آداب معاشرت در روابط اجتماعی(1)
حتما شما هم شنیده‌اید که می‌گویند فلانی از آداب معاشرت چیزی نمی‌داند یا کلاس اجتماعی ندارد ، همه ما در اجتماع زندگی می‌کنیم و در روابطمان ناگزیر از ارتباط با سایر انسان‌ها هستیم و آداب اجتماعی ازجمله اصولی است که باید از آن آگاهی داشته باشیم و ندانستن این اصول و فنون در جامعه مدرن امروزی می‌تواند مشکلات زیادی را در رابطه با سایر انسان‌ها برایمان ایجاد کند.
آداب معاشرت در واقع جزئی از آداب اجتماعی است.معاشرت، واژه اي عربي برگرفته از عشره به معناي آميختن و مصاحبت است. معاشرت در اصطلاح به معناي ارتباط، دوستي، رفت و آمد داشتن با كسي ،گفت و شنيدكردن با هم ،با هم زيستن، همدمي، رفاقت، با كسي زندگي كردن، خوردن و آشاميدن با هم و نشست و برخاست است بنابراين، معاشرت به طور كوتاه مدت و يا بلندمدت و در حد اعلا و يا اقل آن صورت مي پذيرد و اختصاص به دور زماني بلندمدت ندارد. براين اساس، هرگونه روابط كوتاه مدت يا بلندمدت ميان افراد يك جامعه مي بايست در چارچوب قوانين و آدابي شكل گيرد تا اين روابط و معاشرت، سالم اسلامي باشد. خداوند در آياتي از قرآن براهميت و ارزش آموزش و عمل به آداب معاشرت توجه داده و از والدين خواسته تا آداب معاشرت را در حوزه رفتارهاي اجتماعي در خانه و جامعه به فرزندان بياموزند(سوره نور آیات 58 و 59)
بنابراين همانگونه كه خداوند معاشرت سالم و درست را از طريق پيامبران به مؤمنان و مردم مي آموزد  همچنين بر والدين است كه آداب درست را از كودكي در محيط خانوادگي به كودكان خويش آموزش دهند. تا شرايط جامعه پذيري و حضور كودكان در جامعه فراهم آيد. در ارزش و اهميت آموزش آداب معاشرت همين بس كه خداوند در مقام تعليم و آموزش پيامبران برآمده و خود اقدام به آموزش و پرورش ايشان نموده است تا اين گونه بر ارزش و اهميت آداب معاشرت تأكيد كند
اما اينكه درمعاشرت چه معيارهايي را درنظر داشته باشيم تا معاشرت هاي ما انسان ساز و جامعه ساز باشد و ما را درمسير اهداف و فلسفه آفرينش ياري رساند، موضوعي است كه درآيات ديگر قرآن به آن توجه داده شده است. از مهم ترين معيارهايي كه خداوند براي معاشرت و دوستي با ديگران بيان مي كند، مساله ايمان است؛ زيرا ارتباطات ميان مومنان با غيرمومنان مي تواند تاثيرات منفي به جا گذارد؛ زيرا انسان همان اندازه كه تاثيرگذار است ممكن است از ديگران تاثير بپذيرد و كسي كه كامل ساخته نباشد درمعرض خطر است. از اين رو از جمله شرايط دوستي و معاشرت بر ايمان تاكيد مي شود. که در سوره های آل عمران آیه 27و نساء آیه 144 و انفال72 آیه برآن تاکید گردیده است
دومين معيار درمعاشرت ها و دوستي ها، تقواست كه يكي از مهم ترين ملاك هاي قرآني است و خداوند درآياتي ازجمله 67 سوره زخرف برآن تاكيد كرده است.
صداقت و راستگويي ، صلاح و درستكاري ، عرف عقلايي و خرد جمعي و سيره خردمندان دركنار معيار مصلحت و مصالح عمومي و خصوصي  و هجرت از محيط ناسالم به محيط سالم اجتماعي ازجمله مهم ترين ملاك ها و معيارهاي دوست گزيني و معاشرت با مردم است كه خداوند برآن در شوره ها و آیات نساء آيه 69،بقره آیه229  و نساء آیه14 و لقمان آیه 15 و طلاق آیه 2، انعام، آيه 152و نساء آیه89 و نيز انفال آیات72  تا 75 تاکید نموده است
حضرت علی (ع) در حدیث بسیار زیبائی در رابطعه معاشرت با مردم می فرمایند : با مردم آنگونه معاشرت كنيد، كه اگر مرديد بر شما اشك ريزند، و اگر زنده مانديد، با اشتياق سوي شما آيند.
پس از خدا جوئیم توفیق ادب
ادامه دارد
گردآوری : محمد هادی فتاحی بافقی