شهری که نوستالژی کلاه حصیری و بادبزن را زنده می‌کند
حصیربافی یکی از هنرها و صنایع دستی قدیمی یزدی‌ها به ویژه در دیار گرم و سوزان بافق است که نخلستان‌های فراوانی دارد؛ این هنر روزگاری نه فقط یک هنر بلکه یک شغل محسوب می‌شده به نحوی که مردم زیادی از طریق آن امرار معاش می‌کردند.
هر چند که تنها نیاز این هنر، برگ‌های خرما به عنوان ماده اولیه و البته هنر دست هنرمندان حصیرباف است ولی در گذر زمان و صنعتی شدن، از رونق این هنر کاسته شده و استفاده از فرش‌ها، بادبزن‌ها و سایر اقلام حصیری به سوی زوال پیش می‌رود.
برخلاف تصور اغلب افراد جامعه که حصیربافی را پیشه‌ای سخت قلمداد می‌کنند، این نوع هنر بافندگی بسیار راحت و جذاب است، هر چند که برخی به واسطه‌ی همین باورها این حرفه را در مقابل سایر مشاغل اعم از صنعتی، معدنی و خدماتی، بی ارزش جلوه می‌دهند و همین باعث کم‌رونق شدن آن شده است.
محمدرضا دهقانی، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، بافق را شهر ویژه گردشگری استان خواند و در مورد هنر حصیربافی این شهر اظهار کرد: بافق نسبت به سایر شهرستان‌های یزد سهم بیشتری در تولید حصیر استان دارد و بیشترین هنرمندان این شاخه از صنایع دستی که به صورت تخصصی به حصیربافی مشغول هستند را در خود جای داده است.
وی افزود: یکی از ویژگی‌های شهرستان بافق، ایجاد بازار فروش منسوجات حصیری در سایر نقاط کشور و هم‌چنین برگزاری دوره‌های آموزشی برای مدرن شدن و بروز شدن این هنر است، به نحوی که خوشبختانه در نمایشگاه اخیر صنایع دستی که در یزد برگزار شد نیز استقبال مردم از غرفه تولیدات حصیربافان بافقی گواه بر همین موضوع است.
لیلا رنجبر، مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان بافق نیز با اشاره به این که قدمت حصیربافی بافق با سابقه شکل‌گیری این شهر برابری می‌کند، به خبرنگار ایسنا گفت: متاسفانه با پیشرفت تکنولوژی برخی منسوجات حصیری از حالت کاربردی خارج شدند و این موضوع منجر به رکود نسبی بازار حصیربافان شده است. البته با این وجود طی دو سال اخیر برخی وسایل کاربردی جدید تولید شده از حصیر مانند جا لیوانی و پوشش جعبه‌ی دستمال کاغذی جایگزین وسایلی مانند کلاه حصیری و بادبزن شده و با استقبال نیز مواجه شده است.
وی از ایجاد دو کارگاه حصیربافی در بافق خبر داد و گفت: ۵۰ حصیرباف بافقی تاکنون در سامانه هنرمندان صنایع دستی ثبت‌نام کرده‌اند اما قریب ۱۶۰ بافنده در این حوزه به صورت حرفه‌ای و تخصصی در حال فعالیت هستند که بخش عمده این بخش را بانوان خانه‌دار تشکیل می‌دهند.
این مسئول با بیان این که بافندگان حصیر در بافق غالباً شامل زنان خانه‌دار هستند، تصریح کرد: علاوه بر بانوان خانه‌دار، کودکان و دیگر اقشار هنرمند نیز در این زمینه به صورت جدی فعالیت می‌کنند.
وی افزود: طبق تفاهم‌نامه‌ای که با میراث فرهنگی منعقد شده است، این رشته به عنوان یکی از مهارت‌های هنری مورد استقبال در جامعه به کودکان نیز آموزش داده می‌شود.
رنجبر، نقاشی روی حصیر را یکی دیگر از هنرهای دستی مورد استقبال خواند و گفت: خوشبختانه این نوع از صنایع‌دستی در میان معلولان نیز به عنوان یک شغل درآمدزا با اسقبال خوبی مواجه شده است.
وی فرهنگ‌سازی برای ترویج حصیربافی را یکی از مهم‌ترین لازمه‌های رونق این هنر دستی، عنوان و خاطرنشان کرد: متاسفانه با صنعتی شدن بافق برخی از مشاغل از نظر ارزش‌گذاری کم‌اهمیت جلوه داده شده و به عبارتی مردم از مقایسه این حرفه‌ها با دیگر مشاغل خجالت می‌کشند. البته در همین رابطه نیز به تازگی چندین نفر از فرهنگیان و مهندسان بافقی به این صنف پیوسته‌اند تا ارزش این صنایع دستی را به مردم اصیل بافقی یادآور شوند.
این مسئول اظهار کرد: خوشبختانه محصولات غرفه‌های حصیربافی بافق در یازدهمین نمایشگاه صنایع دستی استان یزد به طور کامل فروش رفت و تمام این محصولات که بروز و کاربردی بودند با استقبال خوب مردم روبرو شد.
ایسنا
