رخ داده است.

در بخش اول این کتاب با عنوان شناخت عاشورا به بررسی شخصیت تاریخی سیدالشهدا و تحریفات عاشورا پرداخته شده و آمده است که زبان سید الشهدا زبان سخن گفتن با عاطفه تاریخ است اینکه سیّدالشّهدا در میدان جنگ در شدیدترین مقاومت‌ها و ظلم‌ستیزی‌ها به عواطف انسانی کمال اهتمام را می‌ورزد و در کشاکش مقابله با ظلم در یک روز، دوازده بار از جنگ به خیمه بازمی‌گردد؛ به این دلیل است که باید عاشورا الگوی تکامل­ گرایی تاریخی باشد.

کتاب مراقبه های عاشورایی مجموعه گفتارهای مرحوم سید منیر الدین حسینی و حجت الاسلام والمسلمین سید محمد مهدی میرباقری است که انتشارات کتاب فردا آن را منتشر کرده است.

عاشورا/ حجج اسلام سعید داودی و مهدی رستم‌نژاد/ انتشارات امام علی بن ابی طالب(ع)

در سال‌های اخیر نگارش مقاتل‌ با نثری روان و قابل فهم برای عموم رواج زیادی دارد و این دسته از کتاب‌ها با استقبال بسیاری هم روبرو هستند؛ از این جمله کتاب ها، کتاب «عاشورا» است، کتابی که در آن به ریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها و پیامدهای این واقعه پرداخته شده است. سعید داودی و مهدی رستم نژاد زیر نظر حضرت آیت الله مکارم شیرازی این کتاب را نوشته‌اند و علاوه بر گزارش و روایت وقایع متفاوت، به تحلیل و بررسی کوتاهی از هر واقعه نیز می‌پردازد.

عاشورا (ریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها و پیامدها) از شش بخش اصلی تشکیل شده است. در بخش نخست در شش فصل به شخصیت امام حسین(ع) و فلسفه‌ی عزاداری پرداخته شده است و در پایان بخش اول تحلیل صحیح در فلسفه‌ی عزاداری آمده است. ریشه‌های قیام عاشورا بخش دوم کتاب است و در هشت فصل دلایل وقوع عاشورا بررسی می‌شود.

بخش سوم کتاب در سه فصل به انگیزه‌های قیام عاشورا می‌پردازد و رویدادهای قیام عاشورا بخش چهارم کتاب است و که از دو فصل نسبتا مفصل از مدینه تا کربلا و از کربلا تا مدینه تشکیل شده است. بخش پنجم آثار و پیامدهای قیام عاشورا را در سه فصل بررسی می‌کند و اشعار برگزیده فارسی و عربی بخش ششم کتاب است.
کتاب عاشورا (ریشه‌ها، انگیزه‌ها، رویدادها و پیامدها) به کوشش حجج اسلام سعید داودی و مهدی رستم‌نژاد تدوین و انتشارات امام علی بن ابی طالب(ع) در سال ۱۳۸۷ آن را منتشر کرده است.

 احسان عابدی