به مناسبت ۱۴ آذر روز جهانی داوطلب
فطرت پاک بشری، دین مبین اسلام و آموزه های فرهنگی ایران، همگی بر دستگیری از مستمندان، کمک به نیازمندان و به نوعی حمایت از محرومان جامعه تاکید داشته اند که وجود زمینه های دینی و فرهنگی اینگونه مشارکت ها، پشتوانه محکمی را برای یاری و تداوم مشارکت داوطلبان و مردم در امور عام المنفعه و خیریه فراهم ساخته است. به همین دلیل از دیر باز اشخاص و گروههای انسانی برای رفع اینگونه نیازها گرد هم جمع می شدند. به همین منظور۵ دسامبر (۱۴ آذر) روز جهانی داوطلب نامیده شده است. این روز به منظور توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها عنوان شد و در ۱۷ دسامبر سال ۱۹۸۵ به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسید و از آن زمان تاکنون سازمان ملل، دولت‌ها و تشکیلات مدنی از همه جهان به داوطلبان پیوسته‌اند تا در این روز از آنان تجلیل به عمل آورند. این روز برای “داوطلبان سلامت” فرصت مغتنمی است تا همکاری خود را در زمینه ی توسعه سلامت در جامعه نشان دهند.
مبانی مراقبتهای بهداشتی اولیه بر نقش آگاهانه مردم در سلامت جامعه تاکید دارد و رابطه مشارکت مردم در فعالیتهای مربوط به سلامت با افزایش سطح سلامتی پایدار مردم آن جامعه را تائید می کند.سلامتی محور توسعه است و معضلات بهداشتی همان معضلات توسعه است که نمی توان آن را فقط در بخش سلامت حل نمود. با توجه به تایید اعلامیه آلماآتا در سال ۱۹۷۸ بر مشارکت مردم و تاکید بر نقش آن در کمک به سیستم خدمات بهداشتی درمانی و تعبیر سازمان جهانی بهداشت از مشارکت مردم در توسعه به عنوان روندی که مردم باید از حق خود برای ایفای نقش فعال در توسعه خدمات سلامت استفاده کنند و فعال کردن اجرای خدمات بهداشتی در شهرها سبب شد مسئولان وقت وزارت بهداشت و درمان، طرح رابطان بهداشت (داوطلبان سلامت ) در کشور را اجرا کنند .
داوطلب سلامت کیست؟
در واقع داوطلبان سلامت پلی ارتباطی بین مردم منطقه و مرکز بهداشتی درمانی هستند که ۴۰ خانوار از منطقه سکونت خود را به عهده می گیرند و ضمن آمارگیری خانوارها ، خانوارها را برای مراجعه به خدمات بهداشتی درمانی تشویق می کنند و پیگیری اطفال ، تنظیم خانواده ، مادران باردار و … منطقه تحت پوشش خود را گزارش می دهند و ماهانه آمار حیاتی ( تولد ، مرگ و میر ، ازدواج و مهاجرت ) منطقه تحت پوشش خود را گزارش می دهند و آ موزشهایی که هفته ای یکبار توسط مربی رابطین به آنها داده می شود به خانوارهای تحت پوشش انتقال می دهند .
اهداف برنامه داوطلبان سلامت(رابطان بهداشت)
۱- ارتقاء سطح سلامتی جامعه شهری به ویژه جمعیت حاشیه نشین و محروم با استفاده از جلب مشارکت مردمی
۲- ارائه فعال خدمات بهداشتی در مناطق شهری (به ویژه حاشیه شهرهای بزرگ)
۳- مشارکت مردم در برنامه ریزی و تصمیم گیری و استفاده از همکاری آنان در ارائه مراقبتهای اولیه بهداشتی
۴- بهره گیری از امکانات موجود جامعه در جهت حفظ و ارتقاء سلامت جامعه بشری در سطوح محلی و منطقه
۵- فراهم کردن زمینه ای برای ورود زنان خانه دار به عرصه فعالیتهای اجتماعی و توانمند سازی آنها در جهت امور اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی
۶- ارتقاء حضور مردم در عرصه توسعه اقتصادی اجتماعی
زنان کشورمان پیشتازان این همیاری عمومی شدند و تحت عنوان “رابط بهداشت”، داوطلبانه و بدون هیچ گونه چشمداشت مادی قدم در جهت توسعه بهداشتی نهادند که زیربنایی ترین ابعاد تکامل اجتماعی بشر است.
