یادداشت های سردستی (۱۷)

جلسه چشم انداز توسعه شهری بافق (بازنگری طرح جامع شهر) چند روز پیش برگزار شده است. این خبر را سایت های بافق منتشر کردند و هدف از آن را «آگاهی رسانی، افزایش اطلاع عمومی در رابطه با توسعه شهر و شریک کردن مردم در آینده توسعه شهر و تعریف چشم انداز توسعه شهر با کمک و مشارکت مردم و دانایان، عنوان کردند». (تخلیص از خبر سایت عصر بافق).
همچنان که می بینید در خبر سه بار واژه «توسعه شهر» تکرار شده است. پس معلوم می شود پای امر بسیار مهم “توسعه” در میان هست که البته چون ما مردمی هستیم که اصولاً به مسایل مهم اهمیتی نمی دهیم بنابراین همانطور که خبرنگاران اطلاع دادند افراد حاضر در جلسه اندک بوده اند.
این نکته را اول از هر چیز روشن کنم که احتمالاً جلسه توسعه شهری برای بازنگری در طرح جامع شهر بافق بوده است که چند سالی هست با اعتراضاتی روبرو شده که چرا مثلاً ساخت و ساز در فلان نقطه و محله شهر ممنوع شده و در جایی دیگر نه. اما من در این یادداشت کمی فراتر خواهم رفت.
«توسعه (Development) به عنوان یک چارچوب تحلیلی برای درک پیشرفت جوامع انسانی، به دهه های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ برمی گردد. در آن موقع، این واژه مترادف با نوسازی، رشد و صنعتی شدن بود».
«ابن خلدون واژه “عمران” را بکار برده و می گوید: همه حکام که دلسوز مردم هستند باید به “عمران” در زندگی مردم اهتمام ورزند».
برای توسعه تعاریف متعددی کرده اند که شاید بتوان به این صورت جمع بندی کرد« توسعه حرکتی است تدریجی و عقلانی، منبعث از اراده ملت ها، در سایه حمایت و سیاست گذاری دولت ها، به منظور ارتقاء سطح زندگی و تعالی وجودی انسانها».
ولی بشخصه از تعریف آرتور لوئیس که برنده جایزه نویل در رشته اقتصاد است، خوشم می آید و مایلم بحثم را بر مبنای آن پی بریزم. او «می گوید: توسعه عبارت است از گسترش تدریجی بخش مدرن و کاهش تدریجی بخش سنتی». ( همه نقل قول ها از کتاب ارتباطات توسعه دکتر علی اکبر فرهنگی هست).
بر اساس تعریف لوئیس، می خواهم به دست اندرکاران بازنگری طرح جامع بافق پیشنهاد بدهم هویت جدید شهر بافق را نه بر مبنای بافت قدیمی و نه امامزاده عبدالله، تعریف کنند بلکه بر مبنای شهرک نسبتاً مدرن آهنشهر بنا نهند.
من الان در بافت قدیمی شهر زندگی می کنم و از نزدیک با مشکلات این بخش از شهر کاملاً آشنا هستم. کوچه های تنگ و نامناسب، خانه های ناهمگون، عدم وجود فضاهای رفاهی و سبز و ورزشی در محلات قدیمی شهر، مشکل تردد وسایط نقلیه در درون قسمت قدیمی شهر بدلیل عرض بسیار کم معابر، وجود تعداد زیادی خانه های مخروبه ی خشت و گلی، ایجاد مزاحمت برای ساکنان در زمستان و هنگام بارندگی به علت نبود یک سیستم زهکشی مناسب و سکونت افراد غیربومی و کارگران مهاجر در این بخش شهر بدلیل ارزانی خانه های نیمه مخروبه گاه گلی و بهم خوردن تعادل فرهنگی، گوشه هایی از دردسرهای سکونت در محلات قدیمی و اطراف امامزاده است.
حالا که هر خانواده حداقل یک خودرو دارد، لازم است خیابان ها و کوچه ها بر اساس راحتی حرکت آنها و همچنین امکان دسترسی آسان ساکنان به امکانات زندگی مدرن امروز، بازطراحی شوند. بهترین مکانی که به ذهن من می رسد این مشخصات را داشته باشد، شهرک آهنشهر است.
اگر مبنا را آن شهرک در نظر بگیریم و با دادن امتیاز؛ بافقی ها را تشویق به ساخت و ساز در آن حوالی کنیم، هم بخش مدرن را گسترش داده ایم و هم به تدریج از بخش سنتی کاسته ایم و به این صورت گامی کوچک برای توسعه برداشته ایم.
محمد علی پورفلاح بافقی