به مناسبت هفته جهانی شیر مادر(۱۶-۱۰مردادماه)

“حمایت همه جانبه از مادران برای تداوم شیردهی ؛با هوش و قوی با شیر مادر “شعار هفته جهانی شیرمادر سال ۲۰۱۷

شیر مادر به تنهایی می‌تواند از لحظه تولد تا پایان ۶ ماهگی تمام نیازهای غذائی شیرخوار طبیعی را برای رشد طبیعی او تأمین کندآغوز حاوی مواد مفید و ارزنده ایمنی است که کودک را در مقابل بیماری های عفونی محافظت می‌کند. مواد مختلف ضد عفونت در شیر مادر احتمال ابتلای شیرخوار را به بسیاری از عفونت ها به ویژه عفونت های گوارشی و تنفسی کاهش می‌دهد.میزان ابتلا به آسم، اگزما و انواع آلرژی در شیر مادرخواران بسیار کمتر گزارش شده است.در شیر مادرخواران به علت متابولیسم بهتر کلسترول؛ مشکل افزایش کلسترول در بزرگسالی و احتمال خطر ابتلا به بیماری های قلبی ـ عروقی کمتر است.

چربی و پروتئین شیر مادر بهتر از چربی و پروتئین دیگر انواع شیرها هضم و جذب می‌شود. به همین دلیل دردهای قولنجی، جمع شدن گاز، استفراغ و حساسیت نسبت به پروتئین در این شیرخواران کمتر مشاهده می‌شود. ترکیب شیر مادر همراه با رشد شیرخوار تغییر پیدا می‌کند. چربی شیر مادر در شروع هر وعده شیر کمتر است و سپس میزان آن تدریجاً بیشتر می‌شود. این تغییرات کمک بزرگی به سیر نگهداشتن شیرخوار می‌کند به علت اختلاف در ترکیب چربی شیر مادر، شیرخوار، پرخوری نمی‌کند و کمتر چاق می‌شود. چاقی این دوران زمینه ساز عوارض قلبی ـ عروقی، مفصلی و بیماری قند در بزرگسالی است. به علت و جود آب کافی در شیر مادر به خصوص ابتدای شیر، تشنگی شیرخوار برطرف شده و اشتهای او تحریک می‌شود و نیازی به دادن آب یا آب قند حتی در مکان های بسیار گرم و خشک نیست. میزان سدیم و پروتئین شیر مادر به حدی است که به کلیه های نوزاد که هنوز کامل نشده اند صدمه ای وارد نمی‌کند.جذب کلسیم شیر مادر به سبب نسبت مناسب کلسیم به فسفر بهتر انجام می‌شود. به دلیل وجود عواملی مثل لاکتوفرین و اسیدیته بیشتر شیر مادر، جذب آهن شیر مادر به مراتب بهتر صورت می‌گیرد  احتمال بروز اسهال در شیر مادرخواران به مراتب کمتر است و نیز به سبب نوع مدفوع، سوختگی ناحیه تناسلی کمتر دیده می‌شود.  شیر مادر خواران کمتر دچار مشکلات دندانی ناشی از پستانک و تغذیه مصنوعی می‌شوند

اگر مادری نگران حجم شیر خودش باشد بایدبا توجه به  نکات زیر در مورد شیرش قضاوت کند

هرچه  یک شیرخوار زود به زود و موثرتر پستان های مادر را بمکد تولید شیرمادر بیشتر می شود

 تولید شیر از اصل عرضه و تقاضا تبعیت می کند در ابتدا بدن مادر نمی داند که نیاز فرزند چقدر است ولی با  مکیدن های مکرر یعنی حداقل ۸تا۱۲بار در ۲۴ ساعت بدن او به طور اتوماتیک حجم شیر را مطابق  نیازهای کودک تنظیم می کند

از روز پنجم به بعدکه شیرمادر زیاد می شود در صورتی که نوزاد حداقل ۶-۸ کهنه پارچه ای مرطوب یا حداقل یک نوبت کاملا خیس ویا ۵تا۶ پوشک یک بار مصرف  را در هر ۲۴ ساعت خیس کند مادر می تواند بگوید که شیرش کافی است طی دو یا سه روز اول که نوزاد فقط آغوز می خورد تنها یک یا دو پوشک را خیس می کند

ظرف ۶ هفته؛ تعداد دوتا پنج بار مدفوع در روز نشانه آن است که شیرخوار کالری لازم را دریافت می کند

افزایش ۲۰۰-۱۰۰ گرم در هفته در شش ماه اول زندگی باشد طبیعی تلقی می شود وگرنه ممکن است به دلیل مکیدن نادرست یا کوتاه مدت پستان باشد در نتیجه شیر انتهائی را که چربی و کالری زیادی دارد دریافت نمی کند و یا ممکن است شیرخوار مشکلات دیگری داشته باشد

• حجم شیرمادر ممکن است در اوقات مختلف روز متغیر باشد بیشتر مادران در ساعات صبح در پستان خود احساس پری بیشتر دارند وعصرها کمتر؛ اگر حجم شیر در ساعات عصر کمتر باشد مکیدن های مکرر شیرخوار به سیر شدن او کمک می کند

برگرفته از کتاب مجموعه آموزشی ترویج تغذیه با شیر مادر

 نصرت قاسمیان