دانش‌بنیان‌ها، عامل توسعه و شرط بقای صنایع بزرگ
دانش‌بنیان‌ها، عامل توسعه و شرط بقای صنایع بزرگ
مجتبی حمیدیان
مدیرعامل سنگ آهن مرکزی ایران
۱۰ سال از ابلاغ سیاست‌های کلی اشتغال از سوی رهبری معظم انقلاب می‌گذرد، ریل‌گذاری که یکی از سرفصل‌های مهم آن ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار با تأکید بر استفاده از توسعه فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان بوده است، اکنون پس از یک دهه ایشان در جمع تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی مجدد توجه ویژه به «دانش‌بنیان شدن صنایع بزرگ» را مطالبه می‌کنند و رویکرد اشتغال‌آفرینی در صنایعی مانند پتروپالایشگاه‌ها و زنجیره پایین‌دستیِ صنعت فولاد را متذکر می شوند، موضوعی که اهمیت دانش و کار در کنار یکدیگر را برجسته‌تر از قبل می نماید.
ما در روایت و در کلام امیرالمومنین(ع) داریم: «العلم یهتف بالعمل فان اجاب و الّا ارتحل» یک بیان نمادین و راهبر که حتی اهمیت دانش را در کنار کار یادآوری می‌کند، به تعبیری دانش، کار را مطالبه می‌کند؛ اگر کار پاسخ داد، دانش می‌ماند و توسعه پیدا می‌کند؛ اگر کار پاسخ نداد، دانش هم می‌رود.
واقعیت این است که در جهان امروز تعامل و همراهی جدی صنایع بزرگ با توسعه‌ی محصولات نوآورانه و دانش‌بنیان هم ضرورت بقا است و هم عامل توسعه؛ اولویت شرایط خاص اقتصادی که در آن هستیم به ما مسیری را نشان می‌دهد که در برابر منفعت رساندن کوتاه مدت به سهامداران، باید به سمت سرمایه‌گذاری حرکت کرد آن هم سرمایه گذاری که در جهت نوآوری و تعامل با شرکتهای دانش‌بنیان باشد.
به عبارتی یکی از مسایل مهم ما برای ایجاد اشتغال و توسعه کشور و حل مسایل اقتصادی تنها و تنها سرمایه‌گذاری است اگر در موضوع اشتغال و کارآفرینی می‌خواهیم حمایتی انجام دهیم که نتایج آن آینده ای روشن را پیش روی ما قرار دهد باید ظرفیت‌ها و ابزارهای سرمایه‌گذاری را توسعه دهیم و زمان سرمایه‌گذاری و زمان دسترسی به منابع مالی را کاهش دهیم.
امروزه یکی از چالش های اصلی در صنایع بزرگ ما افزایش میزان بهره‌وری، ارزش افزوده و راندمان است، اکنون پرسشی که باید طرح کنیم این است : کدام صنعت و حوزه برای این چالش بهترین راهکارها را ارایه می‌دهد؟ پاسخ جز همان نکته ای که رهبری مطالبه می‌کنند ، نیست، این صنایع دانش بنیان هستند که می‌توانند صنایع بزرگ را کمک کنند تا در مسیری قرار گیرند که ارزش افزوده آنها متفاوت شود و رشد صعودی پیدا کند به عنوان مثال در صنعت فولاد امکان خلق ارزش افزوده های جدید با ورود دانش بنیان ها بسیار فراهم است، تولید و بهره وری در این صنعت با همکاری دانش بنیان‌ها شتاب صعودی می‌گیرد و کاهش هزینه های محسوسی نیز در پی دارد که زنجیره کسب و کارهای وابسته به آن را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد.
صنایع دانش‌بنیان همچنین می توانند شیوه مدیریت بسیاری از صنایع بزرگ و البته سنتی ما را متحول نمایند و از منظر سرمایه انسانی نیز ارزش افزوده جدیدی ایجاد کنند.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که در طول ۳ دهه گذشته کشور ما سرمایه گذاری جدی در حوزه زیرساخت‌های صنعتی انجام داده است و اکنون زمانی است که با ارایه راهکارهای نوین و مبتکرانه بیشترین بهره روی را باید از این صنایع با خلق ارزش ببریم و برای رسیدن به این هدف مسیری جز ورود دانش‌بنیان ها به این صنایع متصور نیست.