تاریخچه برنامه داوطلبان سلامت در شهرستان بافق
طرح رابطین افتخاری بهداشت ( داوطلبان سلامت ) در آذرماه سال ۱۳۷۵در مرکز شهری شماره ۳بافق به عنوان اولین مجری این طرح افتتاح شد برای شروع طرح بعد از بلوک بندی منطقه تحت پوشش مرکز، تیم های سرشماری با مراجعه به درب منازل نسبت به اخذ آمار و اطلاعات و تشکیل پرونده خانواراقدام نموده ودر حین سرشماری از زنان خانه دار در خصوص برنامه دعوت به عمل آمد که ۳۳نفر به عنوان رابط ثبت نام کرده و همکاری خود را آغاز کردند , انجام این طرح باعث افزایش درصد ارائه خدمات بهداشتی درمانی شد با موفقیت این طرح برنامه رابطین در مرکز شماره ۱و۲نیز به اجرا در آمد.
درحال حاضر شهر بافق با ۴۵۳۸۵ نفرجمعیت و ۱۳۲۰۶خانوار دارای۱۳۸نفر داوطلب سلامت افتخاری در سطح سه مرکز شهری و یک مرکز روستایی می باشد و ۶۸۲۵خانوارتحت پوشش داوطلبان سلامت قراردارد وپیگیریهای واحد بهداشت خانواده ،بهداشت محیط وحرفه ای و….رادر خانوارهای تحت پوشش خود انجام می دهند و در پیشبرد سایر فعالیتهای بهداشتی با مرکز بهداشت همکاری می کنند.
وظایف داوطلبین سلامت
– کسب آگاهیهای بهداشتی با شرکت مداوم در کلاسهای آموزشی
– کسب مهارتهای ارتباطی
– انتقال پیامهای بهداشتی به خانوارهای تحت پوشش خود و تشویق و ترغیب آنان برای دریافت مراقبتهای بهداشتی مورد نیاز
– برقراری ارتباط بین واحدهای بهداشتی و مردم محله برای برآورد نمودن نیازهای بهداشتی منطقه
– جمع آوری اطلاعات جمعیتی و آمارهای مربوط به مرگ، تولد، مهاجرتها و تنظیم خانواده و نیازهای بهداشتی از خانوارهای تحت پوشش خود
– جلب مشارکت مردم در حل مشکلات بهداشتی منطقه با همکاری خانوارها ، واحدهای بهداشتی درمانی و ارتباط با سایر ارگانها
– فعال نمودن خانوارهای تحت پوشش خود در زمینه بهبود وضعیت محیطی و ارتقای سلامتی محله و همکاری با مسوولین بهداشتی
– مشارکت داوطلبانه در فعالیتهای بهداشتی و دسته جمعی ( طرحهای محلی و ملی )
وظایف مرکز بهداشت در قبا ل همکاری داوطلبان سلامت
۱- – صدور کارت شناسایی جهت کلیه داوطلبان .
۲ – تشکیل پرونده سلامت جهت کلیه داوطلبان و ویزیت رایگان توسط پزشکان مراکز بهداشتی درمانی .
۳- توانمندی آنان با شرکت در فعالیتهای هنری ، اجتماعی ، ورزشی و….. ( از طریق تشکیل سازمانهای غیر دولتی )
۴ – بازدید از اماکن علمی ، فرهنگی ، هنری
۵ – برگزاری اردوهای تفریحی داخل استان
۶ – سفر به مشهد مقدس ( هر سال ۲ رابط )
۷ – اهدای هدایا به داوطلبان سلامت فعال
چگونه می توان داوطلب سلامت شد
کلیه افراد علاقه مند می توانند با مراجعه به مرکز بهداشتی درمانی نزدیک محل سکونت ، علاقمندی خود را اعلام دارند و پس از ثبت نام و تشکیل پرونده ، با توجه به میزان توانایی و فرصتی که در اختیار دارند با مراکز بهداشتی همکاری نمایند.
شرایط داوطلبین سلامت
داشتن علاقه و انگیزه جهت انجام فعالیتهای اجتماعی
صلاحیت اخلاقی و مقبولیت اجتماعی
داشتن سن ۲۰تا۴۰سال
داشتن سواد حداقل سیکل .
ترجیحامتاهل
رضایتنامه از همسر
“داوطلبان سلامت ، افرادی هستند که بدون هیچگونه مزد و حقوقی و فقط به خاطر عشق و انسانیت ، رضای الهی و حس مسئولیت پذیری در برابر جامعه مانند حلقه ارتباطی بین مسئولان بهداشتی و مردم عمل می کنند .
تهیه کننده : فاطمه ابراهیمی کارشناس جلب مشارکت مردمی، مرکز بهداشت بافق