28مهر ماه روزملی سلامت بانوان ایرانی گرامی باد

مکمل ویتامین  “د” را فراموش نکنید              

   28مهر ماه روزملی سلامت بانوان ایرانی گرامی باد

ویتامین دی یکی از ویتامین های لازم برای بدن  و از ویتامین های محلول در چربی است ، که به رشد و استحکام استخوان ها از طریق کنترل تعادل کلسیم و فسفر کمک می کند . این ویتامین با ایجاد افزایش جذب فسفر و کلسیم از روده ها و کاهش دفع این عناصر از کلیه ها به متابولیسم کلیه ها کمک می کند و موجب پیشگیری ازبروز بیماری هایی مانند راشیتیسم در کودکان ، استئومالاسی در بزرگسالان و پوکی استخوان در سالمندی می شود. امروزه نقش مفید این ویتامین  در پیشگیری از بسیاری از بیماری ها ازجمله سرماخوردگی ، سلامت مغز و جلوگیری از آلزایمر ، ام اس و انواع سرطان ها در دست مطالعه قرار دارد.

عوارض کمبود:

کمبود این ویتامین در بدن باعث عوارضی چون دیر دندان درآوردن ، دیر نشستن و دیر راه افتادن در کودکان ،نافرم شدن لگن بخصوص در دخترهاست که به ناچار باید از طریق سزارین زایمان کنند. همچنین کمبود این ویتامین باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان سینه یا پروستات می شود. کمبود این ویتامین باعث می شود که دستگاه ایمنی بدن ضعیف شده و باعث می شود فرد مبتلا به سرطان ، دیابت و حتی عفونت گردد

علل کمبود:

عواملی مثل مصرف برخی داروهای ضد تشنج مانند فنوباربیتال یا فنی توئین ، رشد سریع کودک ، برخی اختلالات در جذب این ویتامین در بدن ، عدم دریافت نور آفتاب به طور مستقیم و عدم مصرف غذاهای حاوی این ویتامین باعث کمبود ویتامین دی در بدن می شود.

کمبود ویتامین دی در این گروه ها شایع تر است

افراد بالای 50 سال،افرادی که در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندارند مانند آپارتمان نشین ها،افراد دچار بیماری های کلیوی که بر جذب مواد معدنی تأثیر می گذارند.،داشتن پوست تیره تر،گیاهخواران

نوزادان

راه های دریافت ویتامین دی :

1-آفتاب: تابش اشعه ماورابنفش به پوست انسان باعث می شود که ماده ای بنام دهیدروکلسترول با طی مراحلی در بدن در کلیه به ویتامین دی تبدیل شود. مشکلی که در ارتباط  با دریافت ویتامین دی از طریق نورخورشید وجود دارد آن است که مقدار اشعه ماورا بنفش در طی روز ثابت نبوده و جذب آن به زوایه تابش اشعه خورشید و در نتیجه منطقه جغرافیایی و فصل بستگی دارد.همچنین تنها کمتر از 5% از اشعه ماورابنفش از شیشه عبور می کند و به هیچ عنوان از ابر ، مه ، دود و غبارعبورنمی کند.بعلاوه مقدار ویتامین دی که در پوست ساخته می شود با نوع و رنگ پوست نیزارتباط دارد. بدین معنی که هرچه پوست تیره تر باشد مقدار ویتامین کمتری درآن ساخته می شود. به افرادی که پوست روشن و حساس دارند توصیه می شود 10 تا 20 دقیقه 3 بار در هفته دست ، بازو و پاهای خود را در معرض نور خورشید قرار دهند. درمورد افرادی که پوست تیره تری دارند این زمان را می توان تا 30دقیقه افزایش داد. استفاده از کرمهای ضد آفتاب مانع ویتامین سازی در پوست می شود برعکس استفاده ازروغن های مخصوص بدن که حاوی مشتقات کلسترول هستند- نیم ساعت قبل قرار گرفتن در آفتاب- به ساخته شدن این ویتامین کمک می کند.

2-از طریق دریافت موادغذایی

منابع گیاهی : غلات و برخی سبزیجات و میوه جات

منابع حیوانی: کره ، روغن کبد ماهی ، زرده تخم مرغ، خامه ، جگر ، ماهی ساردین حاوی مقادیر زیادی از این نوع ویتامین هستند.چربی ماهی ها مانند قزل آلا منبع غنی ویتامین دی هستند.

3-دریافت این ویتامین به صورت مکمل دارویی مثل کپسول و آمپول .

غنی سازی و مکمل یاری با ویتامین دی

غنی سازی موادغذایی  به ویژه شیرو لبنیات با ویتامین دی  و مصرف مکمل ویتامین دی از راه های پیشگیری و کنترل کمبود این ویتامین است.

در گروه سنی میانسالان (30 تا 59 سال ) ماهیانه 50هزار واحد مکمل ویتامین دی (معادل یک عدد پرل مگادوز ویتامین)

توصیه می شود .

عوارض مصرف زیاد:

استفاده بیش از حد از این ویتامین مخصوصا اگر همراه با مصرف زیاد کلسیم  باشد منجر به مسمومیت می گردد. استفاده از قرص و آمپول ویتامین دی بطور مستمر باعث مشکلاتی مانند رسوب کلسیم در بافت های نرم مثل کلیه ها ، ریه ها ، قلب و گوش می شود که در کلیه ها باعث سنگ کلیه ، درریه ها و قلب منجر به عوارض ریوی یا قلبی  و در گوش به اختلالات شنوایی و حتی کری می انجامد. همچنین عوارض مانند سردرد ، تهوع ، استفراغ ، ضعف ، تشنگی زیاد، افزایش حجم ادرار ، یبوست ، تأخیردر رشد در طفل های شیرخوار، مشکلات گوارشی و شکنندگی استخوان نیز از دیگر عوارض مصرف بیش از اندازه ویتامین دی می باشد.

طیبه عسکری

منبع: واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد