سلام بر رمضان ، ماه عزیز خدا (8)
« قیمت ماه مبارک رمضان »
«نَفَس‌هایتان در آن ، تسبیح است ، خوابتان در آن ، عبادت ، عملتان در آن ، پذیرفته و دعایتان در آن ، مورد اجابت است .پس با نیّت‌هاى راست و دل‌هاى پاک ، از پروردگارتان بخواهید تا براى روزه دارىِ آن و تلاوت کتاب خویش ، توفیقتان دهد ؛چرا که بدبخت ، کسى است که در این ماه بزرگ ، از آمرزش الهى محروم بماند .»
در شرايطي كه خداوند متعال فراهم مي كند؛ نفس كشيدن و خواب روزه دار اثرگذار مي شود
شايد برايمان ايجاد سوال شده باشد كه اين همه ثواب عمل در ماه مبارك رمضان چگونه ممكن است ؟ چگونه است كه خداوند متعال براي اين اعمال به ظاهر جزئي كه در شبانه روز خواه ناخواه انجام مي شود، ثواب عمل قرار داده و حكم عبادت و تسبيح قرار داده است ؟!
به ياد داشته باشيم حكمران حقيقي اوست . اوست كه به اعمال انسان توجه مي كند. لذا با منظري صحيح به اين موضوع نگاه كنيم اما جواب سوال چه مي شود ؟ چرا خداوند اينگونه رفتار مي كند؟
ما سعي مي كنيم در حد وسع فكري خودمان جواب هايي براي سوال مد نظر پيدا كنيم :
- خداوند درياي رحمت است . در رحمت خدا اعمال شكلي احسن پيدا مي كنند .
- خداوند متعال انسان ها را به مهماني فرا خوانده است لذا در مهمانيش به جزيي ترين اعمال بندگانش نظر لطف دارد.
- در مهماني خداوند متعال آنچه خريدار دارد عبادت و تسبيح خداوند است . لذا خداوند به بهانه ، نفس و خواب روزه دار را ارج مي نهد
- خداوند متعال از مهمانش هر عملي را مي پذيرد و اين نشان از عظمت ميزبان دارد.
- خداوند متعال قصد ارتقاء بشر را دارد لذا در مهمانيش حكم مي كند نفس ها تسبيح و خواب عبادت محسوب شود.
- براي بهره برداري از سفره ي ضيافت الهي بايد مهمان در بهترين شرايط باشد لذا خداوند اين شرايط را فراهم نموده است
- خداوند به بشر مي آموزد در فضايي كه در ميزباني خدا قرار گيرند اين همه ارتقاء برايشان مقرر گرديده است .
- خداوند متعال به بشر مي آموزد ، تنها اگر او بخواهد جزيي ترين اعمال بالاترين اعمال قرار داده مي شوند
- خداوند متعال به بشر مي آموزد مسير خدايي سخت نيست فقط بايد به سوي او و براي او حركت كرد و نيازي به رياضت كشيدن نيست
- خداوند متعال به بشر مي آموزد لحظه به لحظه بشر مي تواند رشد كند با كمترين عمل.
- خداوند متعال به بشر مي آموزد براي رشد كردن نياز به فضاي بهشت گونه ضرورت دارد آن فضايي كه فضل و رحمت خدا درآن جريان و سيلان دارد و اين مقوله در آن بسيار پررنگ است .
خداوند در ماه مبارك رمضان اين نفس كشيدن را تسبيح و خوابيدن انسان را عبادت تلقي مي كند . حال اين سوال ايجاد مي شود كه آيا هر كسي كه لب از غذا فرو بست روزه دار است و بدان لحاظ نفس و خوابش قيمتي است ؟
مهمانان واقعي چه كساني هستندكه خداوند با آنها اينگونه رفتار مي كند ؟
اين جمله را چندين بار مرور كنيم :
پس با نیّت‌هاى راست و دل‌هاى پاک ، از پروردگارتان بخواهید تا براى روزه دارىِ آن و تلاوت کتاب خویش ، توفیقتان دهد ؛چرا که بدبخت ، کسى است که در این ماه بزرگ ، از آمرزش الهى محروم بماند
چند موضوع به صورت تيتر وار به عنوان نتيجه در اين جملات قابل تامل است :
- باطن اعمال بايد درست باشد زيرا اساس الاعمال بالنيات . نيت ما از روزه داري چيست ؟
- آيا روح و قلب ما از آلودگي ها پاك شده است ؟ با توجه به اينكه خداوند متعال زمينه ي پاك شدن و تزكيه را در ماههاي قبل فراهم نموده است .
