مباحث آموزشی گاز (پدیده مکش معکوس)

از وقفه پیش آمده در ارائه مباحث آموزشی گاز عذر خواهی می نمایم مدتی درگیر امتحانان پایان ترم بودم و فرصت کافی پیش نیامد. در این مقاله در مورد پدیده خطرناک مکش معکوس توضیحاتی ارائه می گردد. ان شاا… که مفید واقع گردد.

خلاف تصور عامه، محصولات احتراق (از جمله گازسمی منواکسید کربن) با مسدود نبودن دودکش باید از طریق دودکش خارج شود اما ممکن است این مهم اتفاق نیافتد.
در اثر وجود اختلاف فشار غیرعادی (فشار فضای بیرون بیشتر از فضای داخل ) در دودکش های وسایل گازسوز موجود در واحدهای مسکونی، محصولات احتراق با طی مسیری معکوس، وارد فضای مسکونی می شود این پدیده همان “مکش معکوس” است که بی صدا و خاموش جان افراد را می گیرد.
این پدیده خطرناک، معمولا در واحدهای زیرین و از طریق دودکش وسایل گازسوزی اتفاق می افتد که ارتفاع کمی دارد.
استفاده ازدودکش ها، کانال های کولر و هواکشهای مرتفع دیگر، افزون بر دودکش های کوتاه در واحد های مسکونی ساختمان ها، از عوامل مهم در ایجاد اختلاف فشار غیر عادی و در نتیجه بروز پدیده مکش معکوس است.
دودکش کوتاهی که معمولا از پنجره به بیرون هدایت شده است، محصولات احتراق به دلیل اختلاف فشار غیرعادی، با طی مسیر معکوس، از طریق دودکش های کوتاه، به فضای مسکونی برگردد و شرایط بسیار خطرناکی را برای ساکنان آن به وجود آورد. با ایجاد شرایط تهویه مناسب به طوری که سبب شود فشار استاتیک فضای داخل از فضای بیرون دودکش بیشتر شود می توان از رخ داد این پدیده جلوگیری کرد. به عنوان مثال ازطریق ایجاد فاصله مناسب (حداقل 4 سانتی متر) موجود زیر درب اتاق های واحد مسکونی، می توان شرایط لازم را برای برهم زدن اختلاف فشار غیرعادی هوا فراهم کرد و از این طریق، از وقوع پدیده مکش معکوس پیشگیری کرد.
اما برای مقابله با این پدیده خطرناک راهکارهایی نیز وجود دارد که افزایش ارتفاع دودکش های کوتاه و بالابردن آن تا بلندترین ارتفاع ساختمان ها، از جمله آن است، ضمن این که بازبینی مسیر دودکش ها و اطمینان از مسدود نبودن آن می تواند این ضریب اطمینان را افزایش دهد.
مطابق با مبحث 17 مقررات ملی ساختمان برای نمونه برای دودکش سایز 10 سانتی متر حداقل ارتفاع دودکش بدون فاصله افقی 3 متر می باشد که چنانچه این فاصله رعایت نگردد. نصب وسیله گاز سوز ممنوع می باشد.
متاسفانه با الزام برخی از مالکین به افزایش ارتفاع دودکش مهندسین ناظر به سختی گیری بی مورد متهم می گردند که بایستی توجه کنند که این سختی گیری ها در جهت ایمنی و حفظ جان همشهریان است وگرنه چه لزومی به اصرار آن است.
مجتبی دهقان زاده بافقی
مهندس ناظر گاز