مهم‌ترین مسأله امروز زنان چیست؟
یكی از مسایل مهم زنان شاید در كشور ما این باشد كه مهم‌ترین مسئله زنان چیست؟
سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان، مديران اجرايى، پژوهشگران و محققان مسایل زنان چه چیز یا چیزهایی را می‌بایست در اولویت و خط اصلی كارهای خود قرار دهند؟
شاید پاسخ به این پرسش راه‌گشای كلیدی و مهمی برای ما و شما باشد.
در قانون اساسی جمهوری اسلامی به كرامت و شخصیت انسان، اعم از زن و مرد توجه جدی شده، تا آنجا كه در بند6 اصل دوم این قانون، ایمان به كرامت و ارزش والای انسانی و آزادی توأم با مسئولیت او در برابر خداوند به عنوان یكی از پایه‌های نظام جمهوری اسلامی شمرده شده است. این توجه و اهتمام در مورد زنان، دو چندان شده و این قانون در موارد متعددی بر پاسداشت شخصیت انسانی زن و زمینه‌سازی برای رشد شخصیت او تأكید كرده است.
در بخشي از مقدمه قانون اساسى، پس از معرفی خانواده به عنوان «واحد بنیادین جامعه و كانون رشد و تعالی انسان» در مورد شخصیت انسانی زن چنین آمده است:
« زن در چنین برداشتی از واحد خانواده، از حالت (شیء بودن) و یا (ابزار كار بودن) در خدمت اشاعه مصرف‌زدگی و استثمار، خارج شده و ضمن بازيافتن وظيفه خطير و پر ارج مادري در پرورش انسانهاي مكتبى، پیشاهنگ، و خود همرزم مردان در میدان‌های فعال حیات می‌باشد و در نتیجه، پذیرای مسئولیتی خطیرتر و در دیدگاه اسلامی برخوردار از ارزش و كرامتی والاتر خواهد بود.
در اصل بیست و یكم قانون اساسی نیز می‌خوانیم:
دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین نماید و امور زیر را انجام دهد:
ایجاد زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او …
حال این پرسش مطرح است كه آیا سیاست‌گذاری‌ها، برنامه‌ریزی‌ها، قانون‌گذاری‌ها و اقدامات اجرایی مرتبط با زنان در دو سه دهه گذشته به گونه‌ای بوده است كه كرامت و ارزش انسانی آنان را آن‌گونه كه قانون اساسی جمهوری خواسته است، پاس دارد و زمینه‌های مساعد برای رشد شخصیت‌شان را فراهم كند یا خیر؟
متأسفانه باید گفت با وجود تلاش‌های زیادی كه در سال‌های اخیر برای ارتقای شخصیت فردی و جایگاه اجتماعی زنان در نظام جمهوری اسلامی صورت گرفته است، هنوز زنان كشور ما به جایگاه مطلوبی كه در خور آنان است دست نیافته‌اند و هویت انسانی زنان چنان‌كه باید به رسمیت شناخته نشده است
براي روشن شدن اين موضوع به چند عرصه از عرصه‌هاي مهم فرهنگى، اجتماعی كه به نظر می‌رسد شخصیت و جایگاه انسانی زنان در آنها دستخوش آسیب شده است، اشاره می‌كینم:
1. در عرصه خانواده كه مهم‌ترین صحنه بروز و ظهور جایگاه و موقعیت خطیر زنان است، همچنان شأن و منزلت زنان دستخوش تعصب‌ها و جهالت‌هاي مرداني است كه بدون هيچ بهره‌اي از اخلاق اسلامى، حقوقی را كه از سوی شرع برای مدیریت و هدایت خانواده به آنها ارزانی شده است، دستاویزی برای ظلم مضاعف به زنان و تحقیر آنها قرار می‌دهند. متأسفانه اقداماتی هم كه در چند سال گذشته برای دفاع از حقوق زنان در عرصه خانواده، صورت گرفته است نه تنها كمكی به اصلاح این وضع نكرده بلكه جامعه ما را با بحرانی تازه روبرو كرده و منجر به تزلزل بنیان خانواده شده است.
2. در عرصه اجتماعی بسیاری از زنان سرپرست خانوار كه حمایت‌های ناچیز دولت تكافوی مخارج سنگین آنها را نمی‌دهد، به مشاغل سخت و طاقت‌فرسا یا مشاغلی كه تناسبی با شأن انسانی آنها ندارد، روی آورده‌اند و هیچ چشم‌انداز روشنی هم برای اصلاح این وضع وجود ندارد.
3. بسیاری از دختران و زنان جوانی كه محصول دستگاه‌های آموزشی و رسانه‌های تبلیغی نظام جمهوری اسلامی به شمار می‌آیند، بی‌هیچ دركی از مقام و منزلت زنانه‌شان تنها به عرضه جاذبه‌های جنسی خود برای جلب توجه مردان روی آورده‌اند و چنان غرق در مدها و آرایش‌های واراداتی شده‌اند كه حتی مجالی هم برای فكر كردن به شخصیت انسانی خود پیدا نمی‌كنند.
4. رسانه‌های دیداری و شنیداری نظام جمهوری اسلامی تاكنون از ارائه یك چهره موفق از زن ایرانی عاجز بوده‌اند و در سریال‌ها و فیلم‌هایی كه ارائه می‌دهند تنها به ارائه چهره‌ای كلیشه‌ای و منفعل از زنان و دختران بزك كرده‌ای كه درگیر عشق‌های مثلثی و گاه زنجیره‌ای می‌شوند، بسنده كرده‌اند. این در حالی است كه در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم كه در بسیاری از سریالهای خارجی از زنان چهره‌هایی فعال، مثبت و با انگیزه به تصویر كشیده میشود كه از جمله می‌توان به سریال‌هایی چون «بازگشت به خانه»، «پزشك دهكده»، «جواهری در قصر» و حتی «پرستاران» اشاره كرد.اما در سریالهای ایرانی اگر هم بخواهند چهره یک زن خود ساخته را به تصویر بکشند ماجرایی دارد که دل همه بینندگان خون میشود .مثل سریال” تا ثریا” که پایان نا مشخصی داشت .
5. در رسانه‌های مكتوب نیز با بازگشت موج مخرب الگوسازی هنرپیشگان، خوانندگان و تبدیل آنها به ستاره‌های محبوب نسل جوان روبرو هستیم. تا آنجا كه چاپ تصاویر درشت هنرپیشگان زن سینما و تلویزیون بر روی جلد و صفحات داخلی به ابزاری برای جلب مخاطب و فروش بیشتر این مجلات تبدیل شده است.
با توجه به آنچه گفته شد به نظر مي‌رسد ضروري‌ترين رويكرد در همه برنامه‌ریزی‌ها، سیاست‌گذاری‌ها، قانون‌گذاری‌ها و طرح‌های اجرایی مرتبط با زنان باید توجه به صیانت و پاسداری از هویت انسانی زنان و تلاش در جهت ارتقای جایگاه و شخصیت آنان در خانواده و اجتماع باشد. به صراحت بايد گفت تا زماني كه به اين رويكرد توجه نشود جامعه ما در حل بسياري از آسيب‌ها و ناهنجاري‌هاي اجتماعي از جمله معضل بد‌حجابى، زنان خيابانى، فروپاشی خانواده‌ها و بسیاری مفاسد اجتماعی به توفیق چندانی دست نخواهد یافت.
ناهید مظفری