(10-16 مردادماه هفته جهانی شیرمادر گرامی باد)

حمایت از مادران شاغل برای تغذیه با شیر مادر و پرورش کودک) شعار هفته جهانی شیر مادر سال 2015(

درخصوص اهمیت شیر مادر در دین اسلام نیز تاکید بسیار شده است ازجمله حضرت رسول اکرم (ص) میفرماید : اگر مادری شب شیر دهد برای هر جرعه شیری که میدهد پاداش او معادل آن است که هفتاد بنده را در راه خدا آزاد کرده است
تغذیه با شیر مادر روش بی نظیری برای تامین غذای مناسب جهت رشد و تکامل مطلوب شیر خواران است
حضرت امام جعفر صادق (ع) میفرماید : زن در دوران بارداری و زایمان و شیر دادن ، اجر مجاهد در راه خدا را دارد و اگر دراین زمان از دنیابرود برای او اجرشهید است
مزایای شیر دهی برای مادر
مکیدن پستان بلافاصله پس از تولد توسط نوزاد موجب انقباض رحم و در نتیجه کاهش خونریزی مادر و کاهش کم خونی میشود
مادر شیر ده کمتر دچار سرطان پستان و تخمدان و دهانه رحم میشود
مادر شیرده در هنگام کهولت به شکستگی استخوان ران کمتر گرفتار می شود
اندام مادرشیرده بواسطه مصرف شدن تدریجی مقدار چربی که در دوران بارداری در بدن آنان ذخیره شده زودتر به حالت عادی و وزن قبل از بارداری خود برمی گردد و در نتیجه چاقی آنان کمتر است
تغذیه با شیر مادر منجر به ایجاد رابطه عاطفی مستحکم و دو طرفه بین مادر و فرزند می گردد
مادر شیرده کمتر دچار استرس و اضـطراب و کمــتر دچار خشونــت می شوند
مزایای تماس زودرس پوست با پوست مادر و نوزاد
تماس پوست با پوست نوزاد را گرم و از کاهش دمای بدن او جلوگیری میکند
پیوند عاطفی مادر و کودک را تسریع کرده و تعداد تنفس و ضربان قلب نوزاد را منظم میکند
به نوزاد اجازه میدهد پستان را پیداکند و به شروع زودرس تغذیه از پستان کمک میکند
نوزاد مکیدن در وضعیت صحیح را راحتتر می آموزد و به مدت طولانی تری با شیر مادر تغذیه میشود و احتمال توقف تغذیه با شیر مادر کمتر است
تغذیه با آغوز یا کلستروم تمام نیازهای تغذیه ای کودک را برطرف میکند
نوزاد با میکروبهای بدن مادر که برای او بیماری زا نیست آشنا میکند و در نتیجه دفاع بدنش بهتر می شود
مادران شاغل در مدت شیردهی به توجه خاص و حمایت خانواده و جامعه نیاز دارند
مادران شاغل با مسئولیتی که خارج از منزل دارند نمی توانند بطور منظم به کودک شیر بدهند این مادران باید در مدتی که در منزل هستند شیر خود را بدوشند و ذخیره کنند تا در ساعت کاری ،پرستار یا مراقب شیر خوار ،شیر را با فنجان به کودک بخوراند
در مواردی که امکان نگه داری شیر خوار در منزل فراهم نیست بهتر است مادر،کودک را در مهد کودکی نزدیک محل کارش بگذارد تا بتواند در طول ساعت کاری چند مرتبه به کودک شیر بدهد
اگر سن کودک بالای شش ماه است می توان در زمان غیبت مادر با غذای کمکی و با استفاده از قاشق و فنجان به او غذا داد
مادر شیرده باید قبل از خروج از منزل و به محض ورود به منزل به کودک خود شیر بدهد ضمنا شبها و روزهای تعطیل باید بیشتر به کودک شیر بدهد تا جریان شیر مادر مختل نگردد