- براي روزه داري مقبول بايد از خداوند متعال خواست كه توفيق روزه داري به او عنايت فرمايد .
بزرگترین بدبختی در ماه مبارك رمضان چيست ؟
بزرگترين بدبختي طبق كلام رسول اكرم (ص) اين است كه كسي در اين ماه از آمرزش الهي محروم بماند . براي درك خوشبختي و بدبختي چند آيه از قرآن كريم ذكر مي كنيم .
به اين آيات سوره هود توجه كنيم .آنجا كه خداوند متعال پس از مجادله ي طولاني رسولانش با قوم مشرك خود ، آنان را به مجازات عملشان مي رساند و سپس در ادامه ، براي اهل عبرت نكاتي را مطرح مي كند و انسان ها را در قيامت به دو طايفه ي خوشبخت و بدبخت تقسيم مي كند . و اينك كلام الهي :
إِنَّ في ذلِکَ َلآيَةً لِمَنْ خافَ عَذابَ اْلآخِرَةِ ذلِکَ يَوْمٌ مَجْمُوعٌ لَهُ النّاسُ وَ ذلِکَ يَوْمٌ مَشْهُودٌ (103)
در اين، نشانهاي است براي کسي که از عذاب آخرت ميترسد؛ همان روزي است که مردم در آن جمع ميشوند، و روزي که همه آن را مشاهده ميکنند.
وَ ما نُؤَخِّرُهُ إِلاّ ِلأَجَلٍ مَعْدُودٍ (104)
و ما آن (مجازات) را، جز تا زمان محدودي، تأخير نمياندازيم!
يَوْمَ يَأْتِ لا تَکَلَّمُ نَفْسٌ إِلاّ بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَ سَعيدٌ (105)
آن روز که (قيامت و زمان مجازات) فرا رسد، هيچ کس جز به اجازه او سخن نميگويد؛ گروهي بدبختند و گروهي خوشبخت!
فَأَمَّا الَّذينَ شَقُوا فَفِي النّارِ لَهُمْ فيها زَفيرٌ وَ شَهيقٌ (106)
امّا آنها که بدبخت شدند، در آتشند؛ و براي آنان در آنجا، «زفير» و «شهيق» [= نالههاي طولاني دم و بازدم] است…
خالِدينَ فيها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ اْلأَرْضُ إِلاّ ما شاءَ رَبُّکَ إِنَّ رَبَّکَ فَعّالٌ لِما يُريدُ (107)
جاودانه در آن خواهند ماند، تا آسمانها و زمين برپاست؛ مگر آنچه پروردگارت بخواهد! پروردگارت هر چه را بخواهد انجام ميدهد!
وَ أَمَّا الَّذينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خالِدينَ فيها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ اْلأَرْضُ إِلاّ ما شاءَ رَبُّکَ عَطاءً غَيْرَ مَجْذُوذٍ (108)
امّا آنها که خوشبخت و سعادتمند شدند، جاودانه در بهشت خواهند ماند، تا آسمانها و زمين برپاست، مگر آنچه پروردگارت بخواهد! بخششي است قطع نشدني!
رفتار خوبان در اين مواضع پناه بردن به خداست
رفتار ما چگونه است ؟ آيا انسان مي تواند به خود اطمينان بدهد كه بله من مشمول مغفرت الهي شده ام و از سفره ماه مبارك بهره ها برده ام ؟ انسان الهي بايد در فضايي از خوف و رجا زندگي كند . اين حس نگراني است كه انسان را به مناجات در پيشگاه الهي سوق مي دهد و انسان را انيس خدا مي كند.
وقتي به ادعيه ي وارد شده در اين ماه مبارك توجه مي كنيم ، شدت التجاء و پناه بردن خوبان الهي را به خداوند متعال در مي يابيم . خدا نكند من جزء انسان هاي بدبختي باشم كه خداوند متعال در روز قيامت با آنها تكلم نمي كند . ماه مبارك رمضان ماه التجاء و پناه بردن به خداوندي است كه آمرزش و بخشش او زبان زد خاص و عام است .
كلاممان را با اين بخش از دعاي وداع ماه مبارك رمضان امام سجاد (ع) به پايان مي رسانيم :
پروردگارا ! دلهاي ما را از خوف عقاب و وعده عذاب و شوق ثواب و وعده اجر و رحمت دائما نصيب گردان و از آنانكه رجوع به طاعتت را از آنها قبول فرمودي قرار ده ؛ اي عادل تر از همه دادگران عالم .
محمد جواد عسکری