اگر شیر خوار از گرفتن پستان مادر ممانعت می کند احتمال خطر پس زدن سینه مادر وجود دارد برای رفع این خطر مادر باید چند روزی مرخصی بگیرد و در کنار شیر خوار بماند و مکرر شیر بدهد
نکاتی در مورد دوشیدن شیر
دوشیدن شیر با دست مفید ترین روش دوشیدن است
معمولا بهترین زمان صبح است بهتر است دوشیدن شیر زمانی صورت گیرد که پستانها پر از شیر است
خوردن مایعات نظیر یک لیوان شیر ،آب میوه ،چای کمرنگ و…(به جز قهوه)،استراحت مادر به مدت 10تا20 دقیقه قبل از دوشیدن شیر می تواند کمک موثری باشد البته مایعات گرم بیشتر از مایعات سرد در جاری شدن شیر کمک می کند
شستن دستها در هر بار شیردهی با آب و صابون و شستن سینه یکبار در روز با آب ولرم توصیه می شود
مادران بهتر است در موقع دوشیدن شیر در محیطی آرام و ساکت و به دور از اضطراب و فشارهای عصبی در یک وضعیت راحت بنشیند
فکر کردن به نوزاد ،نگاه کردن به او و یا نشستن در کنار او و یا شنیدن صدای کودک به ترشح شیر کمک می کند
استفاده از حوله گرم و مرطوب به مدت 10 تا 15 دقیقه روی پستان و نوک آن یا ماساژ دادن ویا حمام کردن به جاری شدن شیر کمک می کند
طرز ذخیره کردن و نگهداری شیر دوشیده
1-ظروف مناسب بشرح ذیل جهت ذخیره کردن شیر استفاده گردد
ظروف شیشه ای اولین انتخاب برای ذخیره کردن شیر است
دومین انتخاب ظروف پلاستیک سخت شفاف است
سومین انتخاب ظروف پلاستیک سخت غیر شفاف است
ظروفی که برای فریز کردن شیر به کار می رود باید تا سه چهارم پر شود که جای یخ زدن داشته باشد
قبل از دوشیدن شیر دستها با آب و صابون شستشوی کامل گردد
ظروف جمع آوری شیر را به مدت 30-20 دقیقه جوشانید
برای پیشگری از هدر رفتن شیر توصیه می شود شیر را در ظروف کوچکتر و به مقدار 30تا60و حداکثر 120 میلی لیتر نگهداری گردد
شیر دوشیده شده در هر روز ،از شیر دوشیده شده در روزهای دیگر مجزا نگهداری شود
بر روی یک برچسب ضد آب ،تاریخ دوشیدن شیر درج گردد و شیرهای دوشیده شده قدیمی تر را زودتر بکار ببرند
زمان لازم جهت نگهداری شیر دوشیده شده
*د ردمای تا 25درجه سانتی گراد 4 ساعت قابل نگهداری است
*در دمای 25-15 درجه سانتی گراد 8 ساعت قابل نگهداری است
*در دمای زیر 15 درجه سانتی گراد تا 24 ساعت قابل نگهداری است
*در یخچال در دمای (4-2در جه سانتیگراد)48 ساعت قابل نگهداری است
*در جایخی یخچال تا 2 هفته قابل نگهداری است
*در قسمت فریزر یخچال فریزر 3 ماه قابل نگهداری است
*در فریزر مستقل با انجماد عمیق 6 ماه قابل نگهداری است
*نباید شیر تازه در دمای بالای 37 در جه سانتیگراد نگهداری گردد
*شیر ذوب شده در یخچال تا 12 ساعت قابل استفاده است
*به هیچ وجه شیر ذوب شده دوباره منجمد نگردد
بهتر است ظروف حاوی شیر منجمد در آب گرم قرار گیرد تا شیر سریع ذوب شود
(نصرت قاسمیان کارشناس بهداشت خانواده)